Οι Μεσελέροι

Οι Μεσελέροι

Εισήγηση που έγινε για την εορτασμό των 10 χρόνων του ομώνυμου περιοδικού του συλλόγου Μεσελεριανών, στις 6 Ιουνίου 2010, στα γραφεία του συλλόγου Γεραπετριτών. Οι άλλοι δύο εισηγητές ήσαν ο Θεοχάρης Προβατάκης και ο Μιχάλης Περαντώνης.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Οι Μεσελέροι", αριθμός φύλλου 41, Ιούλ-Σεπτ. 2010

Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Γιώργη Μανωλαράκη για την τιμή που μου έκανε να με επιλέξει ως ένα από τους εισηγητές της σημερινής εκδήλωσης, και όλους εσάς που βρίσκεστε εδώ.
Πριν μιλήσω για το περιοδικό θα ήθελα να αναφερθώ στην έννοια του communitas, όρο που εισήγαγε ο Victor Turner, κοινωνικός ανθρωπολόγος. Η λέξη είναι λατινική και σημαίνει μια μη δομημένη κοινότητα όπου όλα τα μέλη είναι ίσα. Στη συνέχεια η έμφαση δίνεται όχι τόσο στην ισότητα των μελών, όσο στα βαθιά αισθήματα αλληλεγγύης και αγάπης που αναπτύσσονται ανάμεσά τους, και στην αίσθηση του ατόμου ότι δεν ανήκει μόνο στην οικογένειά του, αλλά είναι μέλος μιας ευρύτερης οικογένειας στην οποία μπορεί να στηριχθεί. Και το αίσθημα αυτό, στις μέρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησης, μόνο στα χωριά διατηρείται ακόμη. Στα χωριά όπου η «κοινότητα», ακριβής μετάφραση του communitas, έχει καταργηθεί από τον Καποδίστρια. Η πιο χαρακτηριστική του έκφραση είναι το «καλημέρα» που λες στον χωριανό όταν τον συναντάς στα σοκάκια του χωριού ή στα μονοπάτια. Η πιο ανεπτυγμένη, η βοήθεια που τρέχουν να προσφέρουν οι γειτόνοι και γενικά οι χωριανοί, όταν κάποιος είναι άρρωστος και έχει ανάγκη. Τη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει η κοινότητα την είδα πολύ χαρακτηριστικά σε ένα κινέζικο έργο, το «Ένας πατέρας με 25 παιδιά» του Huang Hong, όπου τον ήρωα της ταινίας, ορφανό και από τους δυο γονείς, τον μεγάλωσαν οι χωριανοί.
Για μας που βρεθήκαμε εξόριστοι από τα χωριά μας στην Αθήνα μας λείπει αυτό το αίσθημα της communitas, που ευτυχώς το νοιώθουμε κάθε φορά που επιστρέφουμε σ’ αυτά, συνήθως για τις καλοκαιρινές μας διακοπές.
Όλα τα χωριά της Κρήτης, ή σχεδόν όλα, έχουν ένα υποκατάστατο τρόπο διατήρησης αυτής της communitas: τους τοπικούς συλλόγους. Οι σύλλογοι αυτοί με τις δραστηριότητές τους, μια κοπή πίττας, ένα χορό, μια εκδρομή, τον κλήδονα, τα καζανέματα, τη μάχη της Κρήτης και ό, τι άλλο, μαζεύουν τους χωριανούς οι οποίοι αισθάνονται τη ίδια ζεστασιά με αυτή που νοιώθουν όταν βρίσκονται στο χωριό τους. Όμως οι Μεσελέροι προχώρησαν πιο πέρα: εκτός από την ίδρυση του «Εξωραϊστικού και επιμορφωτικού συλλόγου μεσελεριανών» δημιούργησαν και το τριμηνιαίο έντυπο «Οι Μεσελέροι». Εκεί φιλοξενούνται κείμενα, μεσελεριανών κυρίως, αλλά και άλλων συνεργατών. Οι Μεσελέροι προφανώς είναι ο θεματικός ομφαλός της εφημερίδας, αλλά τα κείμενα εξακτινώνονται και σε θέματα γενικότερου κρητικού ενδιαφέροντος.
Τα κείμενα αυτά, πέραν από το ενδιαφέρον της θεματικής τους, είναι υψηλού επιπέδου, συχνά μάλιστα πολύ υψηλού. Δυο φορές μάλιστα χρησιμοποίησα αποσπάσματα από άρθρα που δημοσιεύτηκαν στους «Μεσελέρους» σε δικά μου κείμενα.
Εκτός του ότι η εφημερίδα οδηγεί σε μεγαλύτερη σύσφιξη των δεσμών των μεσελεριανών και τους ενημερώνει για τον τόπο τους αλλά και γενικά για την Κρήτη, αποτελεί κίνητρο για τους μεσελεριανούς να γράψουν για το χωριό τους, τα ήθη και τα έθιμα, παλιές ιστορίες, κ.λπ. Τα λαογραφικά θέματα βέβαια σε ένα τέτοιο έντυπο είναι αναπόφευκτο να έχουν περίοπτη θέση μια και ενδιαφέρουν περισσότερο από τις άλλες θεματικές. Έτσι η εφημερίδα αυτή αποτελεί πολύτιμο βοήθημα για έναν λαογράφο ερευνητή.
Θα αναρωτηθεί κανείς, αφού είναι τόση σημαντική η συμβολή ενός εντύπου στη ζωή ενός τοπικού συλλόγου γιατί δεν ακολουθούν το καλό αυτό παράδειγμα και άλλοι σύλλογοι.
Εδώ μπαίνουν τα προβλήματα. Το οικονομικό πρόβλημα είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που δεν ξεπερνιέται εύκολα. Όταν τα οικονομικά ενός συλλόγου δεν είναι ιδιαίτερα ανθηρά, ένα τέτοιο βήμα θα ήταν λίγο παρακινδυνευμένο. Προ παντός όμως χρειάζονται τα άτομα που θα εργαστούν για το έντυπο αυτό. Και μπορεί να υπάρχουν άτομα δραστήρια σε κάθε σύλλογο, που όμως διστάζουν να προσφέρουν προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς προβλέπουν ότι η προσπάθεια που απαιτείται είναι πάρα πολύ μεγάλη –και πράγματι είναι. Γι αυτό αξίζει ένα μεγάλο εύγε στον Γιώργη Μανωλαράκη και σε όλη την ομάδα που έχουν αναλάβει την προσπάθεια της έκδοσης του περιοδικού αυτού.
Κλείνοντας θα ήθελα να κάνω μία πρόταση: επειδή ένα έντυπο διαβάζεται, αλλά συχνά, αν δεν πετιέται, φυλάσσεται σε μέρη που μετά από κάποιο χρονικό διάστημα ξεχνάει κανείς πού το έβαλε, καλό θα είναι τα άρθρα του περιοδικού να αναρτώνται στο διαδίκτυο, ώστε να έχει κανείς ανά πάσα στιγμή πρόσβαση σ’ αυτά. Και επειδή η συντήρηση μιας ιστοσελίδας έχει κάποιο, έστω και μικρό, κόστος, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα blog, που δεν στοιχίζει τίποτα, και η ύλη του περιοδικού να αναρτάται εκεί. Μάλιστα η δημιουργία blog είναι μια καλή ιδέα για κάθε σύλλογο που δεν μπορεί να αναλάβει το κόστος της έκδοσης ενός εντύπου. Το έχουν κάνει ήδη οι Μυρτιανοί στο σύλλογό τους. Θα μπορούσαν να τους ακολουθήσουν και άλλοι σύλλογοι.
Κλείνοντας θα ήθελα για άλλη μια φορά να συγχαρώ το Γιώργη Μανωλαράκη και όλους τους υπόλοιπους συντελεστές αυτής της αξιόλογης προσπάθειας, και να ευχηθώ να είμαστε πάλι εδώ, σε δέκα χρόνια, για να εορτάσουμε τα είκοσι χρόνια κυκλοφορίας των «Μεσελέρων».

Ευχαριστώ
Μπάμπης Δερμιτζάκης.