Amir Naderi, Cut

Amir Naderi, Cut (2011)

Τελικά δεν ήταν μόνο ο Αμπάς Κιαροστάμι που γύρισε το τελευταίο έργο του «Like someone in love» (2012) στην Ιαπωνία, προηγήθηκε ο Αμίρ Ναντερί με τη δική του «Μαχαιριά» («The cut» είναι και ο τίτλος της τελευταίας ταινίας του Fatih Akin).

Το έργο είναι ένας ύμνος στον κινηματογράφο, και αναφέρεται στις θυσίες που υφίστανται οι κινηματογραφιστές προκειμένου να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους.

Είναι πραγματικά αξιολύπητοι. Χρειάζονται χρήματα, πολλά χρήματα, ενώ εγώ σαν συγγραφέας το μόνο που χρειάζομαι είναι μολύβι και χαρτί (σχήμα λόγου, αυτό ήταν παλιά, γιατί τώρα το μόνο που χρειάζομαι είναι ένας υπολογιστής και μια σύνδεση στο διαδίκτυο). Και όταν για κάποιο λόγο δεν βρεθούν τα χρήματα, βυθίζονται στην απελπισία. Ο Ακίρα Κουροσάβα έκανε απόπειρα αυτοκτονίας όταν κάποια στιγμή είδε τις κάνουλες της χρηματοδότησης να κλείνουν. Όμως οι αμερικάνοι που φαίνεται ότι κάποιες φορές ξεχωρίζουν τον καλό σινεμά άνοιξαν τις δικές τους κάνουλες. Χάρη σ’ αυτούς γύρισε τα τελευταία αριστουργήματά του.

Ο Shuji είναι ένας παθιασμένος κινηματογραφιστής. Με μια ντουντούκα γυρνάει στους δρόμους καταγγέλλοντας τη σημερινή κατάσταση του σινεμά. Οι κινηματογραφιστές δεν κάνουν πια έργα ποιοτικά, γυρίζουν ελαφρές ταινίες για διασκέδαση. Στην ταράτσα του σπιτιού του οργανώνει κινηματογραφικές προβολές στις οποίες μαζεύονται αρκετοί νέοι. Στο τέλος κάθε προβολής συζητάνε για την ταινία.

Ο αδελφός του που χρηματοδότησε τρεις ταινίες του εκτελέστηκε για χρέη. Αυτός είναι ο νόμος του υποκόσμου. Τα χρέη μεταβιβάζονται στον αδελφό του. Αν δεν τα εξοφλήσει μέχρι μια ορισμένη ημερομηνία θα τον εκτελέσουν κι αυτόν. Το σενάριο αυτό το είδαμε και στην ταινία «Απόλυτα 100» του Srdan Golubović που παρουσιάσαμε προχθές.

Νοιώθει τύψεις που δεν βρέθηκε σπίτι, να απαντήσει στις αγωνιώδεις εκκλήσεις του που καταγράφηκαν στον τηλεφωνητή. Τον κυνηγούσαν να τον σκοτώσουν και ζητούσε τη βοήθειά του.

Πώς να μαζέψει ένα τόσο μεγάλο ποσό;

Αρχικά ρισκάρει τη ζωή του με κάτι που φαινόταν σαν ρώσικη ρουλέτα, αλλά δεν ήταν. Ο μπράβος είχε ξεχάσει να γεμίσει το πιστόλι. Όμως ο άγραφος νόμος τιμής υποχρεώνει τον γκάγκστερ να πληρώσει. Στη συνέχεια πληρώνεται χρησιμοποιώντας το σώμα του σαν σάκο του μποξ για τους πυγμάχους. Την τελευταία μέρα του λείπουν ακόμη αρκετά χρήματα. Όμως με εκατό κτυπήματα, με τόσα γιεν το κτύπημα, θα τα μαζέψει.

Και η επινόηση του Ναντερί: σε κάθε κτύπημα φωνάζει και το όνομα μιας αγαπημένης του ταινίας. Η επινόησή του αυτή για να μας πει ποιες είναι οι εκατό αγαπημένες του ταινίες λειτουργεί αποστασιοποιητικά, αλλιώς θα ήταν αβάσταχτο να τον βλέπουμε με ματωμένο το πρόσωπο από τα χτυπήματα.

Με κάθε κτύπημα πέφτει και ο τίτλος μιας ταινίας. Πάρα πολλές τις έχουμε δει, κάποιες άλλες τις έχουμε στα υπόψη. Από τους ιρανούς παραθέτει το «Close up» του Κιαροστάμι και το «A simple event» του Sohrab Shahid Saless. Ήταν ευχάριστη έκπληξη για μένα να δω ανάμεσα σ’ αυτές και το «Xala» του Ousmane Sembène. Είδα και μια ταινία που αποφάσισα να ξαναδώ, και για την οποία θα κάνω ξεχωριστή ανάρτηση. Αυτή σαν έκπληξη.

Πολλοί στα ταξίδια τους επισκέπτονται τους τάφους μεγάλων νεκρών του πνεύματος και της τέχνης. Δεν νομίζω ότι θα πάω ποτέ στο Τόκιο, είδα όμως τον τάφο του Κουροσάβα, του Μιτσογκούτσι και του Όζου, τους οποίους επισκέφτηκε ο Shuji. Έχω ξαναδεί όλα τα έργα του πρώτου. Του δεύτερου και του τρίτου που δεν τα έχω δει όλα με περιμένουν, έχω μάλιστα τυπώσει τον κατάλογό τους για να τσεκάρω κάθε ένα που θα βλέπω, όπως έκανα και με τα έργα του Κουροσάβα, και μετανιώνω εκ των υστέρων που δεν έγραψα γι’ αυτά.

Η τέχνη χρειάζεται θυσίες. Ξεπληρώνει το χρέος του αδελφού του με τον φοβερό τρόπο που είπαμε. Από τους δανειστές του ζητά τώρα δικό του δάνειο. Πόσα; Είναι πολύ μεγάλο το ποσό, δεν ξέρουμε ακριβώς την ισοτιμία του γιεν. Τι το θέλει;

Μα τι άλλο, να γυρίσει ταινία.

Του το δίνουν.

Αν ήταν να κάνω τη δική μου επιλογή με τις 100 ταινίες που μου άρεσαν περισσότερο, θα έβαζα ανάμεσά τους και την ταινία του Αμίρ Ναντερί «Water, wind, dust». Τι λέω, ανάμεσα στις 20. Όχι, ανάμεσα στις 10.

Έχω αναρτήσει στο blog μου για αρκετές ταινίες του Amir Naderi. Όλες τις ταινίες για τις οποίες γράφω τις παραθέτω σε κατάλογο με τους σχετικούς συνδέσμους σε μια ιστοσελίδα μου. Για κάποιους σκηνοθέτες τις καταχωρώ σε ενιαίο αρχείο σε μια άλλη ιστοσελίδα. Ένας απ’ αυτούς είναι και ο Ναντερί.
  Ξέχασα να γράψω, ανάμεσα στις 100 ήταν και ο "Θίασος"