Book review, movie criticism

Tuesday, December 31, 2013

Giuseppe Tornatore, The best offer



Giuseppe Tornatore, The best offer (2013)

  Ένας μοναχικός ανέραστος πενηντάρης, εκτιμητής έργων τέχνης, πάσχοντας από μια φοβία που αγνοώ το όνομά της (φοράει πάντα γάντια για να έλθει σε επαφή με αντικείμενα άλλων) συναντάται με μια αγοραφοβική κοπέλα. Στην πορεία της ταινίας αυτή θα εγκαταλείπει την αγοραφοβία της και αυτός θα αρχίζει να ερωτεύεται, για πρώτη φορά μια πραγματική γυναίκα και όχι τα πορτραίτα των γυναικών, πολύτιμοι πίνακες, τους οποίους φυλάσσει ως κόρη οφθαλμού σε μια κλειστή αίθουσα στην οποία μπαίνει με κωδικό ασφαλείας.
  To good to be real, ο υποψιασμένος θεατής, παγιδευμένος μέχρι τώρα στο ισχυρό σασπένς, αρχίζει να υποπτεύεται την ανατροπή, τη δεύτερη μεγάλη αρετή της ταινίας. Τελικά ήταν μια καλοστημένη παγίδα για να του κλέψουν τους πίνακες.
  Με τον τίτλο «Το τέλειο χτύπημα» προβλήθηκε η ταινία στην Ελλάδα. Εγώ όμως προτιμώ τον ξένο, «Η καλύτερη προσφορά». Μια πολύ όμορφη κοπέλα του δόθηκε. Έζησε για πρώτη φορά τον έρωτα, που μπορεί μεν να αποδείχθηκε αυταπάτη, όμως το σεξ ήταν αληθινό. Μήπως άξιζε τελικά το τίμημα;  
  Στο τέλος της ταινίας, σε ένα καφέ της Πράγας, κάθεται μόνος σε ένα τραπέζι, όπως και στην πρώτη σκηνή μετά τα γράμματα. Ο σερβιτόρος τον ρωτάει αν είναι μόνος. Όχι, απαντάει, περιμένει ένα άτομο. Αυτήν, που ξέρει πως δεν θα έλθει ποτέ. Όμως τώρα δεν φοράει τα γάντια.

Monday, December 30, 2013

Εις Μνήμην Άννας Σαμπατακάκη και Κώστα Καλατζή


Εις Μνήμην Άννας Σαμπατακάκη και Κώστα Καλατζή

Για την Άννα τη Σαμπατακάκη μάθαμε (και γράψαμε) χθες στο facebook. Παλιά συντρόφισσα, εξαιρετικός άνθρωπος, την νίκησε η επάρατος χθες. Σήμερα μας άφησε και ένας άλλος άνθρωπος, εξαίρετος λογοτέχνης, ο Κώστας Καλατζής. Είχαμε γνωρισθεί πριν χρόνια σε ένα συνέδριο στην Σάμο, στο οποίο μιλούσα για το υπέροχο μυθιστόρημά του «Η ασημόπετρα». Έχοντας γνωρισθεί μου έστειλε και τα επόμενα βιβλία τους, για τα οποία έγραψα βιβλιοκριτικές οι οποίες δημοσιεύθηκαν στο σαμιώτικο περιοδικό «Η μεθόριος του Αιγαίου», και φυσικά τις ανάρτησα στο Λέξημα και στο blog μου. Τα βιβλία αυτά είναι «Η οδοιπορία του Ιουλίου Καίσαρος» και «Ο φούρνος του Λεωνίδα Τσακμάκη».  Άννα, Κώστα, ας είναι ελαφρύ το χώμα που σας σκεπάζει, θα σας θυμόμαστε πάντα με αγάπη.

Ένα έξοχο ποίημα του Mario de Andrade, που νοιώθω να με εκφράζει πλήρως

Έξοχο κείμενο από τον Mario de Andrade (Ποιητή, συγγραφέα, δοκιμιογράφο καιμουσικολόγο από τη Βραζιλία).

«Μέτρησα τα χρόνια μου καισυνειδητοποίησα, ότι μου υπολείπεται λιγότερος χρόνος ζωής απ' ότι έχω ζήσειέως τώρα...
Αισθάνομαι όπως αυτό το παιδάκι που κέρδισε μια σακούλα καραμέλες: τις πρώτεςτις καταβρόχθισε με λαιμαργία αλλά όταν παρατήρησε ότι του απέμεναν λίγες,άρχισε να τις γεύεται με βαθιά απόλαυση.

Δεν έχω πια χρόνο για ατέρμονες συγκεντρώσεις όπου συζητούνται, καταστατικά,νόρμες, διαδικασίες και εσωτερικοί κανονισμοί, γνωρίζοντας ότι δε θα καταλήξεικανείς πουθενά.

Δεν έχω πια χρόνο για να ανέχομαι παράλογους ανθρώπους που παρά τη χρονολογικήτους ηλικία, δεν έχουν μεγαλώσει.

Δεν έχω πια χρόνο για να λογομαχώ με μετριότητες.
Δε θέλω να βρίσκομαι σε συγκεντρώσεις όπου παρελαύνουν παραφουσκωμένοιεγωισμοί.
Δεν ανέχομαι τους χειριστικούς και τους καιροσκόπους.Με ενοχλεί η ζήλια καιόσοι προσπαθούν να υποτιμήσουν τους ικανότερους για να οικειοποιηθούν τη θέσητους, το ταλέντο τους και τα επιτεύγματα τους.

Μισώ, να είμαι μάρτυρας των ελαττωμάτων που γεννά η μάχη για ένα μεγαλοπρεπέςαξίωμα. Οι άνθρωποι δεν συζητούν πια για το περιεχόμενο... μετά βίας για τηνεπικεφαλίδα.

Ο χρόνος μου είναι λίγος για να συζητώ για τους τίτλους, τις επικεφαλίδες. Θέλωτην ουσία, η ψυχή μου βιάζεται...Μου μένουν λίγες καραμέλες στη σακούλα...

Θέλω να ζήσω δίπλα σε πρόσωπα με ανθρώπινη υπόσταση.
Που μπορούν να γελούν με τα λάθη τους.
Που δεν επαίρονται για το θρίαμβό τους.
Που δε θεωρούν τον εαυτό τους εκλεκτό, πριν από την ώρα τους.
Που δεν αποφεύγουν τις ευθύνες τους.
Που υπερασπίζονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια
Και που το μόνο που επιθυμούν είναι να βαδίζουν μαζί με την αλήθεια και τηνειλικρίνεια.

Το ουσιώδες είναι αυτό που αξίζει τον κόπο στη ζωή.
Θέλω να περιτριγυρίζομαι από πρόσωπα που ξέρουν να αγγίζουν την καρδιά τωνανθρώπων...
Άνθρωποι τους οποίους τα σκληρά χτυπήματα της ζωής τους δίδαξαν πως μεγαλώνεικανείς με απαλά αγγίγματα στην ψυχή.

Ναι, βιάζομαι, αλλά μόνο για να ζήσω με την ένταση που μόνο η ωριμότητα μπορείνα σου χαρίσει.
Σκοπεύω να μην πάει χαμένη καμιά από τις καραμέλες που μου απομένουν...Είμαισίγουρος ότι ορισμένες θα είναι πιο νόστιμες απ'όσες έχω ήδη φάει.

Σκοπός μου είναι να φτάσω ως το τέλος ικανοποιημένος και σε ειρήνη με τησυνείδησή μου και τους αγαπημένους μου...»http://pensador.uol.com.br/autor/mario_de_andrade/

Sunday, December 29, 2013

Κι άλλες μαντινιάδες-Πρωτοχρονιάτικη (σελ. 68)



Πρωτοχρονιάτικη

Διαβάζω σε τοίχο φίλης στο facebook που απευθύνεται σε άλλη φίλη:

Γυρνα πισω θα πεθανω, οπως λεει και ο κιαμος!! (προφανώς είναι από κινητό, γι’ αυτό είναι σε ατονικό). Εγώ, μετά από κάποια σχόλια, ριμάρω, σε δεκαπεντασύλλαβο μεν αλλά σε τροχαϊκό μέτρο, όπως είναι η ανάρτηση, γράφοντας:

"κάνε γρήγορα σου λέω, θα με φάει ο καημός". Μπήκα στον πειρασμό να το κάνω μαντινιάδα.

Δεν είχα προσέξει ακόμη ότι το μέτρο δεν ήταν ιαμβικό αλλά τροχαϊκό. Ούτε ήξερα τον Πάνο Κιάμο, τώρα τον έψαξα, κάτι υποψιαζόμενος, στη google, έτσι ριμάρισα θεωρώντας ότι ο τόνος πέφτει στη λήγουσα.
Ένας άλλος φίλος μου γράφει:

"Είχες μεγάλη έμπνευση έγραψες μαντινάδα - μα και για την πρωτοχρονιά μας γράψε καμιά αράδα", αφιερωμένο!!!
Εγώ, μετά από κάποια σχόλια πάλι, απαντάω.

Αλέξανδρε, σαν δάσκαλός σου θα διορθώσω τη δική σου - μπράβο όμως, καλή η προσπάθεια. Η πρωτοχρονιά δεν είναι δική μας, είναι ολονών. Έτσι διορθώνω το δεύτερο ημιστίχιο "μα και για την πρωτοχρονιά, γράψε μας καμιά αράδα", για να ικανοποιήσω  αμέσως μετά την επιθυμία του:   

"Θα γράψω δυο και όχι μια, για να ’βγει η μαντινιάδα
Σου εύχομαι ποτέ καμιά, μη κάμεις κουτουράδα".

Τέλος φόρμας


Walter Salles, On the road



Walter Salles, On the road (2012)

  Ο Walter Salles είναι από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες. Αν δεν έχω δει ακόμη όλα τα έργα του, που κάποια τα έχω στα αρχεία μου, είναι γιατί δίνω προτεραιότητα στις ιρανικές και στις κινέζικες ταινίες. Όμως το On the road έπρεπε να το δω.
  Συνήθως διαβάζω πρώτα το μυθιστόρημα και αμέσως μετά βλέπω την ταινία. Όμως η ταινία γυρίστηκε πέρυσι, ενώ εγώ το μυθιστόρημα το διάβασα πριν από κάμποσα χρόνια, πριν το blog μου, έτσι δεν έγραψα γι’ αυτό. Ξέρω ότι θεωρείται ένα από τα καλύτερα αμερικάνικα μυθιστορήματα του περασμένου αιώνα, εμένα όμως δεν με άγγιξε ιδιαίτερα. Αυτοβιογραφικό σε μεγάλο βαθμό, χαρακτηρίζεται από επεισόδια «δεικτικά» και όχι «πυρηνικά», επεισόδια δηλαδή που εικονογραφούν τους ήρωες, το περιβάλλον και την εποχή και όχι επεισόδια που πυροδοτούν άλλα, σε μια πλοκή με σασπένς· και το σασπένς αποτελεί μια μεγάλη αρετή για ένα μυθιστόρημα, και πολύ μεγαλύτερη για μια ταινία. Έτσι δεν εκπλήσσομαι που η ταινία στο ΙΜDb παίρνει μια βαθμολογία μόλις 6,1 στα 10. Ούτε και εμένα μου άρεσε ιδιαίτερα η ταινία, παρόλο που σ’ αυτή αναγνωρίζω τον μεγάλο σκηνοθέτη της «Πρώτης μέρας», του «Κεντρικού σταθμού» και της «Ξένης γης».
  Στην ταινία υπήρξε κάτι που με ξένισε, με απογοήτευσε, με… δεν ξέρω τι άλλο να πω. Δεν μιλάω για τη σκηνή με την Kristen Stewart που αυνανίζει τους δυο φίλους μέσα στο αυτοκίνητο, ολόγυμνοι και οι τρεις τους ενώ οδηγούν, αυτό ίσως ανήκει στην κουλτούρα της εποχής, ένα προάγγελο της σεξουαλικής απελευθέρωσης των sixties, αλλά για το τέλος: Ο Ντην εγκαταλείπει άρρωστο το φίλο του, κλέβοντάς του μάλιστα τα χρήματα από το πορτοφόλι του. Αυτός επιβιώνει. Μετά από ένα χρόνο νομίζω, εξαθλιωμένος, έρχεται να τον βρει στην Νέα Υόρκη, κάνοντας ένα δύσκολο ταξίδι πέντε ημερών, όπως του λέει. Όμως ο Σαλ τον αποπέμπει, πολύ ευγενικά. Όταν προδίδεις έτσι αισχρά τον φίλο, και μάλιστα όχι τον οποιοδήποτε φίλο αλλά τον κολλητό σου, μην περιμένεις την συγνώμη.


Saturday, December 28, 2013

Haifaa Al-Mansour, Wadjda



Haifaa Al-Mansour, Wadjda (2012)

 Πρόκειται για ένα φεμινιστικό έργο, γυρισμένο από μια γυναίκα σκηνοθέτιδα, μέσα στην καρδιά του μουσουλμανικού κόσμου, την Σαουδική Αραβία. Ο ελληνικός τίτλος, «Το απαγορευμένο ποδήλατο», παραπέμπει διακειμενικά στον «Κλέφτη ποδηλάτων» του Ντε Σίκα, και για ένα κινεζο-φαν όπως εγώ στον «Ποδηλάτη του Πεκίνου» του Wang Xiaoshuai. (Ψάχνοντας στην ιστοσελίδα μου για να βάλω τον σύνδεσμο βλέπω και τον «Ποδηλάτη» του Μοχσέν Μαχμαλμπάφ. Έτσι θυμήθηκα και μια άλλη, επίσης ιρανική, ταινία, την «Ημέρα που έγινα γυναίκα», κι αυτή φεμινιστική, της Μαρσιγιέ Μεσκινί, τη δεύτερη ιστορία, με θέμα ένα ποδηλατικό αγώνα γυναικών. Παρεμπιπτόντως η Μεσκινί είναι γυναίκα του Μοχσέν Μαχμαλμπάφ, ο οποίος έγραψε και το σενάριο).
  Με προσχηματική την ιστορία της μικρής Γουάντζντα που θέλει διακαώς να αποκτήσει ένα ποδήλατο, η σκηνοθέτις μας αποκαλύπτει τη θλιβερή θέση της γυναίκας στη Σαουδική Αραβία. Ο τρίτος σύνδεσμος, ελληνικός, λέει περισσότερα για την ταινία. Εγώ να κλείσω λέγοντας ότι το πονηρό μουτράκι της μικρής μου θύμισε έντονα μια facebook φίλη μου.