Αντώνης Δεσύλλας, Τα στέφανα της Αγγελίνας

Αντώνης Δεσύλλας, Τα στέφανα της Αγγελίνας, ΑΛΔΕ 2017, σελ. 139

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Κάποιες ακόμη κορφιάτικες ιστορίες από τον Αντώνη Δεσύλλα

  Ο πεζογράφος της Κέρκυρας Αντώνης Δεσύλλας εξέδωσε το 14^ο βιβλίο του (είμαστε ισοπαλία), ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα που έχει τίτλο «Τα στέφανα της Αγγελίνας».

  Γιατί λέω «ο πεζογράφος της Κέρκυρας» και όχι «ο κερκυραίος πεζογράφος».

  Ο Αντώνης Δεσύλλας είναι ο πεζογράφος της Κέρκυρας, όχι γιατί είναι κερκυραίος, αλλά γιατί η Κέρκυρα είναι γι’ αυτόν μια εμμονή. Τα περισσότερα βιβλία του αναφέρονται στη γενέθλια γη (εδώ δεν είμαστε ισοπαλία, με περνάει. Μόνο τέσσερα από τα βιβλία μου αναφέρονται στην Κρήτη, από τα οποία τα δυο πιο ειδικά στο χωριό μου).

  Να σημειώσουμε ότι έχουμε γράψει για όλα τα βιβλία του Αντώνη. Στην βιβλιοκριτική μας για το τελευταίο του βιβλίο, το «Εκτός των τοιχών», παραθέτουμε ένα σύνδεσμο από την ιστοσελίδα μας όπου βρίσκονται όλες μαζί συγκεντρωμένες οι βιβλιοκριτικές μας για τα βιβλία του.

  Σε τρία αφηγήματα ο Δεσύλλας παραθέτει εικόνες της παλιάς Κέρκυρας, αφηγείται ιστορίες της εποχής και μας παρουσιάζει χαρακτηριστικούς τύπους· εικόνες που θα σβήσουν, ιστορίες που θα ξεχαστούν, τύπους που θα λησμονηθούν. Ή καλύτερα θα έσβηναν, θα ξεχνιόντουσαν, θα λησμονιόντουσαν αν δεν τις έσωζε η πένα του Αντώνη, τόσο για τους σημερινούς όσο και για τους μελλοντικούς αναγνώστες. Το πλούσιο φωτογραφικό υλικό και οι άφθονες υποσημειώσεις δίνουν μια ακόμη πιο ολοκληρωμένη εικόνα της παλιάς Κέρκυρας.

  Στο πρώτο αφήγημα με τον τίτλο «Αντικερί» και που είναι το πιο εκτενές, κεντρική φιγούρα είναι ο αντικέρ Πιέρ. Παμπόνηρος, με αρκετό χιούμορ ο Δεσύλλας περιγράφει τα τερτίπια που σκαρφιζότανε για να πουλήσει όσο γινόταν πιο ακριβά τα εμπορεύματά του. Από τις μηχανορραφίες του δεν γλίτωσε ούτε ο διαχειριστής της Φρειδερίκης, όταν πήγε να παραλάβει τα αντικείμενα που είχε παραγγείλει και κατάφερε να του τα χρεώσει 3000 δραχμές παραπάνω. Στον Πιέρ θα αναφερθεί ο Αντώνης και στο επόμενό του αφήγημα.

  Στο επόμενο αφήγημα που έχει τίτλο «Α μόντε» παρελαύνουν διάφορα πρόσωπα της εποχής. Ανάμεσά τους είναι και ο διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας και μεγαλοκαταθέτης της, ο Μπρασκοδήμας.

  «Ήθελε, όμως, όχι απλά να είναι πλούσιος αλλά και να το δείχνει, να φαίνεται ότι ξεχωρίζει από τους άλλους σε κάθε τι στη ζωή του. Έτσι είχε τη συνήθεια, κάθε μεσημέρι στις δώδεκα ακριβώς, την ώρα που θα ξεκινούσε το γεύμα του, να ακούγεται μια κανονιά από ένα μικρό κανονάκι που είχε στην αυλή του, ώστε όσοι άκουγαν τον κρότο της να λένε: -Η ώρα που τρώει ο Μπρασκοδήμας!.

  Στην πραγματικότητα – κι όπως αργότερα έμαθα – ήταν μια συνήθεια που επικρατούσε σε πολλά μέρη της Ευρώπης να κτυπούν καμπάνες, στις δώδεκα το μεσημέρι, σε ανάμνηση της απαλλαγής της Ευρώπης από την οθωμανική απειλή. Και να το ξέρετε καλά ότι η Κέρκυρα μ’ αυτό το απόρθητο Δικόρυφο Κάστρο της σταμάτησε την κατακτητική μανία των Τούρκων για εξισλαμισμό της Ευρώπης τόσο το 1537 όσο και το 1716» (σελ. 87-88).

  Ναι, η αφήγηση του Αντώνη Δεσύλλα για την τοπική ιστορία περιβάλλεται, πράγμα αναπόφευκτο, και από την γενικότερη ιστορία, κυρίως βέβαια την ελληνική.

  Η Κέρκυρα, αλλά και γενικότερα τα ιόνια νησιά, είχαν μια ανώτερη κουλτούρα σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Ουδέν κακόν αμιγές καλού, και η Κρήτη γνώρισε μια πολιτιστική άνθιση εξαιτίας της κατάκτησης των ενετών. Θυμάμαι τον συγχωρεμένο τον Μπάμπη τον Θεολόγου, γείτονα, που μου έλεγε και του έδινα dvd με όπερες. Για τις παραστάσεις όπερας στην Κέρκυρα γράφει ο Δεσύλλας σχετικά.

  «Φόρος τιμής σ’ αυτό το απαιτητικό κοινό στους Κορφούς ήταν η επιτυχία των παραστάσεων ενώπιόν τους. Εξάλλου το χειροκρότημα από τους Κερκυραίους αποτελούσε «διαβατήριο» για την επιτυχία των οπερετικών εκτελεστών στην παραπέρα περιοδεία τους στις μεγάλες πόλεις της Δύσης. Σφραγίδα ποιότητας κι έπαινο γι’ αυτούς τους θιάσους, στους οποίους οι Κερκυραίοι πέταγαν περιστέρια, ροδοπέταλα και κουφέτα, αποτελούσε το ότι χειροκροτήθηκαν στην Κέρκυρα κι έφευγαν από το νησί με τον έπαινο: «applauded in Corfu» (χειροκροτήθηκαν στην Κέρκυρα). Αντίθετα η αποτυχία κάποιων παραστάσεων από θιάσους που δεν είχαν προετοιμαστεί καλά κι οι τραγουδιστές τους στορνάρανε (φαλτσάριζαν. Να σημειώσουμε ότι στο τέλος του βιβλίου υπάρχει γλωσσάριο), τους στερούσε τον έπαινο των Κερκυραίων με το απαιτητικό μουσικό γούστο, που απογοητευμένοι τους πετούσαν σάπια λεμόνια κι αυγά κλούβια» (σελ. 100).

  Στο τρίτο αφήγημα που δίνει και τον τίτλο στο βιβλίο έχουμε δυο ιστορίες που συμπλέκονται. Είναι η ιστορία της Αγγελίνας, που φοβισμένη για την αμαρτία της την εξομολογήθηκε στον  παπα-Καρούζο. Φοβερή αμαρτία, αλλά βρήκε τρόπο να της δώσει άφεση. Πού να φανταζόταν ότι εξαιτίας αυτού του τρόπου εξαρθρώθηκε μια σπείρα λαθρεμπόρων, που είχε σπείρει τη φήμη ότι στο μέρος που έκαναν το κοντραμπάντο εμφανίζονταν φαντάσματα, για να μη σιμώνει κανείς.

  Εξαιρετικό και αυτό το βιβλίο του Αντώνη Δεσύλλα, πρέπει να το διαβάσουν όλοι οι Κερκυραίοι-τουλάχιστον.

  Και όπως πάντα κλείνουμε με τους ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους που εντοπίσαμε.

Και με τις γνωριμίες του και τις διασυνδέσεις (σελ. 16)

Αυτά τους είπε δείχνοντας με το δεξί του χέρι (σελ. 90)

Μπάμπης Δερμιτζάκης