Tom Tykwer, Τρέξε Λόλα, τρέξε (Lola Rennt, 1998)

Tom Tykwer, Τρέξε Λόλα, τρέξε (Lola Rennt, 1998)

 

  Βλέποντας το «Dressage» (2018) της Pooya Badkoobeh θυμήθηκα την ταινία «Η Λόλα τρέχει» (ο γερμανικός τίτλος) και αποφάσισα να την ξαναδώ.

  Όντως πολύ καλή ταινία (αυτό το λέμε στο τέλος, όμως αποφάσισα να το πω από την αρχή). Πρωτότυπη σκηνοθετικά και σεναριακά, και με πολύ καλές ερμηνείες.

  Το στόρι.

  Ο φίλος της Λόλας χρειάζεται επειγόντως 100.000 ευρώ αλλιώς θα τον καθαρίσουν. Τόσα ήταν να μεταφέρει, αλλά ένας ζητιάνος του τα πήρε. Το ραντεβού του είναι σε μισή ώρα, αν δεν τα έχει μαζί του, δεν θα του χαριστούν.

  Η Λόλα τρέχει να βρει αυτά τα χρήματα.

  Πού θα τα βρει;

  Θα τα ζητήσει από τον πατέρα της.

  Σκηνοθετικά η ταινία είναι πειραματική, ιδιαίτερα στην αρχή. Τα επεισόδια κολλάνε πάνω σε πρωτότυπες σκηνές και πλάνα. Ακόμη και animation βλέπουμε. Κάποια στιγμή βλέπουμε την οθόνη χωρισμένη στα δυο παρουσιάζοντας δυο πλάνα, στο ένα τη Λόλα να τρέχει και στο άλλο τον φίλο της να την περιμένει όλος αγωνία.  

  Σεναριακά είναι πρωτότυπη γιατί μετά από ένα σημείο και πέρα αναπτύσσεται σε τρεις εκδοχές. Χωρίζονται με ιντερμέτζα τα οποία είναι ερωτικοί διάλογοι του ζευγαριού, πάνω στο κρεβάτι.

  Ερμηνευτικά, η Franka Potente είναι εξαιρετική. Αλλά και ο Moriz Bleibtreu είναι πολύ καλός.

  Σκηνοθετικά, το θέμα είναι η Λόλα που τρέχει, που τρέχει συνεχώς για να προλάβει, θέμα δηλαδή καθαρά εικαστικό. Στο δρόμο σκουντάει άτομα για να εισπράξει παρατήρηση ή βρισίδι, και στην οθόνη βλέπουμε αμέσως μετά σαν σε slides σκηνές από τη ζωή των ατόμων αυτών, για λίγα δευτερόλεπτα όμως.

  Θεματικά, το θέμα είναι οι συμπτώσεις.

  Μεγάλο ζήτημα οι συμπτώσεις, με έχει απασχολήσει από τότε που διάβασα τις «Ρίζες της σύμπτωσης» του Άρθουρ Καίσλερ. Σε ένα αυτοβιογραφικό μου κείμενο έχω δώσει αυτό τον τίτλο. Πριν γράψω αυτό το κείμενο προσπάθησα να ανιχνεύσω τις συμπτώσεις που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη ζωή μου.

  Η πρώτη σύμπτωση: αν η θεια μου η Σταυρούλα δεν έβρισκε τον Μιχάλη το Γιανναδάκη να τον παρακαλέσει να πάει να βρει τον Μπαντουβά, να γλιτώσει τον πατέρα μου που οι αντάρτες του τον έδερναν στο σχολείο με την εντολή να τον σκοτώσουν στο ξύλο, ο πατέρας μου θα είχε πεθάνει και εγώ δεν θα υπήρχα τώρα.

  Να μη συνεχίζω, λέω να ξετυλίξω το κουβάρι σε ένα άλλο κείμενο.

  Σε όλες τις εκδοχές έχουμε ίδια επεισόδια, κάποια με παραλλαγές, αλλά και κάποια άλλα καινούρια.

  Στην πρώτη εκδοχή ο πατέρας της Λόλας της λέει ότι δεν είναι κόρη του και την διώχνει.

  Στη δεύτερη η Λόλα με την απειλή του πιστολιού που άρπαξε από τον φύλακα τον αναγκάζει να της δώσει τα 100.000 ευρώ.

  Στην πρώτη εκδοχή η Λόλα σκοτώνεται από έναν απρόσεκτο αστυνομικό.

  Στη δεύτερη εκδοχή σκοτώνεται ο φίλος της από τροχαίο.

  Στην τρίτη εκδοχή;

  Η Λόλα δεν προλαβαίνει τον πατέρα της, έχει φύγει από τη δουλειά. Ξαφνικά βλέπει απέναντί της ένα καζίνο. Μπαίνει μέσα. Εξαργυρώνει όλα της τα λεφτά με μια μάρκα 100 ευρώ. Πηγαίνει στη ρουλέτα, ποντάρει στο 20. Εισπράττει 3.400 ευρώ. Ποντάρει όλο το ποσό πάλι στο είκοσι, κερδίζει, συγκεντρώνοντας έτσι το ποσό των 100.000 ευρώ.

  Φαίνεται απίστευτο, αλλά ο σκηνοθέτης αμβλύνει την απιθανότητά του επιστρατεύοντας την παραψυχολογία. Καθώς γυρνάει η ρουλέτα η Λόλα αφήνει μια φοβερή κραυγή που σπάει τα ποτήρια που βρίσκονται στον μπουφέ και στα χέρια κάποιων κυριών εκεί δίπλα. Όλοι κλίνουν τα αυτιά τους.

  Ο φίλος της βρίσκει τον ζητιάνο που του είχε πάρει τα λεφτά.

  Η Λόλα τρέχει να τον συναντήσει. Δεν τον βλέπει, τον περιμένει. Έρχεται. -Όλα εντάξει, της λέει. Απομακρύνονται χεράκι χεράκι. -Τι έχεις στη σακούλα; τη ρωτάει.

  Η οθόνη παγώνει σ’ αυτό το τελευταίο πλάνο.

  Μ’ αρέσουν οι ταινίες με happy end, αλλά αυτό το διπλό happy end πρώτη φορά το συναντάω. 

  Θυμάμαι πάντα τον «Απρόσμενο έρωτα» του Peter Howitt, που βλέπουμε και σ’ αυτόν, από ένα σημείο και ύστερα, δυο εκδοχές στην πλοκή.  

  Μήπως να την ξαναδώ κι αυτήν και να γράψω δυο λόγια;

  Όταν είναι ζεστό το σίδερο κολλά.

  Πάει, αδυνάτισε η μνήμη μου, ευτυχώς που το έψαξα, έχω γράψει γι’ αυτήν.

  Μπορεί να έχει αδυνατίσει η μνήμη μου αλλά την παρατηρητικότητα την διατηρώ. Την ίδια χρονιά γυρίστηκαν και οι δυο ταινίες, άρα αποκλείεται να έκλεψε την ιδέα ο ένας από τον άλλο.

  Μου θύμισε την περίπτωση του Darwin και του Wallace, που και οι δυο διατύπωσαν ταυτόχρονα τη θεωρία της εξέλιξης, όμως ο Darwin πιο ολοκληρωμένα γράφοντας ολόκληρο βιβλίο.

  Παραλίγο να το ξεχάσω, η μουσική ήταν πραγματικά υπέροχη.