Τζένη Χειλουδάκη, Αίγλης και Κρίσης γωνία

Τζένη Χειλουδάκη, Αίγλης και Κρίσης γωνία, εκδόσεις Πολύχρωμος Πλανήτης 2013, σελ.146

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Μια αυτοβιογραφική συνέχεια του πρώτου της βιβλίου

  Μετά τη μυθιστορηματική συνέχεια του «Κάτι συμβαίνει γύρω στα δεκάξι» της Τζωρτζίνα Κουλιέρη με το καινούριο της μυθιστόρημα «Δρόμοι από ψέματα κι αλήθειες» (ΑΛΔΕ 2014), σειρά για να γράψουμε έχει η αυτοβιογραφική συνέχεια του «Οι άγγελοι δεν έχουν φύλο» της Τζένη Χειλουδάκη που έχει τίτλο «Αίγλης και Κρίσης γωνία».

  Η βιβλιοκριτική που έγραψα για το πρώτο της αυτό βιβλίο, εκδομένο το 2002 από τις εκδόσεις Όμβρος, είναι από τις πιο πολυδιαβασμένες μου. Φιγουράρει σχεδόν πάντα στα εβδομαδιαία στατιστικά του blog μου, ενώ έρχεται τρίτη στις συνολικές αναγνώσεις, μετά τον «Παίχτη» του Ντοστογιέφσκι (1369 αναγνώσεις) και το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα (743 αναγνώσεις) με 559 αναγνώσεις. Δεν νομίζω ότι είναι από τις καλύτερές μου, αλλά ενώ ένα βιβλίο διαβάζεται γι’ αυτό που είναι, μια βιβλιοκριτική διαβάζεται για το βιβλίο στο οποίο αναφέρεται.

  Η Τζένη Χειλουδάκη είναι ένα γνήσια τραγικό πρόσωπο. Όπως οι ήρωες της αρχαίας τραγωδίας γνωρίζει την πτώση, μια πτώση που προκλήθηκε «δι’ αμαρτίαν τινά», ή μάλλον «δι’ αμαρτίες τινές», τις οποίες μας αφηγείται στο δεύτερο αυτό αυτοβιογραφικό βιβλίο της. Η μεγαλύτερη βέβαια είναι η μη προνοητικότητα για το μέλλον. Όπως έρχονταν στα χέρια της τα χρήματα έτσι και έφευγαν. Αντί να φροντίσει να αγοράσει ένα διαμέρισμα για τα γεράματα, έστω και 90 τετραγωνικά, σκόρπιζε τα λεφτά της σε λούσα και σε τζόγο.

  Ναι, πέρασαν πολλά λεφτά από τα χέρια της Χειλουδάκη. Τώρα όμως, όπως μας εξομολογείται, ζει μέσα στη φτώχεια. Μεγάλη η πτώση, και όπως λέει ο Αριστοτέλης, όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος της πτώσης, τόσο μεγαλύτερο και το μέγεθος της τραγικότητας.

  Υπάρχει όμως ένας όρος, μας λέει πάλι ο Αριστοτέλης (Διάβασα την «Ποιητική» του και τη «Ρητορική» του διεξοδικά όταν έγραφα τη μελέτη μου για την «Αντιγόνη του Σοφοκλή»): Ο τραγικός ήρωας πρέπει να μετανιώσει για αυτά που έκανε. Και η Χειλουδάκη αναφέρεται συχνά στο βιβλίο της για το πόσο έχει μετανιώσει, όχι μόνο διότι σαν τον τζίτζικα δεν μερίμνησε για το μέλλον, αλλά και για την άπρεπη συμπεριφορά της απέναντι σε πρόσωπα, και ιδιαίτερα βέβαια για τη συμπεριφορά της απέναντι στον επίσης τραγικό εισαγγελέα.

  Η ειλικρίνεια που αναδύεται απ’ αυτή την εκ βαθέων εξομολόγηση είναι η μεγαλύτερη αρετή του βιβλίου. Παρόλο που απευθύνεται ένα δυο φορές άμεσα στον αποδέκτη της, τον αναγνώστη, έχει κανείς την αίσθηση πως μιλάει στον πνευματικό της για να ανακουφιστεί, όχι από τις αμαρτίες της αλλά από τα λάθη της.

  Κάποιες φορές μιλάει με σκληρή γλώσσα για πρόσωπα που την πλήγωσαν. Ειδικά για μια τηλεπαρουσιάστρια, της σούρει ουκ ολίγα. Καθώς έχω ελάχιστη σχέση με την τηλεόραση, ρώτησα σχετικά μια φίλη μου. Είχε επίσης αρνητική εικόνα γι’ αυτήν. Βέβαια το στατιστικό δείγμα είναι πολύ μικρό, αλλά δεν σκοπεύω να παρακολουθήσω την εκπομπή της για να αποκτήσω ιδία γνώμη. Πάντως με τη μαθήτριά μου την Ανίτα μια χαρά τα πήγε.

  Όμως να παραθέσουμε κάποια αποσπάσματα.

  «Πιάστηκε το χέρι μου, πέντε δονητές μου κατέστρεψαν. Από κει πρέπει να βγήκε το πας πούστης πατρινός» (σελ. 27).

  Θα διαφωνήσω. Δεν νομίζω οι πατρινοί να είναι διαφορετικοί από τους θεσσαλονικείς, τους αθηναίους, τους (άσε, δεν θέλω να κατέβω μέχρι την Κρήτη). Απλά η φράση διαδόθηκε λόγω της παρήχησης του π. Είναι βέβαια και το εφέ της υπερβολής, αυτό το «πας».

  Διαβάζουμε:

  «Πέρασα λατρεμένες στιγμές μαζί σου… Και εκεί μου είπες τα πάντα για τη ζωή σου. Η γυναίκα σου έπασχε από καρκίνο, ήταν στείρα και της έμενε λίγος χρόνος ζωής ακόμη. Εκεί σε σιχάθηκα» (σελ. 30).

  Υπάρχουν και χειρότερα.

  Είμαι με τον ξάδελφό μου τον Γιώργη στο νεκροταφείο του χωριού μου και μου δείχνει ένα τάφο. Μια πανέμορφη κοπέλα είναι στην φωτογραφία. Συμμαθήτριά του, και αργότερα συναδέλφισσά του, δασκάλα. Ζούσε κάπου στη βόρειο Ελλάδα. Όταν προσβλήθηκε από καρκίνο ο άντρας της την έδιωξε. Ήλθε στο χωριό και την περιποιήθηκε η αδελφή της μέχρι να πεθάνει. Αυτά μου είπε ο ξάδελφος.

  Και ένα τελευταίο, από το τέλος του βιβλίου.

  «…θα ήθελα να διαβάσουν κάμποσοι αυτό το βιβλίο μπας και μάθουν από τα λάθη μου, άντε να βγει κανένα φραγκάκι για να περάσω λίγο καιρό ακόμα» (σελ. 138).

  Ελπίζω κάποιοι που θα διαβάσουν τη βιβλιοκριτική μου να αγοράσουν το βιβλίο της και θα μάθουν από τα λάθη της. Και ελπίζω επίσης να είναι πολλοί αυτοί που θα τη διαβάσουν και θα το αγοράσουν για να βγει και κανένα φραγκάκι για την Τζένη, τώρα που τα περνάει δύσκολα. Και της εύχομαι να βολευτεί οικονομικά, όχι για να κάνει πάλι τη σπάταλη ζωή στην οποία είχε συνηθίσει, αλλά για να εξασφαλίσει τον άρτον της τον επιούσιον, κανένα γλυκό αλλά με μέτρο, τα φάρμακά της που εύχομαι να είναι λίγα αλλά δυστυχώς με τα γεράματα πληθαίνουν, και ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι της. Ο καλός θεός από πάνω ας ακούσει.

Μπάμπης Δερμιτζάκης