Selim Evci, Winds

Selim Evci, Winds (2013)

  Εν τάξει, ο Φατίχ Ακίν γύρισε το «Cut» το οποίο αναφέρεται στη γενοκτονία των αρμενίων στο εξωτερικό (ζει στη Γερμανία), όμως ο Σελίμ Εβτσί γύρισε τους «Ανέμους» που αναφέρονται στον ξεριζωμό των ιμβρίων στην Τουρκία, και μάλιστα με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, όπως διαβάζουμε στους αρχικούς τίτλους. Αυτό, αν μη τη άλλο, δείχνει ενοχές. Αντιγράφουμε το κομμάτι της ομιλίας που πρόκειται να δώσει ο Μουράτ σε μια έκθεση φωτογραφίας από την Ίμβρο, και την προβάρει μπροστά σε ένα φίλο του.

  «Δεν έχει σημασία σε ποιο μέρος του κόσμου άνθρωποι καταστρέφονται, εξαιτίας καταδικασμένων πολιτικών των κρατών. Αυτό λοιπόν είναι το θέμα της έκθεσής μου. Οι κοινωνίες που αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις δεν αφανίζονται. Αντιθέτως αφήνουν μια σημαντική κληρονομιά στην ιστορία της ανθρωπότητας, έτσι ώστε τα ίδια λάθη να μην επαναληφθούν ξανά».

  Σαν πολύ αισιόδοξο μου φαίνεται.

  Μαθαίνουμε κι εμείς λεπτομέρειες για τον διωγμό. Τον αφηγείται η γριά Στυλιανή στον ηχολήπτη Μουράτ. Τα σχολεία έκλεισαν, δουλειές δεν υπήρχαν. Υποχρεώθηκαν από το κράτος να πουλήσουν τη γη τους όσο πουλιόταν ένα αυγό το τετραγωνικό. Ασχολήθηκαν μετά με την κτηνοτροφία. Πάλι τους απαγόρευσαν να πουλάνε το κρέας εκτός νησιού, τους έκαναν έλεγχο στα πράγματά τους όταν ταξίδευαν. Την εγκατέλειψαν κι αυτή, αφήνοντας ελεύθερα τα ζώα στο νησί. Έφεραν φυλακισμένους, και άρχισαν κλοπές, ληστείες, βιασμοί. Οι άνθρωποι έφυγαν. Από τους 9000 έμειναν μόνο 250. Η άντρας της γριάς Στυλιανής ξαναγύρισε στα σφουγγάρια, την πρώτη του δουλειά, παρά τις διαμαρτυρίες της γυναίκας του. Κάποια στιγμή δεν ξαναγύρισε. Η γριά έμεινε μόνη. Η εγγονή της η Ελένη, πεντάρφανη (δεν μας λέγεται πώς πέθαναν οι γονείς της) ζει στη Γαλλία. Κάποια στιγμή έρχεται στο νησί, διακοπές. Η γιαγιά έχει πεθάνει εδώ και δυο χρόνια. Γνωρίζεται με τον Μουράτ ο οποίος μόλις έχει χωρίσει. Θα πλεχθεί το ειδύλλιο; Το σίγουρο είναι ότι η Ελένη δεν θα δεχθεί να πουλήσει το σπίτι της όπως της προτείνει ένας κτηματομεσίτης, και μάλιστα έχει αποφασίσει να μείνει στο νησί.

  Πολλοί ίμβριοι γυρίζουν κάθε χρόνο τον Αύγουστο, στο πανηγύρι. Το ξέρω και από κάποιον ίμβριο που γνώρισα. Δεν θέλουν να αποκοπούν από τις ρίζες τους. Στην ταινία το βλέπουμε αυτό το πανηγύρι, και ακούμε ελληνικά τραγούδια.

  Ο Σελήμ Εβτσί δήλωσε ότι αφορμή για την ταινία στάθηκε ένα ταξίδι που πραγματοποίησε στο νησί, κατά τη διάρκεια του οποίου παρατήρησε τα εγκαταλελειμμένα αλλά ακόμα επιπλωμένα σπίτια ελλήνων, σημάδι ότι οι κάτοικοί τους τα εγκατέλειψαν βιαίως. Στην προσπάθειά του να αναζητήσει τις αιτίες που οδήγησαν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους αποφάσισε να κάνει αυτή την ταινία. Ακόμη δήλωσε ότι δυσκολεύτηκε να βρει αίθουσα προβολής. Κατανοητό. Και να ήθελε κάποιος αιθουσάρχης δεν θα το ρίσκαρε.

  Με μεγάλα ποιητικά πλάνα, ο Εβτσί δεν βιάζεται να μας ξεπετάξει την ιστορία του. Πολύ μας άρεσε η ταινία του.