Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας

Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας, έκδοση της Ακαδημίας Αθηνών, 2014, σ. 1819

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ιεράπετρα 21^ος αιώνας», 7 Ιουνίου 2017 και στο Λέξημα

  Έχουμε γράψει για τέσσερα βιβλία του διακεκριμένου γλωσσολόγου Χριστόφορου Χαραλαμπάκη, και συγκεκριμένα για τα: «Νεοελληνικός λόγος», «Γλώσσα και εκπαίδευση», «Γλωσσική και λογοτεχνική κριτική» και «Κρητολογικά μελετήματα» (Μπορεί να βρει κανείς τις βιβλιοπαρουσιάσεις μου γι’ αυτά και στο διαδίκτυο, στην ιστοσελίδα μου http://www.babisdermitzakis.eu/criticism.html  στα νούμερα 39, 45, 105 και 145) . Όμως το να γράψω για το «Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας» είναι σα να βλογώ κατά κάποιο τρόπο τα γένια μου. Συμμετείχα σαν ειδικός συνεργάτης στη σύνταξή του για ένα τετράμηνο, και ο φίλτατος Χριστόφορος με έχει στις ευχαριστίες, δίπλα στους άλλους δυο φιλόλογους Ε. Μουτσάκη και Νίκο Σαραντάκο.

  Βλέποντας τον τρόπο δουλειάς και την επιμονή με την οποία κοσκίνιζε το κάθε λήμμα ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης μπορώ να υποθέσω ότι αποτελεί το πιο άρτιο λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας που έχει γραφεί ποτέ. Δεν έψαξα για λήμμα για το οποίο να αισθανθώ την οποιαδήποτε αμφιβολία, πράγμα που έγινε με άλλα λεξικά. Θυμάμαι το λάθος ενός πολυδιαφημιζόμενου λεξικού, για τη σημασία του terminus post quem και terminus ante quem. Είχα επιχειρηματολογήσει ότι η ερμηνεία που έδινε το λεξικό ήταν ανάποδα. Οι φίλοι με αντιμετώπισαν με δυσπιστία. Τελικά διαπίστωσα ότι το λάθος αυτό διορθώθηκε σε μεταγενέστερη έκδοση.  

  Έμαθα πολλά πράγματα δουλεύοντας δίπλα στον Χριστόφορο Χαραλαμπάκη, που δεν έχει νόημα να τα παραθέσω εδώ. Αυτό που χρησιμοποιώ όμως συχνότατα είναι η αναζήτηση στο google για τις διάφορες γραφές μιας λέξης, προκειμένου να δω ποια γραφή υπερέχει.

  Θα ήθελα και απ’ αυτές τις γραμμές να ευχαριστήσω τον Χριστόφορο που με στήριξε σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής μου προσλαμβάνοντάς με ως ειδικό συνεργάτη στη σύνταξη του Λεξικού. Φαντάζομαι περισσότερο από τη φιλία μας για την οποία νοιώθω ιδιαίτερα υπερήφανος ήταν τα δυο πτυχία μου και το διδακτορικό μου, κυρίως όμως η γλωσσομάθειά μου που τον ώθησε στην πρόσληψή μου. Χάρη στη γλωσσομάθειά μου αυτή έκανα πρόσφατα την υπόθεση ότι η «όμορφη πατρόνα» του γνωστού μας ριζίτικου πιθανότατα είναι ένα όπλο που κατασκευάστηκε από κάποια εταιρεία που στην επωνυμία της είχε τη λέξη patron. Την υπόθεση την έκανα διαβάζοντας μια ρώσικη νουβέλα όπου συνάντησα τη λέξη патрон που σημαίνει φυσίγγι. Ίσως η ίδια εταιρεία έφτιαχνε τα όπλα και τα φυσίγγια. Επαναλαμβάνω, απλή υπόθεση έκανα, η οποία όμως δεν αποκλείεται να επιβεβαιωθεί μελλοντικά από άλλα ευρήματα. 

  Ένα χαρακτηριστικό του λεξικού είναι το ότι αποτελεί προσφορά, προσφορά της Ακαδημίας Αθηνών στον ελληνικό λαό. Η τιμή του είναι σαφώς μικρότερη από το κόστος του. Και βέβαια αυτό που το αποδεικνύει πέρα από κάθε αμφιβολία είναι το ότι δόθηκε στις εφημερίδες όπου πουλήθηκε σε χαμηλότατη τιμή, σε επτά τόμους.

  Θα το αναφέρω και αυτό, ο Χριστόφορος δούλεψε επί χρόνια αμισθί γι’ αυτό το λεξικό, το οποίο θεωρούσε ότι είναι, όπως και είναι, έργο ζωής.

  Και ένα τελευταίο: πιστεύω ότι το λεξικό θα φτάσει στην απόλυτη χρηστικότητά του όταν γίνει προσβάσιμο διαδικτυακά. Ελπίζω να γίνει και αυτό κάποια στιγμή, όπως έγινε με το λεξικό του Τριανταφυλλίδη από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.