Ken Russel, Mahler (1974)

Ken Russel, Mahler (1974)

 

  Με αφορμή την ταινία «Ταρ» του Todd Field που θα προβάλλεται από αύριο.

  Πάλι κάποιες συμπτώσεις με οδήγησαν στον Μάλερ.

  Ο φίλος μου ο Κορακιανίτης πήγε πριν λίγες μέρες στο μέγαρο και άκουσε την πρώτη συμφωνία του.

  Η ταινία «Ταρ» του Todd Field που θα προβληθεί αύριο είναι γεμάτη από τη μουσική του Μάλερ, όχι μόνο σαν υπόκρουση αλλά και μέσα στην πλοκή: Η Λύντια Ταρ, διευθυντής ορχήστρας, κάνει πρόβες με την ορχήστρα για ηχογράφηση της 5^ης συμφωνίας του.

  Μου αρέσουν οι βιογραφίες, ανεξάρτητα από την ποιότητά τους ως ταινίες, γιατί μαθαίνω για τα βιογραφούμενα άτομα και ξανάρχονται στη μνήμη μου πράγματα για τη ζωή τους που είχα ξεχάσει.  

  Το «τώρα» της πλοκής είναι το ταξίδι του ζεύγους Μάλερ με το τραίνο. Όμως το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας είναι αναδρομές στο παρελθόν που έρχονται στη μνήμη του Μάλερ.

  Υπάρχει και κάτι άλλο: ένα amore της γυναίκας του, ο Μαξ. Την προτρέπει να διαλέξει όχι με βάση το καθήκον της αλλά με βάση την καρδιά της: ποιον αγαπά περισσότερο.

  Για όσους δεν ξέρουν τη βιογραφία του, υπάρχει το σασπένς του τι (θα γίνει στο τέλος). Για όσους την ξέρουν, υπάρχει το σασπένς του πώς (φτάσαμε στο αίσιο τέλος, να επιλέξει τον άντρα της).  

  Αρκετά επεισόδια συνοδεύονται από την μουσική του Μάλερ. Όμως ξεχωρίζουν δύο. Το πρώτο είναι ένα σουρεαλιστικό όνειρο που βλέπει ο Μάλερ στο τραίνο καθώς τον παίρνει ο ύπνος, με πλάνα σαν αν προέρχονται από ταινία επιστημονικής φαντασίας, και ένα δεύτερο επεισόδιο που αναφέρεται στην μεταστροφή του στον καθολικισμό. Με μουσική υπόκρουση Μάλερ βλέπουμε πάλι σουρεαλιστικά πλάνα.

  Δεν θα μπορούσαν ποτέ να είναι προϊόν ενός ονείρου, ακόμη και μιας φαντασίωσης, γιατί υπάρχει ο αναχρονισμός σ’ αυτά: Μια γυναίκα είναι ντυμένη σαν γερμανός στρατιώτης και χαιρετάει ναζιστικά. Ακόμη τραγουδάει ένα τραγούδι πάνω στη μουσική του «Καλπασμού των Βαλκυριών» του Βάγκνερ.

   Να πούμε όμως σύντομα κάποια βιογραφικά στοιχεία που είδαμε στην ταινία.

  Ο αδελφός του, μουσικός κι αυτός, αυτοκτόνησε στα 21 του χρόνια. Η μια από τις δυο κόρες του πέθανε σε ηλικία τεσσάρων χρόνων, πράγμα που τον καταρράκωσε. Μεταστράφηκε στον καθολικισμό, γιατί ήταν χλωμό το μέλλον του σαν μουσικός όντας εβραίος. Έτσι πέτυχε τη θέση του διευθυντή ορχήστρας στην όπερα της Βιέννης. Είπαμε ότι τα σουρεαλιστικά πλάνα στο δεύτερο επεισόδιο αναφέρονται σ’ αυτή τη μεταστροφή του.

  Τον βλέπουμε να παθαίνει στο τραίνο το πρώτο καρδιακό επεισόδιο. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1911, έπαθε ενδοκαρδίτιδα. Λίγο αργότερα πέθανε από πνευμονία.

 Ήταν τότε μόλις πενήντα ενός χρονών.

  Θα δω και μια άλλη βιογραφική ταινία του αμέσως μετά, την «Ο Μάλερ πάνω στον καναπέ» (2010) των Adlon. Όχι, δεν είναι αδέλφια, είναι πατέρας (Percy) και γιος (Felix).