Χρυσόστομου Σελαχβαρζί, Ισλάμ και ανθρώπινα δικαιώματα

Χρυσόστομου Σελαχβαρζί, Ισλάμ και ανθρώπινα δικαιώματα, μετ. Μελίτα Αντωνιάδου, Δορκάς 2002, σελ. 85.

Η παρουσίαση του βιβλίου αυτού έρχεται να δέσει καπάκι με τις προηγούμενες αναρτήσεις μας που αφορούν την εκτέλεση της Delara Darabi στο Ιράν, παρά τις διεθνείς αντιδράσεις.
Να ξεκινήσουμε με δυο λόγια για τον συγγραφέα.
Ο Χουσεΐν Σελαχβαρζί γεννήθηκε στο Ιράν το 1966. Φυλακίστηκε από το απολυταρχικό καθεστώς του Χομεϊνί για την αντικαθεστωτική του δράση. Στα 21 του κατάφερε να διαφύγει στο Πακιστάν, και με τη βοήθεια του ΟΗΕ κατέληξε στη Νορβηγία. Η εσωτερική του αναζήτηση τον οδήγησε στην ορθοδοξία, και το 1998 βαφτίστηκε στον Ελλάδα χριστιανός και πήρε το όνομα Χρυσόστομος. Σήμερα, ως νορβηγός υπήκοος, ζει και εργάζεται στη Νορβηγία και ασχολείται με τις υποθέσεις προσφύγων.
Ας ξεκινήσουμε με τον επίλογο, όπου συνοψίζει τα συμπεράσματά του.
«Ο Ισλαμικός νόμος sharia έρχεται σε σύγκρουση με τις προδιαγραφές των Ηνωμένων Εθνών γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα όσον αφορά τη θέση του ατόμου απέναντι στο νόμο, ενώ κάνει διάκριση εις βάρος των γυναικών, των μη μουσουλμάνων και των μουσουλμάνων οι οποίοι προσηλυτίζονται σε άλλες θρησκείες. Επιπλέον, ως προγενέστερος νόμος, ο ισλαμικός νόμος sharia αναγνωρίζει επίσης τη δουλεία. Αντιπαράθεση με τις προδιαγραφές των Ηνωμένων Εθνών γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα παρουσιάζεται στο θέμα του ποινικού νόμου και της νομικής διαδικασίας, καθώς ο ισλαμικός νόμος sharia νομιμοποιεί τον βασανισμό και την απάνθρωπη τιμωρία και παραβιάζει το δικαίωμα του ατόμου στην πλήρη ισοτιμία και στη δημόσια δίκη από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο» (σελ. 82-83).
Πιο πριν, μιλώντας για τη θανατική fatwa που εξέδωσε ο Χομεϊνί για τον Σαλμάν Ρασντί εξαιτίας του βιβλίου του «Σατανικοί στίχοι», γράφει: «Κάποιος ο οποίος έχει γονείς μουσουλμάνους και θεωρείται ότι έχει γεννηθεί με «ισλαμική φύση» (fetrat-e eslami), εάν απομακρυνθεί από το ισλάμ γίνεται «φυσικός αποστάτης» και σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο sharia υπόκειται σε θανατική ποινή» (σελ. 32).
Και αναρωτιέμαι: ο ίδιος δεν φοβάται που απομακρύνθηκε από το ισλάμ και έγινε χριστιανός;
Ο συγγραφέας αναφέρεται λεπτομερειακά στο ισλαμικό δίκαιο sharia καθώς και στις μεταρρυθμιστικές τάσεις που επικρατούν στο ισλάμ, από τις φονταμενταλιστικές μέχρι τις πιο μετριοπαθείς, έξι τον αριθμό. Δεν θέλουμε να γράψουμε ολόκληρο σεντόνι και να αναφερθούμε διεξοδικά σ’ αυτές, το βιβλίο πουλιέται σε προσφορά στην Πρωτοπορία με 2.90 ευρώ, για όποιον ενδιαφέρεται. Έτσι θα κλείσουμε την παρουσίαση αυτή με μια κριτική παρατήρηση, που θίγει και ένα θεωρητικό ζήτημα. Σύμφωνα με τον Badi’, αναφέρει ο Σελαχβαρζί, «Η αντίθεση ανάμεσα στο χριστιανισμό και το ισλάμ στο ζήτημα της αρχής της εξουσίας προέρχεται από την ανταγωνιστική αντίληψη για το Θεό. Το ισλάμ διέπεται από τον απόλυτο μονισμό, το οποίο δεν είναι συμβατό με την Αγία Τριάδα του χριστιανισμού. Αντίθετα με την Αγία Τριάδα του χριστιανισμού, ο Αλλάχ αποτελεί τη μία και απόλυτη πηγή όλων των αρχών στη γη και στον ουρανό. Δεν πρόκειται για την ένωση τριών ισότιμων προσώπων (του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος) τα οποία μοιράζονται τη θεϊκή αρχή σε ισότιμη βάση. Κανένας διαχωρισμός της εξουσίας δεν αναγνωρίζεται» (σελ. 78-79). Ο λόγος είναι για το διαχωρισμό της θρησκευτικής και της κοσμικής εξουσίας στον χριστιανισμό σε αντίθεση με την ενότητα των εξουσιών αυτών στο ισλάμ (Ο Χομεϊνί ήταν πολιτικός και θρησκευτικός αρχηγός, και παλιά ο Χαλίφης).
Το θεωρητικό ζήτημα: Μπορεί το εποικοδόμημα να καθορίζει τη βάση; Ο Μαρξ έλεγε πως όχι, ότι η βάση καθορίζει το εποικοδόμημα, έστω και σε τελευταία ανάλυση, όπως πρόσθεσε ο Έγκελς, παραδεχόμενος ότι και το εποικοδόμημα μπορεί εν μέρει να επιδράσει πάνω στη βάση. Αλλά μόνο εν μέρει. Έτσι και ο χωρισμός ή μη των εξουσιών δεν μπορεί να ερμηνευτεί με τα δογματικά ζητήματα των δύο θρησκειών. Ο διαχωρισμός των εξουσιών στον χριστιανισμό ερμηνεύεται μια χαρά με το γεγονός ότι ο Χριστός δεν είχε ποτέ πολιτική εξουσία, ενώ ο Μωάμεθ, ο θρησκευτικός αρχηγός, ήταν ένας κατακτητής, άρα είχε και πολιτική εξουσία, την οποία κληρονόμησαν οι διάδοχοί του. Στον χριστιανισμό οι κοσμικοί άρχοντες δεν είχαν διάθεση να παραχωρήσουν έστω και μέρος από την εξουσία τους στο ιερατείο, πράγμα βέβαια που ιστορικά προκάλεσε αρκετές εντάσεις στις σχέσεις των δύο εξουσιών. Γενικά πάντως σ’ αυτό τον ανταγωνισμό η κοσμική εξουσία έχει συνήθως το πάνω χέρι. Ας είχε ο μακαριστός διαφορετική άποψη, δεν του πέρασε, στις ταυτότητες δεν αναγράφεται πια το θρήσκευμα.