Μανόλης Βοϊκλής, Η δημοτική γλώσσα στη Δικαιοσύνη

Μανόλης Βοϊκλής, Η δημοτική γλώσσα στη Δικαιοσύνη. Το χρονικό της άλωσης του τελευταίου οχυρού της καθαρεύουσας, Σάκκουλας 2023, σελ. 352

 

  Το βιβλίο του Μανόλη Ι. Βοϊκλή, με τίτλο «Η πλήρης καθιέρωση της Νεοελληνικής (Δημοτικής) γλώσσας στη νομοθετική, διοικητική, δικαστική και συμβολαιογραφική πράξη», που εκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Σάκουλα, έχει ιδιαίτερη ιστορική -και όχι μόνο- αξία  για την εξέλιξη της νομικής επιστήμης, αλλά και της απονομής δικαιοσύνης και γενικότερα για τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και των θεσμών του, όπως εξελίχθηκαν στη χώρα μας  στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών του προηγούμενου αιώνα.                                                                                              

      Πρόκειται για την τεκμηριωμένη καταγραφή της διαδικασίας επέκτασης της χρήσης της δημοτικής γλώσσας στο χώρο της νομικής επιστήμης, καθώς και στους χώρους απονομής της  Δικαιοσύνης και λειτουργίας των πολιτειακών αρχών.                                                                                                              

      Αναφέρεται δηλαδή στη διαδικασία που ξεκίνησε από το 1976, με  νόμο της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή για τη διδασκαλία της ομιλούμενης δημοτικής γλώσσας σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης, και φτάνει μέχρι την ολοκλήρωση, το 1988, του έργου της 20μελούς Επιτροπής που συγκροτήθηκε από το Υπ. Δικαιοσύνης (υπουργός ο Γ. Α. Μαγκάκης), κατά τις διατάξεις του Ν. 1406/1983  “Για τη μελέτη και την πρόταση μέτρων για την καθιέρωση της δημοτικής στη δικαστική και συμβολαιογραφική πράξη”, της οποίας ήταν μέλος ο συγγραφέας.                                                                                                                     

      Στο έργο της Επιτροπής αυτής και των κατά καιρούς και κατά τομέα συνεργατών της, περιλαμβάνονταν: Η “μεταγραφή” (μεταγλώττιση) στην δημοτική των κειμένων του Συντάγματος και του συνόλου των νομικών Κωδίκων, των πράξεων, των  εντύπων και σφραγίδων, καθώς και η σύνταξη στη δημοτική υποδειγμάτων  της δικαιοδοτικής, δικηγορικής και συμβολαιογραφικής πράξης. Στο έργο της περιλαμβανόταν επίσης η διοργάνωση εκδηλώσεων και σεμιναρίων για την προώθηση της αξιοποίησης αυτού του υλικού από αυτούς στους οποίους απευθυνόταν, δικαστές, δικηγόρους, συμβολαιογράφους κλπ.                                                                                                     

      Το τιτάνιο αυτό έργο, που πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια της πενταετίας 1983-1988, παρακάμπτοντας πλήθος εμποδίων που έμοιαζαν ανυπέρβλητα, αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις της περιόδου της μεταπολίτευσης στη χώρα μας. Με τη μεταρρύθμιση αυτή, μάλιστα, ολοκληρώθηκε η νικηφόρα πορεία του  Δημοτικισμού, που είχε ξεκινήσει από τον 19ο αιώνα και είχε δώσει σκληρές έως και αιματηρές μάχες σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Αυτό το προοδευτικό κοινωνικό κίνημα ολοκληρώνεται με την κατάληψη του τελευταίου οχυρού της καθαρεύουσας, που ήταν Νομοθεσία και η Δικαιοσύνη.                                                                              

      Το έργο αυτό καταγράφει ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου σε δύο επίπεδα:                 

      Με τη μορφή ενός σύντομου χρονικού, που αποτελεί το πρώτο μέρος του, και              

με την παράθεση στο δεύτερο μέρος σαράντα ενός (41) εγγράφων – ντοκουμέντων λεπτομερούς τεκμηρίωσης και ανάπτυξης των όσων αναφέρει στο πρώτο μέρος.                                                  

      Ο Μανόλης Ι. Βοϊκλής, Πρόεδρος Εφετών των Διοικητικών Δικαστηρίων, που συνταξιοδοτήθηκε το 2003 λόγω του ορίου ηλικίας, συμμετείχε ενεργά σε αυτή τη διαδικασία, ως μέλος της 20μελούς επιτροπής που προαναφέραμε, αναλαμβάνοντας μάλιστα σημαντικά καθήκοντα στο πλαίσιο των συναφών δραστηριοτήτων.                    

     Υπάρχουν όμως δύο ακόμη λόγοι που συνηγορούν στο ότι ήταν ο καταλληλότερος για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου:                                                                                                                         

      Ο πρώτος είναι το πάθος του, θα λέγαμε, για τη δημοτική γλώσσα, που τον οδήγησε στο να είναι ο πρώτος δικαστής που έγραψε το 1976 τις αποφάσεις του στη δημοτική γλώσσα, με βάση τους κανόνες που είχαν οριστεί την ίδια χρονιά για τη γλώσσα της εκπαίδευσης.                                                                                                                 

      Ο δεύτερος είναι η επιμέλειά που τον χαρακτήριζε στην συγκέντρωση και τη διατήρηση του αρχείου αυτής της δαιδαλώδους διαδικασίας, από το οποίο επέλεξε, ταξινόμησε και μας παρουσιάζει, στην αυθεντική τους μορφή, στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, σαράντα ένα από τα έγγραφα – ντοκουμέντα όπως επεξηγηματικά άρθρα και σημειώματα, κανόνες, υποδείγματα κ.λπ., που χορηγήθηκαν από την Επιτροπή κατά τη διάρκεια των εργασιών της.                                                                                                                

        Έτσι έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας ένα βιβλίο που, πέρα από την ιστορική του αξία και τη χρησιμότητά του για τον νομικό κόσμο, λόγω των οδηγιών και των υποδειγμάτων που περιλαμβάνει, αποτελεί ένα πρότυπο, θα λέγαμε, δοκιμίου κοινωνικής και πολιτικής ιστορίας.

 

  Μπάμπης Δερμιτζάκης