Sarah Maldoror, Sambizanga (1972)

Sarah Maldoror, Sambizanga (1972)

  Η αποικιοκρατία έχει πάρει τέλος (η νεοαποικιοκρατία είναι μια άλλη ιστορία). Οι τελευταίες αποικίες που απελευθερώθηκαν ήταν η Μοζαμβίκη και η Αγκόλα, όταν με την «επανάσταση των γαρυφάλλων» το 1974 ανατράπηκε η «κορακοζώητη», όπως την ονόμαζαν, σαρανταδυάχρονη δικτατορία του Σαλαζάρ στην Πορτογαλία.

  Όλες οι αποικίες είχαν τα επαναστατικά τους κινήματα. Ένα τέτοιο κίνημα ήταν και το κίνημα των Μάο-μάο στην Κένυα. Σε αυτό το κίνημα αναφέρεται η ταινία του Justin Chadwick, «The first grader» (2010). Στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα της Αγκόλα αναφέρεται η ταινία της Σάρα Μαλντόρορ «Sambizanga».

  Η υπόθεση του έργου, παρμένη από μυθιστόρημα, τοποθετείται το 1961, όταν ξεκίνησε ο αντιαποικιακός αγώνας. Ένας από τους ηγέτες του Λαϊκού Κινήματος για την Απελευθέρωση της Αγκόλα είναι και ο Domingos Xavier. Συλλαμβάνεται και βασανίζεται για να αποκαλύψει τους συντρόφους του. Κυρίως του ζητούν να μαρτυρήσει ποιος είναι ο λευκός που τους βοηθάει. Η κάμερα ακολουθεί τη γυναίκα του στην αναζήτησή του από φυλακή σε φυλακή. Στο τέλος θα τον εντοπίσει στη φυλακή της Sambizanga, μιας γειτονιάς της Λουάντα, της πρωτεύουσας της Αγκόλα. Όμως είναι αργά: έχει πεθάνει από τα βασανιστήρια.

  Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος αντιμετώπισης του θανάτου του. Οι ήρωες μένουν είναι αθάνατοι, δεν πρέπει να θρηνούμε για το χαμό τους. Συνεχίζουν το χορό τους. Και σχεδιάζουν την εκδίκηση, που αποτελεί ιστορικό γεγονός: επίθεση στις 4 Φεβρουαρίου 1961 στη φυλακή όπου βρήκε το θάνατο ο Ντομίνγκους.

  Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο σύζυγος της σκηνοθέτιδας ήταν από τους ηγέτες του κινήματος. Επίσης διαβάζουμε στην βικιπαίδεια ότι η ταινία συγκρίνεται, ως προς την πολιτική της σημασία, με το «Θωρηκτό Ποτέμκιν».

  Είδα την ταινία σαν ένα προσωπικό αφιέρωμα στην αφρικανικό κινηματογράφο, για τον οποίο πρόσφατα έγινε ένα αφιέρωμα από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Προηγήθηκε το «Cairo time» (2009) της Ruba Nadda που προβλήθηκε στο αφιέρωμα, και θα ακολουθήσει το Kitkat που επίσης προβλήθηκε στο αφιέρωμα.

  Να σημειώσω ότι έχω δει αρκετό αφρικανικό κινηματογράφο. Είδα πακέτο τους Σενεγαλέζους  Djibril Diop Mambéty και Ousmane Sembene, τον μαυριτανό Abderrahmane Sissako, τον Mahamat Saleh Haroun από το Τσαντ, τον Idrissa Ouedraogo από το Μπουρκίνα Φάσο, τον Μαροκινό Nabil Ayuche, τον τυνήσιο Abdellatif Kechiche, τον Αλγερινό Rachid Buchareb και άλλους.