Muhammad Bozorgnia, The maritime silk road

Muhammad Bozorgnia, The maritime silk road (2011)

 http://en.wikipedia.org/wiki/Maritime_Silk_Road

http://www.film-international.com/news/news.asp?id=46

  Έχω δει ιρανικές κωμωδίες, έχω δει και ένα ιρανικό θρίλερ, όμως πρώτη φορά βλέπω περιπέτεια, και μάλιστα περιπέτεια εποχής.

  Η ιστορία διαδραματίζεται τον ενδέκατο αιώνα. Ένας νεαρός από τη Σιράζ θα συνοδεύσει τον καπετάνιο σε ένα ταξίδι μέχρι την Κίνα. Αποστολή του να καταγράφει τα συμβαίνοντα σε αυτό το ταξίδι, και προπαντός τη διαδρομή, αφού θα αποτελέσει στο εξής τον «Θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού». Ένας κακός καπετάνιος στο δεύτερο πλοίο που συνοδεύει, μια όμορφη πριγκίπισσα που πιάστηκε αιχμάλωτη και αγοράστηκε από τον καπετάνιο αυτό, η περιπέτεια με τους πειρατές και η προσπάθεια του νεαρού να τη σώσει, πρώτα από τους πειρατές και μετά από τον καπετάνιο, μια άλλη περιπέτεια με άγριους ιθαγενείς, συνθέτουν τον καμβά της ιστορίας.

  Περιμέναμε ένα ρομάντζο αλλά, προς απογοήτευσή μας, δεν το βρήκαμε. Αφού σκοτώνεται ο κακός καπετάνιος, ο καλός δεν επιτρέπει στην κοπέλα να ταξιδέψει μαζί τους αλλά σκοπεύει να την αφήσει στο πρώτο λιμάνι για να επαναπατριστεί. Ο μόνος τρόπος για να μείνει στο καράβι είναι να παντρευτεί κάποιον από το πλήρωμα. Ο νεαρός, που ολοφάνερα είναι τσιμπημένος μαζί της, της προτείνει να τον παντρευτεί σε λευκό γάμο για να γυρίσει μαζί τους με ασφάλεια. Αυτή, που φαίνεται να είναι επίσης τσιμπημένη μαζί του, δέχεται. Όμως η ταινία τελειώνει και δεν βλέπουμε να προχωρεί η σχέση. Είναι ενδέκατος αιώνας, αυτή πριγκίπισσα και αυτός απλός θνητός. Ή μήπως επειδή είναι Ιράν; Σε μια χολιγουντιανή ταινία αυτό θα ήταν ανεπίτρεπτο.

  Κρίμα, και ήταν τόσο όμορφη!!!

Mohammad Mojjad Zijudi, No accident

Mohammad Mojjad Zijudi, No accident (2012)

  Μια ακόμη χαριτωμένη ιρανική κομεντί. Δυο άντρες και μια γυναίκα συναντώνται στο δικαστήριο. Έχουν κάνει επανειλημμένες τροχαίες παραβάσεις, και τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουν την ποινή· η οποία δεν είναι άλλη από τη στέρηση του διπλώματος για ένα χρόνο.

  Δεν ξέρω τι ισχύει στα καθ’ ημάς, μου έκανε πάντως εντύπωση αυτό που ισχύει στο Ιράν-εκτός και αν πρόκειται για σεναριακή επινόηση, πράγμα που δεν το θεωρώ πιθανό. Μπορεί κανείς να πάρει το δίπλωμά του ξαναδίνοντας εξετάσεις.

  Όμως δεν φτάνει μόνο αυτό· πρέπει να παρακολουθήσει μαθήματα και σε μια ειδική τάξη με άτομα που επίσης έχουν καταδικαστεί με στέρηση διπλώματος, μια τάξη ψυχολογίας, που σκοπό έχει να τους «αποκαταστήσει» ψυχολογικά, για να οδηγούν στο εξής σαν άνθρωποι. Ανάμεσα στον ένα άντρα και τη γυναίκα, η οποία θέλει να συμμετάσχει οπωσδήποτε σε ένα ράλι στο οποίο τραυματίστηκε ο πατέρας της και να κερδίσει, πλέκεται ένα ειδύλλιο. Όσο για τον έτερο άντρα, προς το τέλος της ταινίας πέφτει θύμα απαγωγής. Τον απαγάγει ένας άνθρωπος του οποίου σκοτώθηκε η γυναίκα σε τροχαίο ενώ ο ασυνείδητος οδηγός εξαφανίστηκε. Με σαλεμένα μυαλά από τότε, πιστεύει ότι τη σκότωσε αυτός. Έχοντας και οι τρείς τους μια πηγαία καλοσύνη, σαν τους ήρωες του Κουροσάβα για τους οποίους γράψαμε πρόσφατα, όχι μόνο θα συγχωρήσουν τον απαγωγέα, αλλά και θα πληρώσουν τα έξοδα της παραμονής του στο νοσοκομείο, όπου νοσηλεύτηκε αφού τραυματίστηκε σε τροχαίο κατά την καταδίωξή του από τους υπόλοιπους για να του αποσπάσουν τον κρατούμενό του.

  Όμορφος κόσμος ηθικός, αγγελικά πλασμένος. Μόνο στις κωμωδίες δυστυχώς.

  Και μια και μιλάμε για οδηγούς που χρήζουν ψυχιατρικής παρακολούθησης, μην τσακωθείτε ποτέ στο δρόμο με άλλους οδηγούς. Δώστε τόπο στην οργή, μη νοιώσετε τσαλακωμένο τον εγωισμό σας, δεν ξέρετε με ποιους έχετε να κάνετε. Ένας φίλος μου παρά λίγο να χάσει το μάτι του σε ένα τέτοιο καυγά. Νοσηλεύτηκε όμως αρκετές μέρες σε νοσοκομείο όπου υποβλήθηκε σε εγχείρηση, και έχει ακόμη κάποια ψιλοπροβλήματα.

Hassan Agha Karimi, Trouble

Hassan Agha Karimi, Trouble (2010)

  Μια ακόμη χαριτωμένη ιρανική κομεντί. Ο καλόκαρδος νεαρός, που όμως είναι φτωχός, και το χειρότερο, φαλακρός, είναι ερωτευμένος με μια νεαρή φοιτήτρια. Τη φοιτήτρια αυτή την πολιορκεί και ένας πλούσιος ερωτιδέας, τον οποίο εκείνη αποκρούει σθεναρά. Ο νεαρός μάταια επιχειρεί, με διάφορα γιατροσόφια, να του ξαναφυτρώσουν μαλλιά, και η εμφύτευση είναι πέρα από τις οικονομικές δυνατότητές του. Η λύση της περούκας έρχεται σαν από μηχανής θεός. Με την περούκα, το θείο και τη θεία του πηγαίνει να ζητήσει το χέρι της. Του το δίνουν. Έχουν διαπιστώσει σε κάποιο επεισόδιο την καλή του καρδιά. Όμως ο ερωτιδέας τον ξεμασκαρεύει, αρπάζοντάς του την περούκα ενώ είναι με την αρραβωνιαστικιά του στο σινεμά. Αυτή εξοργίζεται, όχι γιατί είναι φαλακρός αλλά γιατί της το έκρυψε. Στο τέλος όμως τον συγχωρεί.

  Δεν την ένοιαξε που ήταν φτωχός, και δεν την νοιάζει που είναι φαλακρός. Μακάρι να ήταν όλες οι γυναίκες έτσι.

Γιώργος Μετήλλιας, Τεθλασμένες προσεγγίσεις των μύθων

Γιώργος Μετήλλιας, Τεθλασμένες προσεγγίσεις των μύθων, Μετρονόμος, σειρά Ποιείν,  2012

 Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

  Μια ποιητική σύνθεση πάνω σε αρχαίους μύθους

  Οι αρχαίοι μύθοι αποτελούν σωστό χρυσορυχείο. Είναι αμέτρητοι εκείνοι οι οποίοι έχουν εμπνευσθεί από αυτούς για να δημιουργήσουν δικά τους θεατρικά έργα (π.χ. «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» του Ευγένιου Ο’ Νηλ), όπερες (π.χ. «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Γκλουκ), παρωδίες (π.χ. «Μήδεια» του Μποστ), για να δανειστούν τίτλους και ονόματα (π.χ. «Οδυσσέας» του Τζέημς Τζόυς), και άλλα.

  Σ’ αυτό το «και άλλα» συμπεριλαμβάνονται και οι «Τεθλασμένες προσεγγίσεις των μύθων» του Γιώργου Μετήλλια. Κι αυτό γιατί οι τέσσερις «τεθλασμένες προσεγγίσεις» της Ισμήνης, της Ιφιγένειας, του Ορέστη και του Ιανού ξεφεύγουν από τις παραπάνω κατηγοριοποιήσεις.

  Σχεδόν. Η πιο απολαυστική προσέγγιση είναι εκείνη της Ιφιγένειας, που ενώ έχει τον παρωδιακό χαρακτήρα της «Μήδειας» του Μποστ δεν είναι θεατρικό έργο. Πρόκειται για 24 σύντομα οκτάστιχα με ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους που ομοιοκαταληκτούν ζευγαρωτά, σαν ένα micro έπος κατά το πρότυπο των ομηρικών επών.  Στη θέση του Πάρη ο Μετήλλιας βάζει τον Φριτς.

Του Φριτς το μάτι γυάλισε σαν είδε την Ε.Λ.Ε.Ν.Η.

Ελληνική κορμοστασιά. Λάγνα ενδεδυμένη.

Ελεύθερη στις σκέψεις της. Ντόμπρα στην πεθυμιά της

και Ηθική σαν λάστιχο, στα χαλαρά βρακιά της.

Της είπε πόσο την ποθεί, πόσο πολύ τη θέλει

κι  εκείνη του το χάρισε το βάζο με το μέλι.

Οι δυο νιοι τακίμιασαν. Πιάστηκαν χέρι-χέρι

και τρέξανε ανάλαφρα, με του Νοτιά τ’ αγέρι.

  Στο κάλεσμα του Αγαμέμνονα,

Προσήλθαν απαξάπαντες και όλοι θυμωμένοι,

Καθόσον όλοι τρώγανε γλυκό απ’ την Ε.Λ.Ε.Ν.Η.

  Να όμως που παρουσιάστηκε ένα πρόβλημα: δεν μπορούσαν να ξεκινήσουν για την εκστρατεία. Γιατί άραγε;

Χρησμό ψάξανε, σίγουρο, από τον μάντη Κάλχα:

«Κωλύεται η πτήση μας, γιατί συμβαίνει τάχα;»

Εκείνος αποκρίθηκε: «Δίκην Εφ Άι Αρ.

Την πρωτοκόρη του Αρχηγού ζητά θυσία γαρ!»

  Έπρεπε όμως να πείσουν την Κλυταιμνήστρα να τη στείλει, πράγμα όχι και τόσο εύκολο. Όμως ο Αγαμέμνονας βρήκε τη λύση.

Τι να της πει; Πώς να το πει; Τι κάλυμμα να βάλει;

Είναι μεγάλο το κακό!... Είναι ζημιά μεγάλη!...

Κάλεσε τον παμπόνηρο, τον Ιθακήσιο άντρα,

να βρει λύση στο πρόβλημα ή να του δώσει χάντρα.

Δεν είναι θέμα το παιδί, έχει και άλλη κόρη,

μα στη παντόφλα, αδερφέ, τραβά μεγάλο ζόρι.

  Με παρόμοιους απολαυστικούς στίχους φτάνουμε στο ΚΔ΄, το οποίο καταλήγει:

Και να, ορμά ο Αχιλλεύς να σώσει το κορίτσι.

«Ευγενική μα άκαιρη ενέργεια και κρίση».

Η έσχατη κουβέντα της, δίχως καημό ή πάθος

Και η ματιά στη χαραυγή του Εφ Άι Αρ. Στο βάθος.

  Στην «Ισμήνη» βλέπουμε το διάλογο που κάνει η Ισμήνη με την Αντιγόνη, προσπαθώντας να τη μεταπείσει. Ενώ η τραγωδία του Σοφοκλή εστιάζει στην Αντιγόνη την οποία δικαιώνει, εδώ ο Μετήλλιας παίρνει το μέρος της Ισμήνης αντιστρέφοντας το μήνυμα του μύθου, βάζοντας στο στόμα της τους περισσότερους στίχους. Φαίνεται να λέει ότι στην μη ηρωική εποχή μας ο ηρωισμός είναι μια μάταιη θυσία.

  Στον «Ορέστη» ο Μετήλλιας, μαζί με τη Θέμη, δικαιώνει τον Ορέστη. Απολογούμενος ο Ορέστης Λέγει:

Η Κλυταιμνήστρα, μάνα μου, γυναίκα με σκελέα,

αφού δεν συμπεθέριασε τη δόξα τ’ Αχιλλέα,

προέγραψε τον άντρα της, γυρίσει δε γυρίσει,

και ξέχασε την κόρη της λιγάκι να θρηνήσει.

Στην κεφαλή του Αίγισθου φόρεσε την κορόνα,

του άντρα της εξάδελφο και μέγα απατεώνα.

Οι δυο μαζί αρπάξανε τον κόπο του κοσμάκη,

που γλίτωσε απ’ τον κόρακα κι έπεσε στο γεράκι.

  Η Θέμις, δικαιώνοντας τον Ορέστη, λέγει παραινετικά:

Που θέλει να ’ναι άνθρωπος είναι τιμή μεγάλη!

Την τύχη του στα χέρια του κανείς δε θα τη βάλει·

μόνος θα πάρει δύσκολες, γενναίες αποφάσεις

και μη νοιαστεί από γονιούς να πάρει αποστάσεις.

Όποιον τον κόσμο ωφελεί, εγώ, η Θεία Δίκη,

θα τον τιμώ σαν Ήρωα, που δόξα του ανήκει.

  Ιδιαίτερα πρωτότυπο είναι το τελευταίο, μονοσέλιδο, που τιτλοφορείται «Εγώ ο άνθρωπος Ιανός». Επιλέγουμε:

Κάιν είμαι, όταν δεν είμαι Άβελ

Κωνσταντίνος είμαι, όταν δεν είμαι Βενιζέλος

Ταγματασφαλίτης είμαι, όταν δεν είμαι Σουκατζίδης

Κομματόσκυλο είμαι, όταν δεν είμαι Έλληνας

  Είμαστε τελικά τόσο διπρόσωποι εμείς οι Έλληνες;

  Πρωτότυπος και απολαυστικός ο Γιώργος Μετήλλιας είναι μια ξεχωριστή φωνή μέσα στην σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Του ευχόμαστε καλή συνέχεια.

Μπάμπης Δερμιτζάκης 

   

Masoud Atyabi, The cockfight

Masoud Atyabi, The cockfight (2009)

  Θυμάμαι που έλεγα παλιά ότι από όλα τα είδη των ταινιών μόνο μια κωμωδία θα μπορούσα να ανεχθώ, όσο κακή και αν είναι.

  Παλιά. Γιατί εδώ και πάρα πολλά χρόνια δεν αντέχω να δω μια κακή κωμωδία, ακόμη και μια μέτρια. Και τέτοιες είναι οι χολιγουντιανές. Και έτσι δεν μπορώ να πω ότι δεν ήταν έκπληξη για μένα να δω καπάκι δυο σπαρταριστές ιρανικές ταινίες. Για την προηγούμενη έκανα ανάρτηση το πρωί. Ήταν η «Δεν είμαι μπάτσος». Σήμερα είδα την «Κοκορομαχία», η οποία ήταν εξίσου απολαυστικότατη. Είχε μάλιστα ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω του θέματος.

  Το ζευγάρι είναι τσακωμένο. Ο ένας κατηγορεί τον άλλο ότι είναι ανεπρόκοπος. Μέχρι που, πάνω στον καυγά, ο άντρας προτείνει να αλλάξουν ρόλους, για να δει πόσο σκληρή είναι η δουλεία του, να διευθύνει ένα μπαρ. Της γυναίκας της καλαρέσει η ιδέα, και τη δέχεται. Για πλάκα το είπε ο άντρας της, αλλά τι να κάνει. Και με την αλλαγή αυτή των ρόλων, ο άνδρας στο σπίτι να ασχολείται με το νοικοκυριό και τα δυο τους παιδιά και η γυναίκα να διευθύνει ένα τσούρμο ανδρών που – ας μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στο Ιράν – δεν τους αρέσει καθόλου η ιδέα να δέχονται διαταγές από μια γυναίκα, ξετυλίγεται μια σειρά σπαρταριστά επεισόδια. Δεν φανταζόμουν ότι θα γελούσα τόσο πολύ και μ’ αυτή την ταινία. Όμως ήταν εξίσου απίθανη.