Bahram Tavakoli, Here without me

Bahram Tavikoli, Here without me (2011)

Το έργο του Ταβάκολι «Εδώ χωρίς εμένα» είναι μια κινηματογραφική μεταφορά του αριστουργήματος του Τένεσι Ουίλιαμς «The glass menagerie», ή «Ο γυάλινος κόσμος», όπως είναι γνωστό στην Ελλάδα.

Είναι η τέταρτη μεταφορά δυτικού έργου από ιρανό σκηνοθέτη που έχω υπόψη μου. Η πρώτη είναι η «Σάρα» του Dariush Mehrjui, μεταφορά της «Νόρας» του Ίψεν, η δεύτερη η «Παρί» του ίδιου σκηνοθέτη, μεταφορά του «Franny and Sooey» του Σάλινγκερ και η τρίτη ο «Κάπτεν Χορσίντ» του Naser Taghvai, μεταφορά του «Να έχεις και να μην έχεις» του Χέμινγουεϊ.

Επί τη ευκαιρία είπα να δω και μια βιντεοσκοπημένη θεατρική παράσταση από το «Θέατρο της Δευτέρας» που έχω στα αρχεία μου, καθώς και δυο κινηματογραφικές μεταφορές, μια του 1950 σε σκηνοθεσία Irving Rapper με τον Kirk Douglas στο ρόλο του Jim και μια του 1988 σε σκηνοθεσία Πωλ Νιούμαν, με τη γυναίκα του Τζόαν Γούντγουορντ στο ρόλο της μητέρας. Επίσης είδα και μια τηλεοπτική μεταφορά του 1973 σε σκηνοθεσία Antony Harvey με την εξαίσια Όντρεϋ Χέπμπορν στο ρόλο της μητέρας. Όλες οι «μητέρες» είχαν το υστερικό της υπερπροστατευτικής μητέρας που όλα τα παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά, εκτός από την Τζόαν Γούντγουορντ που έδειχνε την αγωνία της με χαμηλούς τόνους.

Είχα διαβάσει ότι ένα αιώνα (ή δυο;) μετά τον Σαίξπηρ, οι θεατράνθρωποι μετέφεραν στη σκηνή σαιξπηρικά έργα με happy end, όχι με το δραματικό τέλος που έχουν, και ένα απ’ αυτά, θυμάμαι, ήταν το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα».

Το ίδιο κάνει και ο Ταβάκολι. Στο τέλος του έργου ο Jim παρατάει την αρραβωνιαστικιά του και ζητάει το χέρι της Λώρα. Επίσης στην ταινία του Irving Rapper, ο Jim έχει εμπνεύσει μια τέτοια αυτοπεποίθηση στην άμοιρη, κουτσή Λώρα, που στο τέλος όντως ανοίγεται στον κόσμο. Ακούμε να δέχεται την επίσκεψη κάποιου Ρίτσαρντ. Όμως η τηλεταινία και η ταινία του Πωλ Νιούμαν μένουν πιστές στο τραγικό τέλος του έργου του Τένεσι Ουίλιαμς.  

Και πάλι θα κάνω ένα σχόλιο για την πρόσληψη. Όταν πρωτοείδα το έργο, φοιτητής, εστίαζα στην καημένη τη Λώρα. Τώρα, με την εμπειρία της ζωής, εστιάζω στη δυστυχισμένη μητέρα, που αγωνιά για την τύχη των παιδιών της.