Θόδωρος Αγγελόπουλος, Θίασος (1975)

Θόδωρος Αγγελόπουλος, Θίασος (1975)

 

  Από σήμερα στο «Στούντιο».

  Ο Θίασος είναι κατά τη γνώμη μου η κορυφαία ταινία του ελληνικού κινηματογράφου και μια από τις κορυφαίες παγκόσμια.

  Έχω γράψει για κάμποσες ταινίες του Αγγελόπουλου, αναπόφευκτα θα επαναλαμβάνομαι.

  Μακρά πλάνα, σχεδόν σε real time, ελάχιστος λόγος σε αντίθεση με τον άλλο κορυφαίο, τον Μπέργκμαν, που είναι λαλίστατος, ένα κάποιο αϊζενσταϊνικό στιλιζάρισμα, και σε αντίθεση πάλι με τον Μπέργκμαν που σαν θέμα στις ταινίες του έχει τον μικρόκοσμο των σχέσεων των δύο φύλων σαν μόνιμο θέμα ο Αγγελόπουλος έχει τον μεγάκοσμο των κοινωνικοπολιτικών γεγονότων, με ντεκόρ ορεινά χωριά και τοπία. Τα σουξέ κάθε εποχής που ακούμε στην ταινία λειτουργούν ως πρόσθετος χρονολογικός χαρακτηρισμός. Ένα τέτοιο χαρακτηρισμό έχει κάνει και ο Γεράσιμος Δενδρινός σε κάποια μυθιστορήματά του και νομίζω και ο Γιάννης Ξανθούλης.

  Μέσα από τις περιπέτειες ενός θιάσου παρακολουθούμε ένα μέρος της νεότερης ιστορίας μας, το πιο σημαντικό: Κήρυξη του πολέμου, απελευθέρωση, εμφύλιος, Παπάγος.

  Ο θίασος παίζει την «Γκόλφω», αλλά πάντα κάτι συμβαίνει και διακόπτεται η παράσταση. Την πρώτη φορά ήταν οι σειρήνες, ήλθαν εχθρικά αεροπλάνα να βομβαρδίσουν.

  Ο Αγγελόπουλος εμμένει σε επεισόδια και πλάνα που λειτουργούν μετωνυμικά ως προς την πραγματικότητα της εποχής. Το στυλιζάρισμά τους μου θύμισε τον Αϊζενστάιν, του οποίου τον «Ιβάν τον τρομερό» είδαμε πρόσφατα. Ένα χαρακτηριστικό τέτοιο επεισόδιο είναι το επεισόδιο όπου η εκτέλεση ματαιώνεται καθώς καταφτάνουν οι αντάρτες. Η μάχη είναι off-stage, ενώ ακούγονται οι πυροβολισμοί. Στο τέλος έχουμε τη μεγαλειώδη επέλαση του έφιππου τμήματος των ανταρτών. Ναι, τέρμα οι εκτελέσεις (από τους γερμανούς εννοείται), τέλειωσε ο πόλεμος.

  Έχουμε και την εκτέλεση του προδότη, που διακόπτει την παράσταση. Το κοινό χειροκροτεί. Δεν έχει καταλάβει.

  Σίγουρα δεν είναι ο κόσμος ένα θέατρο, και ας το νομίζει ο Σαίξπηρ. Εδώ είναι μια εξαίρεση που το επεισόδιο δεν είναι «θεατρικό» αλλά πραγματικό, όμως ως τέτοιο το εκλαμβάνουν οι θεατές. 

  Στο «Θίασο» βλέπουμε τα όρια της εικόνας. Δεν μπορεί με εικόνες να δειχθεί όλη αυτή η δωδεκαετής περίοδος, είναι φύσει αδύνατο. Βέβαια τα αφηγηματικά κενά που αφήνουν οι εικόνες μπορεί να τα συμπληρώσει ένα μεγάλο μέρος των θεατών από τις ιστορικές γνώσεις που έχει, ένα άλλο όμως όχι. Έτσι ο Αγγελόπουλος χρησιμοποιεί δυο φορές μια εκτενή αφήγηση «προς τον θεατή», όπου δίνονται ιστορικές λεπτομέρειες που δεν θα μπορούσαν να δοθούν με τις εικόνες.

  Φαντάζομαι θα έχετε δει όλοι τον Θίασο, αλλά δεν θα έβλαπτε να τον ξαναδείτε. Τα αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου καλό είναι να τα βλέπουμε ξανά και ξανά, αυτή είναι η αντίληψή μου.

  Και για τη λογοτεχνία έχω την ίδια αντίληψη. Αντί να διαβάσω τα τελευταία μπεστ σέλερ προτιμώ να ξαναδιαβάσω τον Τολστόι, τον Ντοστογιέφσκι, τον Γκόγκολ, αλλά και έργα τους, συνήθως διηγήματα, που δεν έτυχε να διαβάσω. Έχω ξαναδιαβάσει τον Σταντάλ, έχω ξαναδιαβάσει τη «Μαντάμ Μποβαρί» του Φλωμπέρ και έχω διαβάσει και τα υπόλοιπα έργα του που δεν είχα διαβάσει μέχρι τώρα. Και του Μπαλζάκ είναι αρκετά που δεν έχω διαβάσει.

  Να το ξαναπούμε: Αξίζει να (ξανα)δείτε τον «Θίασο».

  Τώρα διάβασα το κείμενο της βικιπαίδειας. Δεν αντιλήφθηκα τον μύθο των Ατρειδών πάνω στον οποίο στηρίζεται η πλοκή της ταινίας. Αυτό βέβαια δεν με εμπόδισε να την απολαύσω. Μπορεί να είναι αβανταδόρικος ο αρχαίος μύθος, όμως φοβάμαι ότι υπονομεύει τον ρεαλισμό της πλοκής. Έτσι κι αλλιώς θα σας συμβούλευα να το διαβάσετε πριν δείτε την ταινία. Εγώ δεν θέλω να επηρεάζομαι, και πριν δω μια ταινία διαβάζω μόνο την περίληψη της πλοκής που δίνει το IMDb. Την πλοκή που δίνει η βικιπαίδεια θα τη διαβάσω μόνο αν μου δημιουργήθηκαν αφηγηματικές ασάφειες.  

  Α, ναι, βρήκα και τι θα πει το ρεφραίν «Για τσε μπόρε» που ακούμε σε ένα τραγούδι. Είναι παράφραση του «Για σου αμόρε». Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.