Gabe Klinger, Porto (2015)

Gabe Klinger, Porto (2015)

  Από σήμερα στους κινηματογράφους.

  Με εκτελεστικό παραγωγό τον Jim Jarmusch, το «Πόρτο» έχει τις ευλογίες του. Θα μπορούσε να το είχε γυρίσει ο ίδιος. Αργό στο ρυθμό, χωρίς σασπένς και εντάσεις, ατμοσφαιρικό, είναι σαν μουσική δωματίου με τους δυο κύριους χαρακτήρες του, τον πρόσφατα χαμένο σε τροχαίο Άντον Γιέλτσιν και την Lucie Lucas. Δυο άλλοι εμφανίζονται ελάχιστα στην ταινία.

  Το μεγαλύτερο μέρος της πλοκής διαδραματίζεται σε ένα δωμάτιο, στο Πόρτο της Πορτογαλίας. Ούτε ο Τζέηκ ούτε η Μάτι είναι πορτογάλοι. Αυτός αγγλόφωνος, αυτή γαλλόφωνη, στην ταινία ακούμε κυρίως αγγλικά, και τo μόνο πορτογαλικό που άκουσα είναι το obrigado, ευχαριστώ.

  Ο Τζέηκ κάνει δουλειές του ποδαριού. Από καλή οικογένεια, προτίμησε να μείνει στην Πορτογαλία με την αδελφή του παρά να ακολουθήσει τον διπλωμάτη πατέρα του στη μετάθεσή του. Λίγο φευγάτος, τον πετάνε έξω από ένα μπαρ γιατί παρενόχλησε κάποια από τις κοπέλες. Όσο για την Μάτι, αυτή άργησε να πάρει το διδακτορικό της γιατί λέει αρρώστησε. Τι αρρώστια; Τρέλα. Δουλεύει σε μια αρχαιολογική αποστολή, κάνουν ανασκαφές. Σ’ αυτή δουλεύει και ο Τζέηκ, είναι σκαφτιάς. Έτσι θα τα φτιάξουν.

  Η ταινία μου θύμισε πολύ το «Ο χαρτοπαίχτης έχει φοβηθεί», ένα διήγημα του Ανδρέα Μήτσου, για την αφηγηματική τεχνική της. Τα επεισόδια είναι σκόρπια στην πλοκή όπως τα χαρτιά της τράπουλας. Η σειρά της παράθεσής τους δεν έχει σαν στόχο τη νοηματοδότησή τους αλλά την πρόκληση συγκεκριμένων συναισθηματικών αντιδράσεων και σκέψεων στον θεατή.

  Έχω γράψει για το «σασπένς του τι» θα συμβεί, που το παρατηρούμε στην κλασική ευθύγραμμη αφήγηση των γεγονότων σύμφωνα με τη χρονολογική τους διαδοχή, και το «σασπένς του πώς» φτάσαμε στο δραματικό τέλος, όταν βλέπουμε το δραματικό τέλος-συνήθως ένας θάνατος- στην αρχή, πράγμα που μας δημιουργεί το αίσθημα της συμπόνιας για τον ήρωα. Στο «Πόρτο» όμως δεν υπάρχει σασπένς.

  Θα μπορούσαμε να συμβολίσουμε τις τρεις κύριες ομάδες επεισοδίων ανάλογα με τη χρονική τους διαδοχή σε Β, Γ, Α, παρόλο που υπάρχουν κάποιες λίγες αλληλοεπικαλύψεις και επαναλήψεις. Στο Β βλέπουμε το ζευγάρι στη σχέση τους. Στο Γ στο τέλος της σχέσης, καθώς υπάρχει και ένας τρίτος, ο καθηγητής της, τον οποίο αρνείται να παντρευτεί. Σ’ αυτή την ομάδα επεισοδίων θα τους δούμε, με ένα άλμα στο μέλλον, χωρισμένους με μια κόρη. Την ομάδα Α τη βλέπουμε κάτω από το φως της γνώσης μας για το τι συνέβη στα επεισόδια Β και Γ. Είναι η σχέση τους στο ζενίθ της που αποδίδεται με έναν έξοχο λυρισμό, τόσο στις ερωτικές σκηνές όσο και στις τρυφερές στιγμές τους. Όμως «ξέρουμε» ότι αυτές θα έχουν κάποιο τέλος.

  Ένα χρόνο το περισσότερο μας λέει ο Καρβέλας, τόσο κρατάει ο έρωτας. Nihil durare potest tempore perpetuo (Τίποτε δεν διαρκεί για πάντα), τραγουδάει τους στίχους του Κάτουλου ένας χορός γερόντων, σχολιάζοντας ειρωνικά τα λόγια των ερωτευμένων: «eis aiona, tui sum» (Στον αιώνα, θα είμαι δικός σου) στα «Catulli carmina» του Carl Orff.