Feng Xiaogang, Youth (芳华, Fang hua, 2017)

Feng Xiaogang, Youth (芳华, Fang hua, 2017)

  Τα «Νιάτα», η τελευταία ταινία του Φενγκ Σιάογκανγκ, έχει σαν θέμα την δυστυχία και την ερωτική ματαίωση. Μέσα από τις ιστορίες όμως των ηρώων του παρακολουθούμε και την ιστορία της Κίνας. Για πρώτη φορά η πλοκή ενός έργου του καλύπτει σχεδόν μια πεντηκονταετία.

  Κεντρική ηρωίδα είναι η Xiaoping He. Τη βλέπουμε στα ύστερα χρόνια της πολιτιστικής επανάστασης. Συμμετέχει σε ένα στρατιωτικό καλλιτεχνικό θίασο. Ο πατέρας της εξορίστηκε κάπου στην επαρχία για «αναμόρφωση», σαν αντιδραστικός. Η μάνα της ξαναπαντρεύτηκε. Ήταν τότε μόλις έξι χρονών. Του γράφει, αυτός δεν της απαντά. Δεν θέλει να τη βάλει σε μπελάδες. Μόνο όταν είναι ετοιμοθάνατος της γράφει ένα γράμμα, ιδιαίτερα συγκινητικό.

  Οι συναδέλφισσές της δεν την καλοδέχονται. Η ίδια αγαπάει τον Feng Liu, το δεύτερο κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας. Αυτός όμως αγαπάει μια άλλη κοπέλα, η οποία τον απορρίπτει.

  Πεθαίνει ο Μάο, το 1976. Οι συναδέλφισσές της φροντίζουν να την εξαποστείλουν στο μέτωπο με τους Βιετναμέζους, σαν νοσοκόμα. Τον θυμάμαι αυτό τον πόλεμο, έγινε το 1979. Μου είχε προκαλέσει έκπληξη πώς δυο κομμουνιστικές χώρες πολεμούν μεταξύ τους.

  Στο μέτωπο στέλνεται και ο Feng Liu. Σε μια ενέδρα που τους έστησαν οι βιετναμέζοι και τους αποδεκάτισαν έχασε το χέρι του. Η Xiaoping He βρίσκεται μπροστά σε απίστευτες σκηνές φρίκης με τους τραυματισμένους στρατιώτες. Κουβαλώντας τόσα ψυχικά τραύματα θα καταρρεύσει. Θα νοσηλευθεί σε ψυχιατρική κλινική.

  Οι καιροί έχουν αλλάξει, σημασία δεν έχει αν η γάτα είναι μαύρη ή κόκκινη, σημασία έχει να πιάνει ποντίκια λέγει ο πρόεδρος Deng Xiaoping, που είχε εκκαθαριστεί στη διάρκεια της πολιτιστικής επανάστασης. Ο γιος του έμεινε παραπληγικός από τα χτυπήματα που δέχτηκε από τους ερυθροφρουρούς γιατί αρνήθηκε να απαρνηθεί τον πατέρα του.

  Και η Κίνα οδεύει προς τον καπιταλισμό υπό την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, με πολύ γρήγορους ρυθμούς ανάπτυξης.

  Ο θίασος θα διαλυθεί, στις καινούριες συνθήκες δεν έχει πια λόγο ύπαρξης. Ο Feng Liu θα γίνει οδηγός. Όμως ο καπιταλισμός πηγαίνει χέρι χέρι με τη διαφθορά. Και θα πέσει θύμα του. Για κάποιο παράπτωμα του ζητάνε ένα υπέρογκο ποσό για να του επιστρέψουν το φορτηγό του, που βέβαια δεν θα πάει στο κρατικό ταμείο.

  Τα μέλη του θιάσου θα συναντηθούν. Εκεί θα βρεθούν ξανά ο Feng Liu και η Xiaoping. Όμως να μην πω παρακάτω, με την ελπίδα ότι η ταινία θα παιχτεί στην Ελλάδα. Θα πω μόνο ότι το happy end ήταν γλυκόπικρο.

  Mainstream σκηνοθέτης ο Feng Xiaogang, όμως από τους καλύτερους, όπως εξάλλου και ο Steven Spielberg που πρόσφατα είδαμε τα «Απαγορευμένα μυστικά» του. Το έγραψα στην ανάρτηση για την ταινία του «Δεν είμαι η μαντάμ Μποβαρί» που παίχτηκε πριν λίγες βδομάδες στην Ελλάδα: μαζί με τον Τζανγκ Γιμόου και τον Τσεν Κάιγκε θεωρούνται οι κορυφαίοι της Κίνας. Και, θυμάμαι τώρα το «Να ζεις» του Zhang Yimou, που αναφέρεται επίσης στην πρόσφατη ιστορία της Κίνας και ιδιαίτερα τα προβλήματα που δημιούργησε η πολιτιστική επανάσταση. Οι ερυθροφρουροί μάς είπε η Helen, η κινέζα δασκάλα μου (δεν θυμάμαι το κινέζικο όνομά της), που ανάμεσά τους ήταν και ο πατέρας της, θεωρούνται σήμερα η χαμένη γενιά, η γενιά που έμεινε αγράμματη, γιατί με μεγάλο ενθουσιασμό πέταξαν τα βιβλία τους και ξεχύθηκαν να «εκκαθαρίσουν» τους αντιδραστικούς αστούς. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν βέβαια και κάποιοι δάσκαλοί τους· φαντάζομαι οι αυστηροί, που έβαζαν κακούς βαθμούς.  

  Θυμόμουνα για μια άλλη ταινία που αναφερόταν στην πολιτιστική επανάσταση, αλλά δεν μπορούσα να θυμηθώ ποια. Ψάχνοντας τη βρήκα. Είναι το «Coming home» (2015) επίσης του Zhang Yimou. Εκεί δείχνεται μια πιο δραματική πλευρά της πολιτιστικής επανάστασης, ολότελα φρικιαστική.