Κάτι που
παρατηρήσαμε είναι ότι σε τέσσερα έργα του Όζου υπάρχει στον τίτλο κάποια εποχή
του έτους. Συγκεκριμένα έχουμε «Late spring» (晩春 25) και «Early spring» (早春物語 30), «Early summer» (麦秋,για την ακρίβεια «Θέρος», όπως και σε
μας, 27) και «The end of summer» (小早川家の秋,φθινόπωρο για
την οικογένεια Kohayagawa, 36). Το «An autumn afternoon» φαίνεται να ανήκει σ’ αυτά.
Ή μήπως όχι;
Ο πρωτότυπος τίτλος, διαβάζω στη βικιπαίδεια, είναι 秋刀魚の味, Sanma no aji, που μεταφράζεται «Η
γεύση του mackerel pike» (Mackerel είναι το
σκουμπρί και το mackerel pike είναι είδος
σκουμπριού, στα ελληνικά δεν ξέρω πώς λέγεται).
Είναι λοιπόν εντελώς άσχετος ο αγγλικός
τίτλος;
Θα έλεγα όχι εντελώς. Το ιδεόγραμμα 秋, τόσο στα ιαπωνικά
όσο και στα κινέζικα (οι ιάπωνες πήραν τα ιδεογράμματα από τους κινέζους)
σημαίνει φθινόπωρο, όμως προφέρεται διαφορετικά. Στον τίτλο βέβαια έχει
φωνητική αξία και όχι σημασιολογική.
Στην τελευταία αυτή ταινία του Όζου βλέπουμε
ξανά την εμμονή του με το πάντρεμα της κόρης, την άρνησή της να μη μείνει μόνος
ο πατέρας, και τελικά την κόρη παντρεύεται και τον πατέρα να μένει μόνος. Εδώ
τον βλέπουμε έτοιμο να κλάψει στην τελευταία σκηνή.
Όμως γιατί αποφάσισε να κοιτάξει να παντρέψει
την κόρη του;
Ο δάσκαλός τους, τον οποίο δεξιώνονται οι
παλιοί συμμαθητές, το έχει ρίξει στο ποτό από τις τύψεις που δεν πάντρεψε την
κόρη του. Τώρα είναι περασμένη στην ηλικία, είναι πια αργά για να παντρευτεί.
Όμως η κόρη του δεν παντρεύτηκε εκείνον που
αγαπούσε. «Διαδίδοντας» κι αυτή ότι δεν σκοπεύει να παντρευτεί, ο νεαρός, που
την αγαπούσε κι αυτός, λογοδόθηκε με άλλη κοπέλα, κι έτσι το προξενιό έφτασε
αργά, προς μεγάλη απογοήτευσή του. Για άλλη μια φορά περιμέναμε την «θρίαμβο
του έρωτα», όπως στο «Where are the dreams of our youth» (11), αλλά και πάλι διαψευστήκαμε. Παντρεύτηκε τελικά
το επόμενο προξενιό.
Γράφοντας για την τελευταία ταινία του Όζου
να παραθέσουμε και κάποια ανθρωπολογικά στοιχεία.
Πάντα χαμογελαστοί οι γιαπωνέζοι, ιδιαίτερα η
Setsuko Hara, πρωταγωνίστρια σε κάποια από τα τελευταία έργα του
Όζου. Πάντα με υποκλίσεις. Συχνό το φατικό «μμμ», που το κάνει συχνά ο επίσης
μεγάλος πρωταγωνιστής του Όζου Ryū Chishū.
Κάθονται και κοιμούνται στο πάτωμα, και τρώνε επίσης καθιστοί σε χαμηλά
τραπέζια, σαν το σοφρά της γιαγιάς μου. Επίσης στο σπίτι μέσα κυκλοφορούν
ξυπόλυτοι. Τουλάχιστον
μέχρι τη δεκαετία του ’60 υπήρχαν άτομα που κυκλοφορούσαν με την παραδοσιακή ενδυμασία,
όπως στην Κρήτη υπήρχαν άτομα που φορούσαν την παραδοσιακή κρητική βράκα.
Και επειδή τους (μας) κορόϊδευαν για αυτή τη
βράκα (ο παππούς μου που πέθανε το 1933 δεν φόρεσε ποτέ τα φράγκικα, όπως και ο
παππούς του φίλου μου του Θοδωρή που πέθανε κάπου τέλος της δεκαετίας του ’60),
θα κλείσω με μια κρητική μαντινάδα.
-Ωρέ κοπέλι κρητικό, ειντά ’χεις ’τα στη
βράκα;
-Έχω δυο βόλους ζάχαρη και μια μποτίλια ράκα.
Την ταινία μπορείτε να τη δείτε στο youtube με γαλλικούς υπότιτλους. Δεν είναι ενσωματωμένοι, μπορείτε να την
κατεβάσετε και να ψάξετε για αγγλικούς.
Εσίμωσε το ξύλο μου, το ράξιμο γυρεύγει,
Ήλθε σ’ ανάβαθα νερά και πλιο δεν κινδυνεύει.
Εν τάξει, δεν είμαι Κορνάρος, αλλά κι αυτό
που έκανα το θεωρώ σημαντικό. Έγραψα για κάθε μια από τις σωζόμενες ταινίες του
Όζου. Σε κάθε επόμενη ανάρτηση παραθέτω τον σύνδεσμο της προηγούμενης.
Και το δευτερώνω: γράφω και για τις ταινίες
του Kenji Mizoguchi. Μου έχουν μείνει
λίγες ακόμη.
Και κάτι ακόμη: κάνω ταυτόχρονα ανάρτηση το αρχείο με όλα τα κείμενά μου για τις ταινίες του Όζου, από όπου αναρτούσα
σταδιακά. Έλεγα να περιμένω μήπως κάνω μια εισαγωγή διαβάζοντας για τον Όζου,
κυρίως το υπερτετρακοσιοσέλιδο βιβλίο του Stam Bordwell, όμως μπορεί να μην τα καταφέρω. Αν τα καταφέρω θα
αναρτήσω την εισαγωγή αυτή, παραθέτοντας και τον σύνδεσμο αυτό.
Κλείνοντας παραθέτω ένα σύνδεσμο με τις
σωζόμενες ταινίες του Όζου, με συνδέσμους όπου μπορεί να διαβάσει κανείς
περισσότερα γι’ αυτές. http://imdb.to/2hh18lu
No comments:
Post a Comment