Book review, movie criticism

Saturday, January 20, 2007

Σοκολάτα

ΑΠΟΨΗ

ΤΟ BOLERO ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΤΟΥ RAVEL

ή Η ΕΛΕΓΕΙΑ ΤΗΣ ΣΟΚΟΛΑΤΑΣ

Έχει χαρακτηριστεί μαγική, θεραπευτική, αγχολυτική, παυσίπονη, αντιβηχική, καρδιοθεραπευτική, καταστροφική, τροφή των θεών αλλά και… θάνατος ηδονικός και υποκατάστατο. Αμαρτία που ή την απολαμβάνεις χωρίς έλεγχο ή δεν τη συζητάς καν… Η Ζυλιέτ Μπινός στο «Σοκολά» δεν έσπασε τζάμπα ταμεία. Αλήθεια, υπάρχει άνθρωπος που δεν την συζητά καν;
Την πρώτη σοκολάτα την τρως μικρός, σου μένει αυτό το καλόπιασμα- γεύση μετά από τόση μπεμπελάκ, φρουτόκρεμα και νουνού. Κατόπιν δεν την ξεχνάς ποτέ. Σ’ αυτήν καταφεύγεις, ειδικά όταν σε… ξεχνά η ζωή. Μαύρη, άσπρη, πραλίνα, με γέμιση φράουλα, κεράσι, μπανάνα, με ολόκληρο αμύγδαλο, φουντούκι, σταφίδες, με κάστανο, πορτοκάλι ή με λικέρ, σκληρή, μαλακή, ζουμερή, γάλακτος ή αμυγδάλου, με… ρύζι, με σύκο, με τσέρι, με δαμάσκηνο ή με καρύδι, σε… σοκολατάκι, σε μέγεθος κανονική ή γίδας, κρύα, ζεστή, σε μους, παγωτό ή σε κέικ, ίδια μανία και τρέλα και ας σε πονά το συκώτι, και ας γεμίζει η φιλαρέσκειά σου σπυράκια. Και ας κρυφογελούν οι πάντες γύρω σου ψιθυρίζοντας εκείνα τα σόκιν ανέκδοτα περί σεξ. Αυτή την ώρα είσαι εσύ και ο παράδεισός σου. Εσύ και η… θεά, με ή χωρίς… ονοματεπώνυμο.
Ταινία (Σοκολά), βιβλίο (Νερό σε καυτή σοκολάτα), τραγούδι (Άσπρη σοκολάτα), ρούχα κι εσώρουχα (Chocolate Show), γλυπτά (γυναίκα, αμάξι, χειροβομβίδα έως… νεκροκεφαλή, όλος ο κύκλος της ζωής σε μαύρο - γλυκό), το κακαόδεντρο με τις ρίζες στους Αζτέκους, τους Μάγια και στο κακάο της μαμάς, αποτελεί νυν και αεί την πιο θεραπευτική γάζα: στον φόβο, στον τρόμο, στη νύχτα, στην άγευστη ζωή ή τη μοναξιά. Η τοξίνη του σώματος, το σουσάμι άνοιξε στον παράδεισο.
Απείρως καλύτερη απ’ όλα. Και… απ’ το σεξ. Για τους εξής κάτωθι, καθοριστικούς λόγους:
Μπορείς να την πάρεις, όποτε θέλεις. Σε ικανοποιεί ακόμα και αν έχει μαλακώσει. Μπορείς να την έχεις με ασφάλεια, ακόμα και οδηγώντας. Μπορείς να την απολαμβάνεις όσο χρόνο σου αρέσει. Μπορείς να την απολαμβάνεις και μπροστά στη μαμά σου. Αν την δαγκώσεις, δυνατά, δεν θα την πειράξει. Η λέξη υποχρέωση δεν την τρομάζει. Δεν σε αφήνει έγκυο ποτέ. Μπορείς να την έχεις οποιαδήποτε μέρα του μήνα. Μπορείς να την βρεις εύκολα και να είναι καλή. Μπορείς να έχεις όσες ταυτόχρονα θέλεις. Ποτέ δεν είσαι πολύ μεγάλος ή πολύ μικρός γι΄ αυτή. Όταν την τρως το βράδυ, δεν ξενυχτάς τους γείτονες. Ποτέ μια σοκολάτα δεν θα προσποιηθεί ότι είναι σοκολάτα.
Είναι το μόνο Μπολερό που δεν ήταν του Ραβέλ αλλά το πιο ουράνιο παγωτό σοκολάτα.

ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ

Όχι για την αντιγραφή, αλλά για το copy and paste: Μπάμπης Δερμιτζάκης

Wednesday, January 17, 2007

Αντιγόνη, xiao wu

Διέκοψα το διάβασμα γιατί είπα αν δεν το γράψω αυτή τη στιγμή, δεν θα το γράψω ποτέ. Το είχα εξάλλου ξεχάσει και ξαφνικά το θυμήθηκα. Θα το γράψω με λίγα λόγια, σαν σημείωση για μένα, μήπως το χρειαστώ μελλοντικά.
Έγραφα στο dvd recorder ένα γιαπωνέζικο έργο και γυρνώντας σπίτι είδα ότι η ΕΡΤ 1 έπαιζε σαν συνέχεια μια Αντιγόνη. Στο τέλος είδα ποια Αντιγόνη ήταν, του Ανούιγ, με τη Ζενεβιέβ Μπιζόλντ. Παρόλο που ήμουν ψόφιος, με τράβηξε και την είδα.
Πώς μου φάνηκε:
Σαν ένα δοκίμιο πάνω στην Αντιγόνη του Σοφοκλή. Τονίζει αυτό που τονίζουν κυρίως οι σχολιαστές, δηλαδή τον ισχυρό χαρακτήρα της Αντιγόνης. Από την αρχή η Αντιγόνη δηλώνει ότι θα πεθάνει γι αυτό που θα κάνει. Και ενώ ο Κρέοντας προσπαθεί να την πείσει να κουκουλώσουν το ζήτημα, αυτή να πάει να κοιμηθεί προσποιούμενη την επομένη την ανήξερη και αυτός να σκοτώσει τους φρουρούς, αυτή αρνείται.
Επί πλέον:
Το έργο είναι updated, συγγραφικά και σκηνοθετικά. Σαν να μεταφέρεται η Θήβα στα καθ’ ημάς.
Απουσιάζει ο Τηρεσίας. Η Ισμήνη είναι η αντίθεση στης Αντιγόνης σε όλα τα επίπεδα. Είναι πολύ όμορφη σε αντίθεση με την Αντιγόνη. Εν τούτοις ο Αίμωνας την Αντιγόνη προτιμά. Η πρώτη ερωτική βραδιά που επιχειρεί με τον Αίμωνα, ξέροντας ότι μετά θα πεθάνει, δεν θα ευοδωθεί.
...............................................................................
Να διαφημίσουμε στους επισκέπτες του blog το αφιέρωμα της Κινηματογραφικής Λέσχης στον Jia Zhang Ke (Τζιά Τζανγκ Κε), κινέζο σκηνοθέτη. Το πρώτο έργο που είδαμε, «Ο πορτοφολάς Σιάο Γου» (xiao wu, λογοπαίγνιο με το xiao tour, που σημαίνει κλέφτης) μας άρεσε πάρα πολύ. Χαμηλού προϋπολογισμού, ανήκει και αυτό στην μεγάλη θεματική κατηγορία της «παριολατρείας», της λατρείας των παριών, με έργα όπου πρωταγωνιστούν περιθωριακοί. Νεορεαλιστικό, αποστασιοποιημένο, δεν διεκτραγωδεί αλλά φωτογραφίζει τη ζωή ενός νεαρού πορτοφολά, που σταδιακά τον εγκαταλείπουν όλοι: ο φίλος του, η φίλη του, η οικογένειά του.
Σε προηγούμενο post έγραψα ότι ακόμη και αν κάποια από τα έργα του μη αγγλοσαξωνικού σινεμά που μου αρέσει να βλέπω δεν είναι και τόσο αξιόλογα, έχουν ενδιαφέρον ανθρωπολογικό. Στην αριστουργηματική σκηνή του τέλους βλέπουμε τον αστυνομικό να αφήνει τον ήρωα δεμένο με τις χειροπέδες σε μια κολώνα για να πεταχτεί για λίγο κάπου. Ένα πλήθος κόσμου μαζεύεται και τον παρατηρεί σαν αξιοθέατο. Φαντάζεστε να γινόταν κάτι τέτοιο στην Ελλάδα;
Αυτή και την άλλη Παρασκευή θα έχουμε δυο ακόμη έργα. Μην τα χάσετε.

Sunday, January 14, 2007

Μανιάτης

Ένας μανιάτης μπορεί να γράφει κριτικές μαντινάδες. Οι μανιάτες ως γνωστόν κατάγονται από την Κρήτη, και για να αποφύγουν την καταπίεση των τούρκων κατέφυγαν στη Μάνη. Όμως ένας Γιάννης Μανιάτης τι μαντινάδες μπορεί να γράψει;
Προφανώς μπορεί να γράψει. Πιστεύω ότι κάποιος προπάππους του ήταν μανιάτης και στη συνέχεια το προσωνύμιο καταγωγής έγινε επώνυμο. Αν μπει καμιά φορά στο blog ο φίλος μου καθηγητής λαογραφίας Μανόλης Σέργης μπορεί να το επιβεβαιώσει με comment. Έτσι η μαντινάδα βρίσκεται μέσα στα γονίδιά του (δεν ξέρω ακριβώς σε ποιο χρωμόσωμα και σε ποια θέση, αλλά δεν έχει και μεγάλη σημασία). Δείτε ένα δείγμα γραφής του.

"Ίντα πάθε ο χάροντας σαν βγήκε ένα βράδυ/
για τραβεστί τον πέρασαν που λάμπει στο σκοτάδι/
και από τότε τριγυρνά όσο κρατεί η μέρα/
μα για καλό και για κακό έμαθε και φλογέρα/


Απ' τα μικράτα μου θωρώ λογής τέτοια σκαρώνω/
όταν σε κέφι βρίσκομαι και το ποτήρι υψώνω"

Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να απολογηθώ, Κρητικός, με δυο βιβλία για την Κρήτη, λυράρης και χορευτής να μην έχω φτιάξει ακόμη κατηγορία με μαντινάδες. Ξεκινάω από σήμερα. Και για να μη μείνω μόνο με τις μαντινάδες, παραπέμπω στις δημιουργίες «Μόνο σε παραδοσιακό στίχο» στις «Λογοτεχνικές σκυταλοδρομίες» στο forum του lexima. Εκεί είχαμε μια σπαρταριστή συζήτηση μέλη του Λέξημα, αυτοί με τα ψευδώνυμά τους, εγώ καμαρώνοντας με φαρδύ πλατύ το όνομά μου. Δεν θα αποκαλύψω τα ονόματά τους, γιατί είμαι τάφος. Θα δώσω μόνο λίγες ενδείξεις για έναν απ’ αυτούς (αν θέλετε και για κάποιους άλλους που ξέρω, ευχαρίστως) όπως έκανα και με τη φίλη μου την Ελένη τη Γκίκα. Αλλά μου ήλθε μια καλύτερη ιδέα, θα το θέσω σαν αίνιγμα: Ποιος νομίζετε ότι κρύβεται πίσω από ένα ψευδώνυμο που παραπέμπει σε κάποιον άνεμο; Όποιος το βρει πρώτος θα του κάνω δώρο ένα αντίτυπο από το βιβλίο μου «Η λαϊκότητα της Κρητικής Λογοτεχνίας». Και, παράκληση, στα comments ρίχνετε και καμιά μαντινάδα.

Saturday, January 6, 2007

περί blogs

Διαβάζω στο Βήμα της Κυριακής, που κυκλοφορεί σήμερα Θεοφάνεια, στις σελίδες για το βιβλίο, του Θεόθωρου Γρηγοριάδη.
-Βιβλία που γράφονται σε blogs αποκαλούνται blooks, γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία και μετά κυκλοφορούν και σε κανονική έντυπη έκδοση. Εξασφαλίζουν εξαρχής πολύ κοινό και απεριόριστη ελευθερία έκφρασης.
-Πρώτη φορά ανώνυμη συγγραφέας που έγραφε σε blog το μυθιστόρημά της «Η Βαγδάτη καίγεται» είναι υποψήφια για το βρετανικό βραβείο «Samuel Johnson» των 30.000 στερλινών.

Thursday, January 4, 2007

Ακριβέστατο

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
Πρόταση 1. περί έρωτα
Έξυπνος άνδρας + έξυπνη γυναίκα = ειδύλλιο
Έξυπνος άνδρας + χαζή γυναίκα = δεσμός
Χαζός άνδρας + έξυπνη γυναίκα = γάμος
Χαζός άνδρας + χαζή γυναίκα = εγκυμοσύνη
Πρόταση 2. περί εργασίας
Έξυπνο αφεντικό + έξυπνος υπάλληλος = προκοπή
Έξυπνο αφεντικό + χαζός υπάλληλος = παραγωγή
Χαζό αφεντικό + έξυπνος υπάλληλος = προαγωγή
Χαζό αφεντικό + χαζός υπάλληλος = υπερωρίες
Πρόταση 3. περί αγοράς
Ένας άνδρας πληρώνει € 2 για ένα αντικείμενο που χρειάζεται και κοστίζει € 1.
Μια γυναίκα πληρώνει € 1 για ένα αντικείμενο που δε χρειάζεται και κοστίζει € 2.
Πόρισμα:Μια γυναίκα ανησυχεί για το μέλλον μέχρι να βρει σύζυγο.Ένας άντρας ποτέ δεν ανησυχεί για το μέλλον, παρά μόνο όταν βρει σύζυγο.
Γενίκευση:Επιτυχημένος άνδρας είναι εκείνος που βγάζει περισσότερα απ' όσα μπορεί να ξοδέψει η γυναίκα του.Επιτυχημένη γυναίκα είναι κάποια που μπορεί να βρει έναν τέτοιο άντρα.
Πρόταση 4. Περί ευτυχίας
Για να είσαι ευτυχισμένη μ' έναν άντρα, πρέπει να τον καταλαβαίνεις πολύ και να τον αγαπάς λίγο.
Για να είσαι ευτυχισμένος με μια γυναίκα, πρέπει να την αγαπάς πολύ και να μην προσπαθείς να την καταλάβεις καθόλου.
Πρόταση 5. Περί ανθεκτικότητας
Οι παντρεμένοι άντρες ζουν περισσότερο από τους ανύπαντρους, αλλά είναι πιο πρόθυμοι να πεθάνουν νωρίτερα.
Πρόταση 6. Περί αλλαγών
Μια γυναίκα παντρεύεται κάποιον ελπίζοντας πως θα τον αλλάξει, αλλά αυτός δεν αλλάζει.
Ένας άντρας παντρεύεται μια γυναίκα ελπίζοντας πως αυτή δε θ' αλλάξει, αλλά, διάολε, αλλάζει!
Πρόταση 7. Περί διαλόγων
Μια γυναίκα έχει την τελευταία λέξη στον καυγά.
Γενίκευση: Ό,τι πει ένας άνδρας μετά την τελευταία λέξη, είναι η απαρχή ενός νέου καυγά.
Άσκηση:
Πώς μπορείτε να ταπώσετε αυτούς που θέλουν να σας παντρέψουν;
Υπόδειξη: Οι συγγενείς μου σε όποιο γάμο κι αν πήγαινα μου λέγανε: "Έλα, τώρα η σειρά σου". Σταμάτησαν να το κάνουν μόνο όταν εγώ άρχισα να τους λέω το ίδιο στις κηδείες.

Wednesday, January 3, 2007

Το σιδερένιο νησί

Πριν από κάποια χρόνια επιχείρησα να συνεχίσω ένα σταματημένο ημερολόγιο, που ξεκίνησα φοιτητής, το σταμάτησα στο στρατό, και κάλυψα σαν αυτοβιογραφία το μεσοδιάστημα πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου. Το βάφτισα Rien, από τα Riens philosophiques του Κίρκεγκορ, βιβλίο που αγόρασα στα γαλλικά αλλά που δεν εδέησε να διαβάσω. Η πρώτη εγγραφή έγινε στις 25-12-2001. Τελικά διαπίστωσα ότι τα πιο σημαντικά που μου συνέβησαν αυτή την περίοδο της ζωής μου, κάποια κυριολεκτικά συνταρακτικά, δεν μπόρεσα να τα γράψω. Κάποια στιγμή τα έγραψα σε περίληψη. Όμως υπάρχουν κι άλλα που θα ήθελα να γράψω, αλλά δεν τα έγραψα. Ίσως γιατί γράφοντας αναζητούμε πάντα τον αναγνώστη, και ένα ημερολόγιο που θα διαβαστεί, αν διαβαστεί, μετά θάνατο, δεν μας προσφέρει και την πιο μεγάλη συγγραφική ικανοποίηση. Τώρα που χάρη στη Σταυρούλα έφτιαξα κι εγώ blog, μπορώ να συνεχίσω το Rien, λιγότερο εξομολογητικό, αλλά με σκέψεις που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν και άλλους.
Η ιδέα μου ήλθε βλέποντας βιντεογραφημένο το «Σιδερένιο νησί» του Μωχάμαντ Ρασούλοφ (2005), σε δικό του σενάριο. Λέω στις παρέες, και θέλω να το γράψω και στο blog μου, ότι έχω βαρεθεί τα αγγλοσαξωνικά έργα, με την τυποποιημένη συνταγή: σεξ, πιστολίδι, κυνηγητό αυτοκινήτων και καταστροφές. Βέβαια η πιο συναρπαστική καταστροφή δεν ήταν σκηνοθετημένη, εννοώ αυτή των δίδυμων πύργων.
Είμαι λάτρης του περιφερειακού σινεμά, που ακόμη και όταν δεν δίνει αριστουργήματα, έχει τουλάχιστον ανθρωπολογικό ενδιαφέρον. Είμαι λάτρης του Ιρανικού σινεμά. Λυπάμαι που δεν κατέγραψα τίτλους συναρπαστικών ταινιών που έχω δει.
Αυτό που με έχει εντυπωσιάσει σ’ αυτές είναι η ανθρώπινη ευαισθησία, ο ανθρωπισμός στην καθημερινή του σημασία, και όχι την Αναγεννησιακή. Σ’ αυτό το έργο με συγκίνησε το μικρό παιδί, που έπιανε τα παγιδευμένα ψαράκια και τα έριχνε πάλι στη θάλασσα, να μην ψοφήσουν. Και το έργο τελειώνει με το παιδάκι αυτό να πέφτει μέσα στη θάλασσα, πηγαίνοντας να καταστρέψει ένα ιχθυοτροφείο. Και θυμήθηκα ένα άλλο ιρανικό έργο, με ένα τυφλό παιδί, που πιάνει ένα πουλάκι πεσμένο κάτω από τη φωλιά του και το ξαναβάζει μέσα. Τι λέτε, θα δούμε ποτέ αυτά τα έργα να μοιράζονται στις εφημερίδες της Κυριακής;