Άρη Χαραλαμπάκη, Κόκκινο φεγγάρι

Άρη Χαραλαμπάκη, Κόκκινο φεγγάρι, Άγκυρα, 2005

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Στο βιβλίο του Robert Layton «Η ανθρωπολογία της τέχνης» διάβασα πρόσφατα ότι οι σαμάνοι, οι ιερείς στις πρωτόγονες κοινωνίες, γίνονταν σαμάνοι μετά από μια τραυματική εμπειρία ζωής. Διαβάζοντας τώρα την τελευταία ποιητική συλλογή του Άρη Χαραλαμπάκη «Κόκκινο φεγγάρι» (Άγκυρα 2005) συνειδητοποίησα ότι μια τραυματική εμπειρία μπορεί να σε κάνει ποιητή. Και την τραυματική εμπειρία του αγαπητού στρατηγού-καρδιολόγου την μάθαμε όταν μας πρόσφερε τη δεύτερη ποιητική του συλλογή με τίτλο «Στ' ουρανού το φως» την όποία παρουσιάσαμε στην Ηχώ πριν τέσσερα χρόνια. Ήταν η απώλεια του αγαπημένου του γιου σε τροχαίο με μηχανάκι.
Όταν ο πόνος μένει βουβός πνίγει. Το μοιρολόι είναι η τρύπα που αφήνει τον πόνο να κυλήσει πριν κάνει την καρδιά να εκραγεί. Είναι όπως μια αφαίμαξη, σαν αυτή που έκαναν πολύ παλιά οι γιατροί.
Σαν μοιρολόι ξεχύθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του Άρη Χαραλαμπάκη, η «Μετέωρη Αγάπη». Με αυτή την ποιητική συλλογή έγινε ποιητής, και το μοιρολόι θα υπάρχει πάντα και στις επόμενες ποιητικές του συλλογές. Λέξεις όπως θλίψη, πόνος, πληγή επανέρχονται συχνά στην ποίησή του Το κουράγιο λειτουργεί σαν ξόρκι, και τα αστέρια αποτελούν ένα σταθερό σημείο αναφοράς, όπως ο Παράδεισος στη θρησκεία μας όπου καταφεύγουν οι ψυχές των αγαπημένων μας.
Θέλει μεγάλη προσπάθεια να ξεφύγει κανείς από την κατάθλιψη, οι ψυχίατροι το ξέρουν καλύτερα. Το ξέρει και ο Χαραλαμπάκης, που παραφράζοντας τον Κάλβο («θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία») θα γράψει το ποίημα «Θέλει τόλμη η ευτυχία».
Θέλει τόλμη η ευτυχία/ να τη συναντήσεις/ μες στις πύρινες λεπίδες/ που σε ζώνουν,/ όταν γύρω απ' την πληγή σου/ σαν ηφαίστεια ανοιχτά/ το κουράγιο και την πίστη/ προσπαθούν να σου λιώσουν.
«Ω γλυκύ μου έαρ» θρηνεί ο Χαραλαμπάκης στο ομώνυμο ποίημα, ενώ ο στίχος Στην ερημιά απόκαμα της απουσίας σου από το «Χαμόγελο», με την τρομακτική μεταφορά του, δίνει το μέγεθος του πόνου του.
Η ποίηση είναι μια υπέρβαση, και παρά την τραγική της αφετηρία η ποίηση του Χαραλαμπάκη βαίνει και σε άλλες περιοχές. Ο έρωτας δεν απουσιάζει από αυτή τη συλλογή, υπάρχει μάλιστα και ομότιτλο ποίημα. Μια θλιμμένη θυμοσοφία κυριαρχεί σε ποιήματα όπως η «Ιερή σιωπή», «Στιγμές», «Νυν και αεί», «διάττοντες αστέρες» κ.ά, ενώ το τέλος της συλλογής καταλαμβάνει η γεωγραφία του ποιητή, με μέρη διάφανα στις συνδηλώσεις τους όπως η Αίγυπτος, η Πάτμος, η Ινδία, η Σάμος, με την ιστορία να βαραίνει πάνω τους.
Τον Χαραλαμπάκη δεν τον απασχολούν οι ποιητικοί πειραματισμοί, τα παιχνίδια με τη φόρμα. Και ενώ η ομοιοκαταληξία, στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ της παραδοσιακής μας ποίησης δεν φαίνεται να τον απασχολεί, μένει προσκολλημένος στα παραδοσιακά μέτρα και κυρίως στον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο του δημοτικού τραγουδιού, τον οποίο καμιά φορά σπάζει σε ημιστίχια όπως στο «Κόκκινο φεγγάρι». Ένα από τα πιο θαυμάσια δείγματα αυτού του δεκαπεντασύλλαβου είναι οι «Διάττοντες αστέρες»:
Δύστυχες θα 'τανε πολύ στη γη μας οι μητέρες
Αν απ' το νου τους πέρναγε έστω και μια στιγμή
Πως θήλαζαν στους κόρφους τους διάττοντες αστέρες
Που όσο κι αν αντισταθούν θα φύγουν μια στιγμή
Σε τροχαϊκό μέτρο είναι επίσης μερικά από τα πιο ωραία ποιήματα της συλλογής όπως «Οδυσσέας στο κατάρτι», «Στ' ουρανού την αυλή», «Ήλιε μου, πες μου» κ.ά.
Η ποιότητα της ποίησης του Χαραλαμπάκη ανεβαίνει παράλληλα με τη διεύρυνση της θεματικής της σε αυτή την τελευταία του συλλογή με την τόσο ωραία εικονογράφηση του Γιώργου Σταθόπουλου. Ο ίδιος έχασε το γιο του, η ποίηση κέρδισε όμως ένα ποιητή.