Στέλλα Αρκάδη Κωστάκη, Δέκα νύχτες και δυόμιση παραμύθια

Στέλλα Αρκάδη Κωστάκη, Δέκα νύχτες και δυόμιση παραμύθια

Κρητικά Επίκαιρα, Φλεβάρης 1994

Το "Δέκα νύχτες και δυόμιση παραμύθια" της Στέλλας Αρκάδη
(Εργαστήριο Τέχνης και Λόγου 1992) είναι μια συλλογή δέκα
διηγημάτων και τριών παραμυθιών. Είναι το δεύτερο βιβλίο
της, ενώ αργότερα κυκλοφόρησε και το "Τοπία και σώματα",
θεατρικό έργο, το οποίο είχαμε την ευκαιρία να δούμε στο
"θεατράκι" και να θαυμάσουμε και την ίδια στον πρωταγωνιστικό
ρόλο.
Γιατί όμως τα ονομάζει "νύχτες"; Φαντάζομαι γιατί τα
διηγήματα αυτά (παρεμπιπτόντως, τα περισσότερα δημοσιευμένα
στην Φιλολογική Πρωτοχρονιά) είναι σκληρά, ανελέητα, σκοτεινά
σαν τη νύχτα. Είναι ιστορίες ζωής που στάθηκε σκληρή στους
πρωταγωνιστές τους. Ένα κοριτσάκι φοβάται το θάνατο στο
πρόσωπο της κόρης της δασκάλας της, τη στιγμή που φαίνεται,
χωρίς να το συνειδητοποιεί, ότι κατά τραγική ειρωνεία, η ίδια
είναι το επόμενο θύμα. Μια γυναίκα ξαγρυπνά τον ετοιμοθάνατο
σύζυγό της. Η ετοιμόγεννη γυναίκα βρίσκεται στο έλεος μιας
νεροποντής. Το παιδί της δεν το θέλει(και γι' αυτό έφυγε από
το σπίτι με τέτοιον καιρό)τρέμοντας, σαν την Φραγκογιαννού
στην "Φόνισσα" του Παπαδιαμάντη, για τη μοίρα που το
περιμένει, σε ένα κόσμο γεμάτο πολέμους και δυστυχία. Ένα
κορίτσι μένει αδάκρυτο μπροστά στο θάνατο της μητέρας της. Ο
αβυσσαλέος πόνος που νιώθει στέγνωσε τα μάτια της. Ένας
αφηγητής είναι μάρτυρας της αυτοκτονίας ενός νέου, που έπεσε
από το πλοίο. Και ένα πάμφτωχο παιδί, που στη ζωή του απόκτησε
μόνο ένα ζευγάρι παπούτσια, θα βάλει στο μάτι τα παπούτσια ενός
πεθαμένου, βλέποντάς τα την ώρα της κηδείας του. Θα ανοίξει
τον τάφο και θα τα κλέψει, για να καταλήξει στον εισαγγελέα.
Από τα διηγήματα χαρακτηριστικό είναι εκείνο με τίτλο "πώς
γράφεται ένα διήγημα". Πρόκειται για ένα εσωτερικό μονόλογο,
όπου ο αφηγητής τελικά διαπιστώνει την αδυναμία του να γράψει
ένα διήγημα. Όμως το διήγημα έχει ήδη γραφεί, και απαρτίζεται
από τα flashes back της τυραννημένης ζωής του. Ένα παρόμοιο
διήγημα έχει γράψει ο Στρατής Τσίρκας, με τίτλο "Η μνήμη". Το
διήγημα γράφεται καθώς ο αφηγητής περιγράφει τις προσπάθειές
του να το γράψει.
Το "Ζήτω η Αγγλία" είναι αξιοθαύμαστο για την τεχνική του. Ο
αγωνιστής καταδικάζεται σε θάνατο, είναι έτοιμος για
εκτέλεση. Όμως όλα αυτά δεν είναι παρά ένα όνειρο. Τώρα είναι ο
συμβιβασμένος μεγαλέμπορος που εμπορεύεται με τους Γερμανούς,
αυτούς που πολέμησε στην κατοχή.
Στην ποίηση (την ποιητική συλλογή της "Χωρίς εισαγωγικά" την
έχουμε ήδη παρουσιάσει στα Κ.Ε.),στο διήγημα, στο θέατρο, η
Στέλλα Αρκάδη αποδεικνύεται μια ταλαντούχος συγγραφέας, ενώ
πάνω στη σκηνή την θαυμάσαμε και σαν ταλαντούχο ηθοποιό. Είναι
μια πραγματικά προικισμένη γυναίκα.


ΣΤΕΛΛΑ ΑΡΚΑΔΗ,ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΒΡΟΧΗ,ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΥ
1993

Μετά από μια ποιητική συλλογή, μια συλλογή διηγημάτων και
ένα θεατρικό έργο, η Στέλλα Αρκάδη ξαναγυρνάει στην ποίηση με
την τελευταία της συλλογή, "ευλογημένη βροχή" (εργαστήριο
τέχνης και λόγου 1993).
Εξαίσια όλα τα ποιήματα της Αρκάδη, όμως εμάς πάλι μας
άρεσαν περισσότερο τα μικρά της άτιτλα, όπως και στην πρώτη
της συλλογή.
"Τα σπίτια μας τα γεμίσαμε αγαθά
αφού λαφυραγωγήσαμε την πόλη μας".
Θα μπορούσε άραγε να συμπυκνώσει κανείς σε πιο
επιγραμματικούς στίχους την τραγωδία της νεότερης Ελλάδας;
Κατακρατήσεις ΦΠΑ, φοροδιαφυγή, απάτες εις βάρος του
δημοσίου, αυτά είναι τα λάφυρα. Πάντως να εξηγούμαστε: δεν
νομίζω να συμπεριλαμβάνει η Αρκάδη τον εαυτό της στο
"εμάς", ούτε κι εγώ τον εαυτό μου, όντας δημόσιος υπάλληλος. Η
πόλη μας από μας τους μισθωτούς κοιτάζει να βγάλει τα λάφυρα
των άλλων.
Μετά τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη,και διαβάζοντας τη
συλλογή την επομένη της κηδείας του Γιώργου Γενηματά,δεν
μπορώ να μην παραθέσω και το παρακάτω άτιτλο, που μια χαρά θα
του πήγαινε ο τίτλος "επικήδειο":
"Αραιώνει η ζωή
Λιγότεροι,
Λιγότεροι ωραίοι..."
Πάντως από όλα τα ποιήματα μου άρεσε πιο πολύ το "μοιρολόι"
(το "οφειλή σε νεανικά ακούσματα" πήγαινε περισσότερο ως
υπότιτλος, και όχι ανάποδα),ιδιαίτερα το πρώτο μέρος.
"Μη μου το παίρνεις χάροντα, θέλω να το στολίσω...
Ας το να βάλει το χακί, να πάει στρατιώτης..
Ας το να ζήσει, να χαρεί, να κλάψει, να πονέσει!!!
μη το περιγελάσουνε σαν άπραγο κι αθώο,
εκεί στο ανήλιο στέκι σου όπου μυρίζει μούχλα
Ας το να μάθει, χάροντα, κι ύστερα μου το παίρνεις..."
Υπάρχουν ακόμη ποιητές, όπως π.χ. ο Χρήστος Παπαδάκις, που
στη φόρμα του παραδοσιακού τραγουδιού μπορούν και δίνουν
εξαίσιους στίχους. Και στίχοι όπως οι παραπάνω αποδεικνύουν
για άλλη μια φορά ότι η καλή ποίηση δεν είναι ζήτημα
φόρμας, αλλά ευαισθησίας.