Miroslav Lekic (1954 - ) Σκάλα για τον ουρανό, Μαχαίρι, Λαβύρινθος

Miroslav Lekic (1954 - )

Stepenice za nebo (1983)

  «Η σκάλα για τον ουρανό» είναι η ελληνική μετάφραση του τίτλου.

  Ο Σάσα, αρχιτέκτονας που ψάχνει για δουλειά, συναντάει παλιούς συμμαθητές του. Τους βλέπουμε σε διάφορα επεισόδια. Δεν υπάρχει στόρι. Τα επεισόδια εικονογραφούν χαρακτήρες και ζωές. Κατάθλιψη, αδιέξοδες σχέσεις, οικονομικά προβλήματα, ίσως είναι το στίγμα της Γιουγκοσλαβίας εκείνη την εποχή. Δραματική ταινία, που ξεκινάει με μιαν αυτοκτονία και τελειώνει με μιαν άλλη.

  Μπορείτε να κατεβάσετε την ταινία από το youtube, μετά όμως πρέπει να ψάξετε για υπότιτλους.  

Noj (1997)

  Το «Μαχαίρι» αναφέρεται στο δράμα της Γιουγκοσλαβίας, την αντίθεση των δύο κοινοτήτων, των μουσουλμάνων και των σέρβων, που οδήγησε στον εμφύλιο πριν δεκατρία χρόνια.

  Η ιστορία ξεκινάει την κατοχή. Μια ομάδα μουσουλμάνων εισβάλει στο σπίτι του παπά. Ένας προσπαθεί να βιάσει μια γυναίκα. Αυτή, με ένα μαχαίρι που βρίσκεται κρυμμένο δίπλα της, τον σκοτώνει.

  Τους σφάζουν όλους εκτός από τον παπά. Αυτόν τον πάνε στην εκκλησία και της βάζουν φωτιά. Τον καίνε ζωντανό.

  Ένα μωρό που ξέχασαν, τι να το κάνουν; Να το ρίξουν στη φωτιά;

  Όχι, θα το πάρουν να το δώσουν σε μια γυναίκα που έχασε το παιδί της. Θα μεγαλώσει σαν μουσουλμάνος και θα μισεί τους Σέρβους.

  Σε λίγο όμως καταφτάνουν οι τσέτνικοι, οι σέρβοι αντάρτες, στο δικό τους χωριό. Θα πάρουν την εκδίκησή τους. Ο τούρκος που είχε την ιδέα να πάρουν το μωρό, τους λέει ότι το ένα παιδί είναι δικό τους, σερβάκι. Όμως δεν τους δίνει το σερβάκι, τους δίνει το δικό του παιδί, για να γλιτώσει.

  Όμως και το σερβάκι γλιτώνει. Το έκρυψε η γυναίκα.

  Ο Χότζας, σε ένα βιβλίο, έχει καταγράψει το περιστατικό με την εκτέλεση των σέρβων, το κάψιμο του παπά και το πάρσιμο του μωρού. 

  Και τα παιδιά μεγαλώνουν. Ο μουσουλμάνος σαν σέρβος και ο σέρβος σαν μουσουλμάνος.

  Παρακολουθούμε τη ζωή του Αλή. Είναι φοιτητής ιατρικής στο Σεράγιεβο. Ερωτεύεται μια σέρβα, και εγκαταλείπει την μουσουλμάνα αρραβωνιαστικιά του. Τα σύνορα της αγάπης. Όμως στην περίπτωσή τους δεν είχαμε το αίσιο τέλος που έχουμε δει σε παρόμοιες ιστορίες. Οι εξωτερικές πιέσεις θα οδηγήσουν και σε δικές τους προστριβές. Ένα χαστούκι που της δίνει στάθηκε η αφορμή να τον παρατήσει. Παίρνει το τραίνο για το Παρίσι, όπου θα συνεχίσει τις σπουδές της. Αυτός της φωνάζει από το παράθυρο. Αυτή κλαίει. Το τραίνο φεύγει. Στο μεταξύ είχε ανακαλύψει την πραγματική του ταυτότητα, ότι δεν ήταν Αλή, ήταν Ηλίας.

  Με ένα χρονικό άλμα μεταφερόμαστε στον εμφύλιο. Ο Ηλίας είναι γιατρός. Γίνεται μάχη. Υπάρχουν τραυματίες. Ο χότζας, όπως ο παπά Γιάνναρος στους «Αδελφοφάδες», ανάμεσα στα δυο πυρά τους φωνάζει να σταματήσουν τον αδελφοκτόνο πόλεμο. Θα τον πυροβολήσουν οι σέρβοι. Ο Ηλίας θα τρέξει να τον μαζέψει, ενώ οι σφαίρες σφυρίζουν γύρω του. Είναι αυτός που του αποκάλυψε την αληθινή του ταυτότητα.

  Ένας σέρβος τον θεωρεί κατάσκοπο. Ζητά να επικοινωνήσουν με το αρχηγείο. Όχι, δεν είναι κατάσκοπος. Δεν το πιστεύει. Τον πιέζει να ομολογήσει. Καυγαδίζουν. Του λέει το όνομά του, και από ποιο χωριό είναι. Και εγώ από το ίδιο χωριό είμαι. Και οι γονείς μου είναι…

   Έκπληκτος ο Ηλίας του λέει: -Είσαι ο Σελήμ, ο αδελφός μου.

  Και του λέει την ιστορία.

  Ο Σελήμ περνάει μια κρίση ταυτότητας. Πώς θα την ξεπεράσει;

  Η ταινία τελειώνει απαισιόδοξα, δείχνοντας τον βομβαρδισμό ενός χωριού.

  Κάπου στα μισά του έργου ακούσαμε τον χότζα να λέει ότι ο προ-προ-προ πάππους του ήταν χριστιανός σέρβος που αναγκάστηκε να αλλαξοπιστήσει για να μην του πάρουν τη γυναίκα. –Πώς γίνεται να μιλάμε σέρβικα και όχι τούρκικα; Είχε ρωτήσει τη μάνα του κάποια φορά ο μικρός Αλή. Τελικά, όλοι οι μουσουλμάνοι γίνονται τούρκοι, όπως οι Πομάκοι σε μας.

   Τους εξισλαμισμούς τους γνωρίσαμε κι εμείς οι κρητικοί. Και δεν είχαν συμβεί μόνο με τους τούρκους, αλλά και με τους άραβες. Ο «Νίκων ο μετανοείτε» επανέφερε την ορθοδοξία στο νησί, μετά την κατάληψή του από τον Νικηφόρο Φωκά.

   Είχα διαβάσει και μια ανάλογη ιστορία παλιά. Ένας γκρίζος λύκος έψαξε για την καταγωγή του. Πέρασε και αυτός μια μεγάλη κρίση ταυτότητας, όταν ανακάλυψε ότι ένας προ-προ-προ-προπάππους του ήταν επίσκοπος.  

Labirint (2002)

  Δεν μου αρέσουν τα θρίλερ, όμως όταν είναι γυρισμένα από κάποιον σκηνοθέτη που έχω αποφασίσει να δω όλα του τα έργα, τότε τα βλέπω.

  Έτσι είδα και τον «Λαβύρινθο».

  Ένας μεσήλικας, χαρτοπαίκτης και γυναικάς, επιστρέφει μετά από είκοσι χρόνια από το εξωτερικό – όπως και η Γκολή, θυμάμαι τώρα, στην ταινία «Τι ώρα είναι στον τόπο σου» του ιρανού Safi Yasdanian – στην πατρίδα του. Εκεί τον περιμένει ο αδελφός του, καθηγητής αρχαιολογίας. Όλα αυτά τα χρόνια κατατρύχεται από τύψεις, γιατί ένας κολλητός του φίλος, ναρκομανής, αυτοκτόνησε. Πιστεύει ότι αν του είχε απαντήσει στο τηλεφώνημά του θα είχε σωθεί.

  Στην πραγματικότητα τον είχαν «δολοφονήσει». Τον είχε δολοφονήσει «τελετουργικά» η φίλη του, οπαδός μιας μικρής σέκτας, υπόλειμμα του αρειανισμού. Το επόμενο θύμα θα ήταν αυτός. Και ο χώρος; Ο λαβύρινθος στα υπόγεια ενός κάστρου, άγνωστος σε όλους, που ήταν τόπος λατρείας για τους αρειανούς εκείνης της εποχής (4^ος αιώνας). Και γιατί αυτή η τελετουργική εκτέλεση; Για να εξαγνισθεί από ένα αμάρτημά της: είχε μείνει έγκυος μαζί του, μια βραδιά που ήσαν και οι τρεις τους ολομέθυστοι και έκανε έρωτα μαζί της χωρίς να το καταλάβει.

  Θέλει να σκοτώσει και την κόρη της, σαν καρπό εκείνης της αμαρτίας.

  Η κόρη της τον φλερτάρει. Αυτός αντιστέκεται στο φλερτ της.

  Ευτυχώς. Γιατί θα αποκαλυφθεί αργότερα ότι είναι η κόρη του και αυτός ο πατέρας της.

  Έχουν παγιδευτεί και οι τρεις στον λαβύρινθο, που σε λίγο θα πλημμυρίσει με νερό. Υπάρχει μια μόνη έξοδο για να σωθούνε. Αν την βρουν σημαίνει ότι έχουν συγχωρεθεί. Ένα μεγάλο μέρος της ταινίας αναφέρεται στις προσπάθειες να βρουν την έξοδο, αποκρυπτογραφώντας τις λατινικές επιγραφές που βρίσκονται σε κάθε διακλάδωση του Λαβύρινθου.

  Έχω δει θρίλερ με unhappy end και δεν τα αντέχω. Ευτυχώς αυτό είχε happy end.