Mohammed Al-Asaad, Τα παιδιά της πάχνης

Mohammed Al-Asaad, Τα παιδιά της πάχνης (μετ. Έφη Κορομηλά), Αλεξάνδρεια 2003, σελ. 206

   «Τα παιδιά της πάχνης είναι η αφήγηση σε λυρική πρόζα των αναμνήσεων του προσφυγόπουλου Μωχάμεντ Αλ-Άσααντ, που συνοδεύονται και από άλλες αφηγήσεις τις οποίες ο ενήλικας πλέον ποιητής συνέλεξε στη διάρκεια των χρόνων από συγχωριανούς, συγγενείς και φίλους. Σε πολλά σημεία, τα κενά της γνώσης τα γεμίζει η φαντασία. Ο Αλ-Άσααντ έζησε στην ηλικία των τεσσάρων χρόνων τη Νάκμπα - τον όλεθρο που ξερίζωσε χιλιάδες Παλαιστίνιους από τις πόλεις τους και τα χωριά τους, από την πατρίδα τους, και κατέστρεψε τα σπίτια τους στη διάρκεια του πολέμου μεταξύ του νέου κράτους του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του, το 1948».

  Με αυτά τα λόγια ο Γιόζεφ Αλγκαζύ περιγράφει το έργο του Αλ-Άσααντ στη δεύτερη παράγραφο στο επίμετρο του βιβλίου, 38 σελίδων, που έχει τίτλο «Εδώ είναι το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον τους» και στο οποίο, σε νηφάλια πρόζα, αφηγείται τα δεινά του παλαιστινιακού λαού μετά την απόφαση την Ηνωμένων Εθνών για τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ το 1948, με τις τραγικές συνέπειες που είχε για τους Παλαιστίνιους και που όλοι γνωρίζουμε. Όσο για τον ίδιο τον Αλ-Άσααντ, σε μια αποστροφή στον Σεῒχη Μαχμούντ που αποτελεί τον αποδέκτη της αφήγησης στο 8^ο κεφάλαιο του βιβλίου, ρωτάει: «Είσαι αδιάρρηκτα δεμένος με το παραλήρημα που βγαίνει από τούτο το κείμενο;» (σελ. 87). Η λυρική πρόζα του έργου, που μορφολογικά όντως θα μπορούσε να εκληφθεί ως παραλήρημα, ταιριάζει απόλυτα με το θέμα του, την απελπισία που νοιώθει ο συγγραφέας για τον ξεριζωμό του απ’ το χωριό του και κατ’ επέκταση για τον ξεριζωμό χιλιάδων Παλαιστίνιων από τις πατρογονικές τους εστίες.

  Πολλές φορές έχω σκεφτεί πάνω στο θέμα: άραγε μετά από πόσα χρόνια κατοχής θεωρείσαι πια νόμιμος ιδιοκτήτης; Νομίζω ότι όταν κάποιος καταπατήσει ένα αγροτεμάχιο και το νέμεται για πάνω από 20 χρόνια έχει δικαίωμα να αποκτήσει τίτλους ιδιοκτησίας πάνω σ’ αυτό. Οι γκρίζοι λύκοι φωνασκούν ότι η Κύπρος είναι τουρκική. Την κατάκτησαν το 1570 και τώρα τη διεκδικούν σαν ιδιοκτησία τους.

  Διαβάζουμε:

  «Κι έτσι κανείς δεν θα μάθει ποιος είναι, παρότι ο πατέρας μου μάντεψε πως ήταν ένας από τους πρώτους μαχητές που είχαν έρθει με την εξάπλωση του Ισλάμ» (σελ. 121).

  Διαβάζουμε επίσης:

  «Η παλαιστινιακή μνήμη ακολουθεί τις διακυμάνσεις των κατακτητών: Πέρσες, Έλληνες, Ρωμαίοι, σταυροφόροι, και στο τέλος τα τέκνα του διαβόλου» (σελ. 143-144).

  Για τους άραβες που είχαν έλθει με την εξάπλωση του Ισλάμ, κουβέντα. Το ίδιο και για τους τούρκους, ίσως γιατί αυτοί ήσαν μουσουλμάνοι.

  Ας το γράψω από τώρα για να μην παρεξηγηθώ. Είμαι μεταφυσικά απαισιόδοξος, και αυτή την απαισιοδοξία μου την έχω εκφράσει σε ένα μυθιστόρημα που τώρα βρίσκεται σε άγρα εκδότη. Είμαι κοινωνικά απαισιόδοξος, καθώς βλέπω πως πάντα κάποιοι βρίσκονται από πάνω και καταπιέζουν τους από κάτω, είτε πλουτοκρατία ονομάζονται αυτοί είτε νομενκλατούρα. Στους «από πάνω» τοποθετώ και τους πολιτικούς στις δημοκρατίες μας, ανεξαρτήτως κόμματος. Είμαι επίσης ιστορικά απαισιόδοξος, καθώς κοιτάζοντας την ιστορία αυτό που βλέπω είναι ποταμοί αίματος και ποταμοί δακρύων. Ολόκληροι λαοί έχουν εξαφανιστεί από το προσκήνιο της ιστορίας και κάποιοι άλλοι έχουν πάρει τη θέση τους. Πιστεύω ότι και ιδιοσυγκρασιακά είμαι απαισιόδοξος, και σαν αντίβαρο σ’ αυτή την απαισιοδοξία έχω την αγάπη μου για το χιούμορ, όπου κι αν βρίσκεται αυτό, σε ανέκδοτα, κωμωδίες ή έξυπνες ατάκες.

  Τίνος είναι τελικά η Παλαιστίνη; Των Αράβων που την κατέκτησαν κάπου το 630 μ.χ. ή μήπως είναι των Εβραίων; Η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε από τους Ρωμαίους το 70 μ.χ. 500.000 Εβραίοι έχασαν τότε τη ζωή τους, όπως διαβάζω στη βικιπαίδεια. Εκεί επίσης διαβάζω ότι «Η καταστροφή της Ιερουσαλήμ σηματοδοτεί την Εβραϊκή Διασπορά».

  Όχι, δεν θα ισχυριστώ ότι καλώς διώκονται οι Παλαιστίνιοι από τους απογόνους των εκδιωχθέντων εκείνων. Στους κατακτητικούς πολέμους αυτό συμβαίνει πάντα. Οι προπάπποι απόλαυσαν τα αγαθά των κατακτήσεών τους, καθώς και οι απόγονοί τους. Όμως έχει ο καιρός γυρίσματα. Μετά την ενοποίηση της Ισπανίας με την reconquista και τους γάμους του Φερδινάνδου και της Ισαβέλλας το 1492, τα τρισ-τρισ-έγγονα αυτών των Αράβων κατακτητών πλήρωσαν τη νύφη. Εκδιώχθηκαν βίαια από τα σπίτια τους. Και βέβαια τα δάκρυα τα δικά τους δεν συγκρίνονται με τα δάκρυα των κατοίκων της ιβηρικής χερσονήσου όταν κατακτήθηκαν από τους Άραβες, γιατί αυτοί δεν εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους, απλά έπρεπε να υπομείνουν τους κατακτητές. Ο ξεσπιτωμός όμως είναι ιδιαίτερα βαρύς, οι αδελφοί μας οι Κύπριοι το ξέρουν αυτό πολύ καλά. Και μαζί με τους Άραβες τον υπέστησαν και οι Εβραίοι, που αναγκάστηκαν ή να ασπαστούν τον χριστιανισμό (υπήρχε και για τους Άραβες αυτή η επιλογή) είτε να πάρουν το δρόμο της εξορίας.

  Όχι, δεν είναι καθόλου δίκαιο να πληρώσουν οι Παλαιστίνιοι άραβες το γεγονός ότι οι πρόγονοί τους κατέλαβαν μια περιοχή που την κατοικούσαν μέχρι τότε οι Εβραίοι. Αλλά, όπως είπαμε, η ιστορία είναι σκληρή. Χύσαμε δάκρυα για τα θύματα του ολοκαυτώματος. Τώρα οι ομόθρησκοί τους έγιναν θύτες, και χύνουμε δάκρυα για τα θύματά τους. Πόσοι χιλιάδες Παλαιστίνιοι ζουν μετά από τόσα χρόνια σε προσφυγικά στρατόπεδα; Και μέχρι πότε; Όχι, δεν είναι δίκαιο.

  Δυστυχώς ο λαός αντιδράει πάντα συναισθηματικά και αυθόρμητα. Οι Εβραίοι τα έβαλαν τότε με τους πανίσχυρους Ρωμαίους και συντρίφτηκαν. Οι Παλαιστίνιοι τα έβαλαν με τη διεθνή κοινότητα, που παρά το ότι τους αδίκησε είχε πάρει την απόφασή της, τη δημιουργία δυο κρατών, ενός παλαιστινιακού και ενός εβραϊκού. Το αποτέλεσμα ήταν ένα αιματοκύλισμα, οι Παλαιστίνιοι να χάσουν κι άλλα εδάφη και να μην έχουν ακόμη δικό τους κράτος, ενώ οι ισραηλινοί ζουν με το φόβο των φενταγέν και των καμικάζι αυτοκτονίας (Το «Τρομοκρατικό χτύπημα» του Γιασμίνα Χαντρά περιγράφει πολύ καθαρά αυτή την κατάσταση).  

  Υπάρχει και στους Παλαιστίνιους η ίδια «Μεγάλη ιδέα» που υπάρχει και σε μας (θα πάρουμε την Πόλη): «Οι Μουσουλμάνοι θα έπαιρναν εκδίκηση από τους Εβραίους, οι οποίοι δεν θα μπορούσαν πια να κρυφτούν. Αν δοκίμαζαν να το κάνουν πίσω από ένα βράχο ή κάποιο δέντρο, ο βράχος θα φώναζε: Μουσουλμάνε! Εδώ κρύβεται ένας Εβραίος! Έλα και σκότωσέ τον. Όχι, δεν έχει έρθει ακόμη αυτός ο καιρός. Θα έρθει στο τέλος των χρόνων, κι ακόμη είμαστε στην αρχή τους» (σελ. 138).

  Η κοσμοκρατορία των Αμερικάνων που στηρίζουν το Ισραήλ πόσο θα κρατήσει; Χίλια χρόνια, όσο και των Ρωμαίων; Ή μόνο τριακόσια, όσο και των ελλήνων; Και τότε πώς θα μπορέσει να αντισταθεί το μικρό Ισραήλ στα εκατομμύρια των Αράβων;

  Στην προηγούμενη ανάρτησή μου για το βιβλίο του Φαχάρδο «Ο εξωμότης» προέταξα ένα ριζίτικο που αναφέρεται στον πόνο των κρητικών για τις δηώσεις που υφίστατο η γη τους από τους βερβερίνους πειρατές. Βλέποντας στη μακροκλίμακα της ιστορίας και σκεφτόμενος κυνικά θα μπορούσα να πω ότι το Ισραήλ αποτελεί μια καλή ασπίδα για μας τους κρητικούς. Σκεφτόμενος όμως ανθρωπιστικά υποστηρίζω κι εγώ ότι πρέπει να πάψει το μαρτύριο των Παλαιστινίων προσφύγων και ότι πρέπει να επιστρέψουν επί τέλους στην πατρίδα τους. Ναι, είμαι κι εγώ πάνω σ’ εκείνο το καράβι για τη Γάζα.