Dariush Mehrjui, Leila (1996)
http://en.wikipedia.org/wiki/Dariush_Mehrjui
http://en.wikipedia.org/wiki/Leila_%28film%29
Η πιο γενική αφηγηματική μονάδα είναι: κατάσταση σταθερότητας-διατάραξη-αποκατάσταση (αυτή η τελευταία συχνά με θύματα, όπως στο Shokaran του Behrooz Afkhami, που η οικογενειακή γαλήνη έρχεται με το θάνατο της ερωμένης). Η κατάσταση σταθερότητας διαρκεί λίγο, γιατί πρέπει να περάσουμε γρήγορα στο σασπένς της διατάραξης. Υπάρχουν όμως έργα στα οποία διαρκεί πολύ, σε σημείο ο θεατής να αναρωτιέται τι συμβαίνει. Αυτό το ένοιωσα στο About Elly του Asghar Farhadi (Δείτε τον «Χωρισμό», νομίζω παίζεται ακόμη, εξαιρετική ταινία). Η ειδυλλιακή ατμόσφαιρα των διακοπών των φίλων αυτών κρατάει πάρα πολύ, για να διακοπεί με τον πιο δραματικό τρόπο. Η ίδια ειδυλλιακή ατμόσφαιρα επικρατεί στο νιόπαντρο ζευγάρι, τη Leila Hatami και τον Ali Mosaffa (με ενδιαφέρουν οι σκηνοθέτες, αλλά, παίρνοντας σβάρνα τα ιρανικά, θυμάμαι και κάποιους ηθοποιούς. Η Hatami έπαιζε σε αυτή τη φοβερή κωμωδία, το Low hights του Ebrahim Hatamikia-την έχω δει και σε άλλα έργα που δεν θυμάμαι, αλλά να ψάξω στο διαδίκτυο, ναι, έπαιζε στο The deserted station του Alireza Raisian, στο Salad of the season του Feridoun Jeirani, στη Shirin του Κιαροστάμι και στον «Χωρισμό» του Farghadi, έργα για τα οποία έχω γράψει. Τελικά την έχω δει σε αρκετά έργα. Και διαβάζω ότι ο Ali Mosaffa είναι σύζυγός της και στη ζωή). Η ειδυλλιακή αυτή ατμόσφαιρα διακόπτεται όταν προκύπτει το πρόβλημα, η Λεϊλά δεν μπορεί να κάνει παιδί.
Το θέμα αυτό το έχω δει σε τρεις ιστορίες. Η μια είναι της Δύσης, οι δυο της Ανατολής. Η ιστορία της Δύσης είναι ένα μυθιστόρημα μιας ιρλανδής, που το διάβασα σε ιταλική μετάφραση, και που είναι αδύνατο να θυμηθώ το όνομά της ή να βρω το βιβλίο, που μάλλον βρίσκεται στον Κρήτη. Νομίζω ότι είναι αυτοβιογραφικό. Περιγράφει με πολύ χιούμορ τις προσπάθειές της να κάνει παιδί, με εξωσωματικές κ.λπ. Δεν θα τα καταφέρει τελικά. Αλλά το βιβλίο δεν τελειώνει με την απελπισία. Η αφηγήτρια αποδέχεται το γεγονός. Ένα παιδί φέρνει στους γονείς ευτυχία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ένα ζευγάρι που δεν έχει παιδιά ζει αναγκαστικά μια δυστυχισμένη ζωή. Αυτό εξηγεί και το γιατί δεν επιλέγουν όλοι οι άτεκνοι γονείς την υιοθεσία. Ξέρω ζευγάρια χωρίς παιδί, και δεν νομίζω ότι είναι δυστυχισμένα. (Τελικά το βρήκα. Είναι της Sinead Moriarty και έχει τίτλο Baby-à-porter, Super Tascabili Sperling, Milano, 2005, p. 341).
Η μια ιστορία της Ανατολής, της Μέσης στην προκειμένη περίπτωση, είναι εκείνη για την οποία γράφουμε αυτήν εδώ την παρουσίαση. Η άλλη είναι της Άπω Ανατολής, και συγκεκριμένα της Κίνας. Πρόκειται για την ταινία In love we trust του Wang Xiaoshuai για την οποία έχουμε γράψει (http://hdermi.blogspot.com/2010/12/wang-xiaoshuai-in-love-we-trust.html). Εδώ είναι ο άντρας που δεν μπορεί να κάνει παιδί. Ποια λύση βρίσκουν; Να κάνει η γυναίκα παιδί με άλλον άντρα. Αυτό και έγινε.
Στη περίπτωση της Leila τα πράγματα έγιναν διαφορετικά. Η λύση που επέβαλε τελικά η πεθερά, παρασύροντας τη νύφη να συμφωνήσει παρά την αντίθετη γνώμη του γαμπρού, είναι να παντρευτεί δεύτερη γυναίκα, όπως επιτρέπει το Ισλάμ. Έγινε ο γάμος, όμως η Λεϊλά δεν το άντεξε, και τη μέρα του γάμου έφυγε και πήγε στους γονείς της. Μάταια την εκλιπαρεί ο άντρας της. Η δεύτερη γυναίκα του, καταλαβαίνοντας ότι δεν έχει τον έρωτά του, θα τον χωρίσει, αφήνοντάς του το κοριτσάκι τους. Η Λεϊλά και ο Αλί ξαναμονοιάζουν, και μεγαλώνουν ευτυχισμένοι το κοριτσάκι.
Και εδώ το υποκείμενο θέμα είναι ο έρωτας. Δεν είναι όμως η περίπτωση του In love we trust, όπου ο άλλος ήταν ένας ευκαιριακός σύντροφος. Ο φόβος της Λεϊλά να χάσει τον άντρα που αγαπά δεν ήταν καθόλου αβάσιμος.
Και θυμάμαι το ντοκιμαντέρ της Nahid Persson, Four women one man για το οποίο γράψαμε χθες, όπου ο άντρας, αγρότης, θέλει να χωρίσει την τέταρτη σύζυγό του γιατί δεν του κάνει παιδί, και ας έχει κάμποσα από τις άλλες τρεις γυναίκες του. Ίσως να ήταν και πρόφαση, γιατί κάποια στιγμή λέει ότι μια δεκαπεντάρα γυναίκα κάνει έναν πενηντάρη να ξανανιώσει. Όμως στην περίπτωση αυτή δεν πρόκειται για έρωτα, αλλά για σεξ.
Συζητάγαμε προ ημερών στην ομάδα κοινωνικής ανθρωπολογίας, και κάποιος φίλος είπε ότι ο έρωτας είναι δυτικό προϊόν, που εμφανίζεται με τον μοντερνισμό. Δεν συμφώνησα, γιατί ήδη ο χορός στην Αντιγόνη τραγουδάει «Έρως ανίκατε μάχαν», όμως σε μεγάλο βαθμό είχε δίκιο. Ας σκεφτούμε μόνο ότι παλιά ο γάμος γινόταν με συνοικέσιο, χωρίς έρωτα, αντίθετα από ό,τι συμβαίνει σήμερα (θυμάμαι έναν υποψήφιο γαμπρό στο χωριό μου που, όπως λέχθηκε, πρώτα πήγε να δει τα χωράφια της νύφης και μετά την ίδια). Πιστεύω ότι στο Ισλάμ αυτό που μετράει είναι το σεξ, όχι ο έρωτας. Τους μάρτυρες τους περιμένουν στον ουρανό 75 ουρί να τα πηδήξουν, και όχι μια γυναίκα την οποία θα ερωτευθούν και θα τους ερωτευθεί. Και συνειδητοποιώ τώρα ότι ενώ στις δυτικές ταινίες ο έρωτας είναι εκ των ων ουκ άνευ, στις ιρανικές ταινίες σπανίζει. Η θαυμάσια αυτή ταινία του μεγάλου αυτού σκηνοθέτη, του Darioush Mehrjui, είναι από τις εξαιρέσεις.
Θα ήθελα να υπογραμμίσω τη θαυμάσια, «εσωτερική» ερμηνεία της Λεϊλά, η οποία αφηγείται την ιστορία. Το πρόσωπό της ήταν εκφραστικότατο. Πάνω του καθρεπτιζόταν η ψυχική τρικυμία της ηρωίδας που υποδυόταν.
Και, να πούμε τελειώνοντας, ότι έχουμε γράψει για μερικές ακόμη ταινίες του Mehrjui (http://hdermi.blogspot.com/2011/12/dariush-mehrjui-most-of-his-films.html).
http://en.wikipedia.org/wiki/Dariush_Mehrjui
http://en.wikipedia.org/wiki/Leila_%28film%29
Η πιο γενική αφηγηματική μονάδα είναι: κατάσταση σταθερότητας-διατάραξη-αποκατάσταση (αυτή η τελευταία συχνά με θύματα, όπως στο Shokaran του Behrooz Afkhami, που η οικογενειακή γαλήνη έρχεται με το θάνατο της ερωμένης). Η κατάσταση σταθερότητας διαρκεί λίγο, γιατί πρέπει να περάσουμε γρήγορα στο σασπένς της διατάραξης. Υπάρχουν όμως έργα στα οποία διαρκεί πολύ, σε σημείο ο θεατής να αναρωτιέται τι συμβαίνει. Αυτό το ένοιωσα στο About Elly του Asghar Farhadi (Δείτε τον «Χωρισμό», νομίζω παίζεται ακόμη, εξαιρετική ταινία). Η ειδυλλιακή ατμόσφαιρα των διακοπών των φίλων αυτών κρατάει πάρα πολύ, για να διακοπεί με τον πιο δραματικό τρόπο. Η ίδια ειδυλλιακή ατμόσφαιρα επικρατεί στο νιόπαντρο ζευγάρι, τη Leila Hatami και τον Ali Mosaffa (με ενδιαφέρουν οι σκηνοθέτες, αλλά, παίρνοντας σβάρνα τα ιρανικά, θυμάμαι και κάποιους ηθοποιούς. Η Hatami έπαιζε σε αυτή τη φοβερή κωμωδία, το Low hights του Ebrahim Hatamikia-την έχω δει και σε άλλα έργα που δεν θυμάμαι, αλλά να ψάξω στο διαδίκτυο, ναι, έπαιζε στο The deserted station του Alireza Raisian, στο Salad of the season του Feridoun Jeirani, στη Shirin του Κιαροστάμι και στον «Χωρισμό» του Farghadi, έργα για τα οποία έχω γράψει. Τελικά την έχω δει σε αρκετά έργα. Και διαβάζω ότι ο Ali Mosaffa είναι σύζυγός της και στη ζωή). Η ειδυλλιακή αυτή ατμόσφαιρα διακόπτεται όταν προκύπτει το πρόβλημα, η Λεϊλά δεν μπορεί να κάνει παιδί.
Το θέμα αυτό το έχω δει σε τρεις ιστορίες. Η μια είναι της Δύσης, οι δυο της Ανατολής. Η ιστορία της Δύσης είναι ένα μυθιστόρημα μιας ιρλανδής, που το διάβασα σε ιταλική μετάφραση, και που είναι αδύνατο να θυμηθώ το όνομά της ή να βρω το βιβλίο, που μάλλον βρίσκεται στον Κρήτη. Νομίζω ότι είναι αυτοβιογραφικό. Περιγράφει με πολύ χιούμορ τις προσπάθειές της να κάνει παιδί, με εξωσωματικές κ.λπ. Δεν θα τα καταφέρει τελικά. Αλλά το βιβλίο δεν τελειώνει με την απελπισία. Η αφηγήτρια αποδέχεται το γεγονός. Ένα παιδί φέρνει στους γονείς ευτυχία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ένα ζευγάρι που δεν έχει παιδιά ζει αναγκαστικά μια δυστυχισμένη ζωή. Αυτό εξηγεί και το γιατί δεν επιλέγουν όλοι οι άτεκνοι γονείς την υιοθεσία. Ξέρω ζευγάρια χωρίς παιδί, και δεν νομίζω ότι είναι δυστυχισμένα. (Τελικά το βρήκα. Είναι της Sinead Moriarty και έχει τίτλο Baby-à-porter, Super Tascabili Sperling, Milano, 2005, p. 341).
Η μια ιστορία της Ανατολής, της Μέσης στην προκειμένη περίπτωση, είναι εκείνη για την οποία γράφουμε αυτήν εδώ την παρουσίαση. Η άλλη είναι της Άπω Ανατολής, και συγκεκριμένα της Κίνας. Πρόκειται για την ταινία In love we trust του Wang Xiaoshuai για την οποία έχουμε γράψει (http://hdermi.blogspot.com/2010/12/wang-xiaoshuai-in-love-we-trust.html). Εδώ είναι ο άντρας που δεν μπορεί να κάνει παιδί. Ποια λύση βρίσκουν; Να κάνει η γυναίκα παιδί με άλλον άντρα. Αυτό και έγινε.
Στη περίπτωση της Leila τα πράγματα έγιναν διαφορετικά. Η λύση που επέβαλε τελικά η πεθερά, παρασύροντας τη νύφη να συμφωνήσει παρά την αντίθετη γνώμη του γαμπρού, είναι να παντρευτεί δεύτερη γυναίκα, όπως επιτρέπει το Ισλάμ. Έγινε ο γάμος, όμως η Λεϊλά δεν το άντεξε, και τη μέρα του γάμου έφυγε και πήγε στους γονείς της. Μάταια την εκλιπαρεί ο άντρας της. Η δεύτερη γυναίκα του, καταλαβαίνοντας ότι δεν έχει τον έρωτά του, θα τον χωρίσει, αφήνοντάς του το κοριτσάκι τους. Η Λεϊλά και ο Αλί ξαναμονοιάζουν, και μεγαλώνουν ευτυχισμένοι το κοριτσάκι.
Και εδώ το υποκείμενο θέμα είναι ο έρωτας. Δεν είναι όμως η περίπτωση του In love we trust, όπου ο άλλος ήταν ένας ευκαιριακός σύντροφος. Ο φόβος της Λεϊλά να χάσει τον άντρα που αγαπά δεν ήταν καθόλου αβάσιμος.
Και θυμάμαι το ντοκιμαντέρ της Nahid Persson, Four women one man για το οποίο γράψαμε χθες, όπου ο άντρας, αγρότης, θέλει να χωρίσει την τέταρτη σύζυγό του γιατί δεν του κάνει παιδί, και ας έχει κάμποσα από τις άλλες τρεις γυναίκες του. Ίσως να ήταν και πρόφαση, γιατί κάποια στιγμή λέει ότι μια δεκαπεντάρα γυναίκα κάνει έναν πενηντάρη να ξανανιώσει. Όμως στην περίπτωση αυτή δεν πρόκειται για έρωτα, αλλά για σεξ.
Συζητάγαμε προ ημερών στην ομάδα κοινωνικής ανθρωπολογίας, και κάποιος φίλος είπε ότι ο έρωτας είναι δυτικό προϊόν, που εμφανίζεται με τον μοντερνισμό. Δεν συμφώνησα, γιατί ήδη ο χορός στην Αντιγόνη τραγουδάει «Έρως ανίκατε μάχαν», όμως σε μεγάλο βαθμό είχε δίκιο. Ας σκεφτούμε μόνο ότι παλιά ο γάμος γινόταν με συνοικέσιο, χωρίς έρωτα, αντίθετα από ό,τι συμβαίνει σήμερα (θυμάμαι έναν υποψήφιο γαμπρό στο χωριό μου που, όπως λέχθηκε, πρώτα πήγε να δει τα χωράφια της νύφης και μετά την ίδια). Πιστεύω ότι στο Ισλάμ αυτό που μετράει είναι το σεξ, όχι ο έρωτας. Τους μάρτυρες τους περιμένουν στον ουρανό 75 ουρί να τα πηδήξουν, και όχι μια γυναίκα την οποία θα ερωτευθούν και θα τους ερωτευθεί. Και συνειδητοποιώ τώρα ότι ενώ στις δυτικές ταινίες ο έρωτας είναι εκ των ων ουκ άνευ, στις ιρανικές ταινίες σπανίζει. Η θαυμάσια αυτή ταινία του μεγάλου αυτού σκηνοθέτη, του Darioush Mehrjui, είναι από τις εξαιρέσεις.
Θα ήθελα να υπογραμμίσω τη θαυμάσια, «εσωτερική» ερμηνεία της Λεϊλά, η οποία αφηγείται την ιστορία. Το πρόσωπό της ήταν εκφραστικότατο. Πάνω του καθρεπτιζόταν η ψυχική τρικυμία της ηρωίδας που υποδυόταν.
Και, να πούμε τελειώνοντας, ότι έχουμε γράψει για μερικές ακόμη ταινίες του Mehrjui (http://hdermi.blogspot.com/2011/12/dariush-mehrjui-most-of-his-films.html).
No comments:
Post a Comment