David Lean,
Some of the rest
Είχαμε δει κάποια
έργα του David Lean και γράψαμε γι’ αυτά εδώ.
Δεν γράψαμε μόνο για τα αριστουργήματά του «Ο Λώρενς της Αραβίας» και «Η γέφυρα
του ποταμού Κβάι» γιατί τα είδαμε πολύ παλιά, τουλάχιστον δυο φορές. Το ίδιο
για τον «Δόκτορα Ζιβάγκο», γιατί σκοπεύουμε να τον ξαναδούμε μόλις διαβάσουμε
το μυθιστόρημα. Τότε θα γράψουμε και γι’ αυτό, στο τέλος της βιβλιοκριτικής, όπως
κάνουμε πάντα. Στην ανάρτηση αυτή γράφουμε για τα υπόλοιπα που είδαμε.
In which we
serve (1942)
Πρόκειται για ένα πολεμικό έργο, γυρισμένο τη διάρκεια του
πολέμου, με στόχο να ανυψώσει το φρόνημα των Βρετανών. Στηρίζεται πάνω σε μια
πραγματική ιστορία, στη βύθιση ενός καταδρομικού στη Μάχη της Κρήτης. Η ταινία
ξεκινάει με τη βύθισή του. Μια ομάδα ναυαγών, μαζί με τον καπετάνιο, είναι
γαντζωμένοι σε μια σωστική λέμβο. Γερμανικά αεροπλάνα τους πολυβολούν κατά
καιρούς, αυξάνοντας τα θύματά τους. Στο τέλος όμως εντοπίζονται από ένα
βρετανικό πλοίο και σώζονται. Όμως ενδιάμεσα στο «τώρα» του ναυαγίου
παρεμβάλλονται οι αναμνήσεις των ναυαγών, και πριν τον πόλεμο αλλά και κατά τη
διάρκειά του, με τα κατορθώματά τους. Καλή ταινία, η πρώτη του David Lean.
This happy breed
(1944)
Μέσα από την πορεία
μιας οικογένειας παρακολουθούμε χαρακτήρες και επεισόδια τα οποία θεωρούνται
τυπικά στην αγγλική κοινωνία. Χαρές και λύπες, εντάσεις ανάμεσα στα μέλη της,
ερωτική πλήρωση αλλά και ερωτική απογοήτευση είναι καταστάσεις που βλέπουμε στην
ταινία, με τους ήρωες να μιλούν σαν πολυβόλο και να μην προλαβαίνω να διαβάσω
τους υπότιτλους, όπως εξάλλου και στην προηγούμενη ταινία.
Brief
encounter (1946)
Ο Noel Coward που υπογράφει το σενάριο (διασκευή
ενός μονόπρακτού του) δεν δολοφονεί τη
μοιχαλίδα του γιατί δεν πρόλαβε να μοιχεύσει. Η Λώρα δεν έχει το θάρρος της
Άννας Καρένινα να απατήσει τον άντρα της, ούτε να πέσει στις γραμμές του
τραίνου και να αυτοκτονήσει. Είναι γεμάτη αναστολές, και ο Άλεκ δεν βιάζεται.
Όταν τελικά τολμάει να της προτείνει να βρεθούν στο διαμέρισμα ενός φίλου του
που θα επιστρέψει πολύ αργά, αυτή αρνείται. Την τελευταία στιγμή, πριν
ξεκινήσει το τραίνο, μετανιώνει και πετάγεται έξω. Θα τρέξει να τον βρει. Όμως
και πάλι δεν θα ολοκληρώσουν τη σχέση τους, παρεμβαίνει το τυχαίο: ο φίλος
επιστρέφει νωρίτερα, και αυτή αναγκάζεται να φύγει κρυφά από την πίσω πόρτα. Ο
Άλεκ, μαντεύοντας ότι η σχέση τους δεν έχει μέλλον, αναγκάζεται να δεχθεί μια
θέση σε ένα νοσοκομείο στο Γιοχάνεσμπουργκ που έχουν τα αδέλφια του, και την
οποία έτσι κι αλλιώς θα ήταν δύσκολο να αρνηθεί. Η Λώρα, απελπισμένη σκέφτεται
να πέσει στις ράγες του τραίνου, αλλά δεν θα βρει το θάρρος να το κάνει. Υπόσχονται
ο ένας στον άλλο ότι θα αγαπιούνται για πάντα. Οι ανεκπλήρωτοι έρωτες είναι που
στοιχειώνουν, το έχουμε δει και στη λογοτεχνία και στο σινεμά. Πολλοί το έχουν
βιώσει και στη ζωή.
Σαν κωμικά
ιντερλούδια, ή σαν Kyogen,
βλέπουμε κωμικές σκηνές με την ιδιοκτήτρια του καφέ όπου συναντιούνται και τους
πελάτες της.
Δεν θα μπορούσε να
υπάρξει καταλληλότερη μουσική υπόκρουση από το δεύτερο κονσέρτο για πιάνο του
Ραχμάνινωφ, από τα αγαπημένα μου.
Oliver
Twist (1948)
Όλοι έχουμε διαβάσει το έργο, εγώ στα
κλασικά εικονογραφημένα. Πρόκειται για ένα από τα πιο αγαπημένα έργα του
Ντίκενς. Εξαιρετικός ο Ντέηβιντ Λιν. Οι πρώτες σκηνές με τη μητέρα του Όλιβερ
μέσα στην άγρια φύση με την καταιγίδα έτοιμη να ξεσπάσει ήταν εντυπωσιακές, μια
ποίηση του ασπρόμαυρου. Φανταστική η ερμηνεία του σερ Άλεκ Γκίνες στο ρόλο του Fagin.
Τον θυμάμαι στο The comedians, έργο που είδα στο
στρατό, στο ΚΕΕΜ, το 1973. Μου είχε κάνει εντύπωση όχι μόνο η ερμηνεία του αλλά
και το ίδιο το έργο. Δείχνει έναν άγγλο να ενισχύει το αντάρτικο στην Αϊτή. Δεν
το πήραν χαμπάρι οι της λογοκρισίας.
The
passionate friends (1949)
Τα αυτονόητα δεν τα συνειδητοποιείς
πάντα. Ένα σενάριο-σενάριο διαφέρει από ένα σενάριο-διασκευή θεατρικού έργου ή
μυθιστορήματος όσο και ένα λιμπρέτο από ένα θεατρικό έργο: δεν διαθέτει
λογοτεχνικότητα. Βέβαια ο κινηματογράφος είναι εικόνα, μας το έχουν αποδείξει
Αγγελόπουλος και Κουροσάβα, αλλά μπορεί να είναι και λόγος, μας το έχει
αποδείξει ο Μπέργκμαν και ο Γούντι Άλλεν. Βλέποντας τους «Παθιασμένους φίλους»
συνειδητοποιώ ότι τα περισσότερα έργα του Λην είναι διασκευές, τα πρώτα από
θεατρικά του Νόελ Κάουαρντ και πολλά από τα επόμενα διασκευές μυθιστορημάτων,
όπως αυτό.
Και πάλι θα μιλήσω
για αφηγηματικές αναμονές. Το μοτίβο του έργου είναι αυτό της Άννας Καρένινα.
Όμως επί πλέον φαίνεται να τελειώνει όπως αυτή: η ηρωίδα ετοιμάζεται να πηδήσει
μπροστά στις ράγες του τραίνου. Θα πηδήξει τελικά;
Προσπαθώ να
μαντεύσω. Πιστεύω όχι. Θα ήταν κακό μυθιστόρημα αν συνέβαινε κάτι τέτοιο. Μαντεύω
σωστά.
Όχι εντελώς. Σε
αντίθεση με τη Λώρα είναι αποφασισμένη να πηδήξει, αλλά την τελευταία στιγμή
την προλαβαίνει και τη συγκρατεί ο άντρας της. Ξαναδιαβάζοντας τον σύνδεσμο
βλέπω ότι ο μυθιστοριογράφος δεν είναι άλλος από τον H. G. Wells.
Όμως να είναι μόνο
ζήτημα της «αγωνίας της επίδρασης»; Να μην πουν οι αναγνώστες ότι μιμήθηκε τον
Τολστόι;
Ίσως αλλάζουν τα δεδομένα στον 20ο
αιώνα. Οι απατημένοι σύζυγοι είναι πιο πρόθυμοι να συγχωρήσουν. Όχι όλοι
βέβαια.
Madeleine
(1950)
Λένε ότι καμιά φορά
η φαντασία ξεπερνάει την πραγματικότητα, αλλά το Madeleine αποδεικνύει το αντίθετο. Η
φαντασία: Η Τεςς σκοτώνει τον εραστή της και απαγχονίζεται. Η πραγματικότητα: η
Madeleine σκοτώνει τον
εραστή της το 1957 και αθωώνεται λόγω ελλιπών αποδείξεων. Το ότι ανήκει σε μια
πλούσια οικογένεια ίσως μέτρησε, στο έργο όμως δεν φαίνεται. Εξαιρετικό και
αυτό το έργο του David Lean,
ένα δικαστικό δράμα κατά το μεγαλύτερο μέρος του, που νομίζω μετά έγινε μόδα.
Τα δικαστικά έργα άρεσαν πολύ στη συγχωρεμένη τη μητέρα μου.
Hobbson’s choice
(1955)
Απολαυστική κωμωδία. Ο αυστηρός αλλά
μέθυσος πατέρας, ιδιοκτήτης υποδηματοποιείου, θέλει να ξεφορτωθεί τις δυο του
κόρες παντρεύοντάς τις χωρίς να δώσει προίκα, ενώ τη μεγάλη, ήδη τριαντάρα,
σκοπεύει να την κρατήσει σπίτι μια και δεν πιστεύει ότι μπορεί να παντρευτεί.
Χήρος καθώς είναι θέλει μια γυναίκα σπίτι. Όμως αυτή θα του χαλάσει τα σχέδια.
Θα παντρευτεί έναν από τους τεχνίτες του και με διάφορα τεχνάσματα θα
κατορθώσει να αποσπάσει προίκα για τις αδελφές της.
Summertime
(1955)
Ένα ρομάντζο, με μια μεσήλικη γυναίκα
(Κάθριν Χέπμπορν) που επισκέπτεται τη Βενετία, και βρίσκει ένα έρωτα των
διακοπών. Ρομαντικό, με φόντο τη Βενετία, τα κανάλια και τις γόνδολες, μου
θύμισε τη δική μου επίσκεψη.
No comments:
Post a Comment