Ιάσων Ευαγγέλου, Ανθολόγιο Θλίψεων

Ιάσων Ευαγγέλου, Ανθολόγιο Θλίψεων, εκδ. Μάριος Βερέττας, 2006

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

«Ανθολόγιο θλίψεων» είναι ο τίτλος της τελευταίας ποιητικής συλλογής του «σοφού», κυρίως δοκιμιογράφου, Ιάσωνα Ευαγγέλου, που φέρει τον υπότιτλο «ποιητικά δοκίμια». Δεν είναι οξύμωρος ο τίτλος αν σκεφτούμε το De rerum natura του Λουκρήτιου, όπου ο λατίνος ποιητής, σε ποιητική φόρμα, εκθέτει τις σκέψεις του για τη φύση.
Και ενώ όσοι καλλιεργούν ένα είδος λόγου βρίσκονται λιγάκι ελλειμματικοί σε ένα άλλο, ο Ευαγγέλου μας εκπλήσσει παρουσιαζόμενος με ποιήματα που δεν θα είχαν να ζηλέψουν σε τίποτα από τα ποιήματα των καλύτερων ποιητών μας. Νοηματική πυκνότητα και βάθος, ευφάνταστες μεταφορές, τολμηρές εικόνες, γραμματικοί νεολογισμοί χαρακτηρίζουν τα ποιήματα του Ευαγγέλλου.
«Οι λέξεις όπου κλαιν δεν μπαίνουν σε λεξικά
μονάχα κάπου-κάπου βρίσκονται στην ποίηση.
στη χαρισματική εκείνη ποίηση
που δεν διαβάζεται με τα μάτια,
αλλά δακρύζεται με τα μάτια» (σελ 14).
Το «δακρύζω» σε παθητική φωνή.
Και πιο κάτω:
«Όταν τη λύπη την προμελετάς εκείνη μεγαλώνει.
Η προκαταβολική στενοχώρια μοιάζει
με τόκους που πληρώνουμε
για ένα δάνειο που δεν πήραμε ακόμα» (σελ. 17).
Τα «άτιτλα», στις ζυγές σελίδες, είναι αληθινά διαμάντια:
«Το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας
Πάντα μου θύμιζε τις ακρωτηριασμένες ελπίδες» (σελ. 30)
Και ένα ερωτικό:
«Πολύ σε χάιδεψαν αυτά τα δάχτυλα αγάπη μου,
και τώρα στο σκοτάδι φωσφορίζουνε κεχριμπαρένια» (σελ. 44).
Το παρακάτω θυμίζει Μαρκ Τουέν:
«Ώστε ο Θεός έχει παράπονα απ’ τα πλάσματά του;
τύψεις γι αυτά δεν έχει;» (σελ. 54).
«Το ανθισμένο Αιγαίο» μοιάζει με τον «Πειρασμό» από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους του Σολωμού, από τον οποίο μάλιστα παραθέτει και στίχους, ως προς τη λειτουργία του. Στο Σολωμό το απόσπασμα αυτό δείχνει την ομορφιά της φύσης από την οποία κινδυνεύουν να παρασυρθούνε οι πολιορκημένοι και να ξεχάσουν τον αγώνα τους. Στον Ευαγγέλου ο στόχος του λυρικού αυτού χείμαρρου φαίνεται στην τελευταία στροφή, στην πίσω σελίδα.
Σ’ αυτό το ανθισμένο Αιγαίο
που χωρίζει – αντί να ενώνει – δυο γειτόνους…
Κάθε χρονιά οι Έλληνες πετούν ένα στεφάνι μνήμης
για τα παιδιά που πέσανε στα Ίμια.
Και το Αιγαίο συννεφιάζει τούτη την ημέρα.
κι όλη η ποίησή του αλλάζει σε πεζό δράμα» (σελ. 60).
Και ο εξαίρετος ψηφιδογράφος κλείνει τη συλλογή του με «Ψηφίδες ιδεών για τη θλίψη και τον πόνο».
«Η μελαγχολία είναι η αξιοπρέπεια της σκέψης και η ελεγεία του συναισθήματος». «Υπάρχουν μερικοί που είναι χρόνια παντρεμένοι με τη Λύπη, κι αν κάποτε τους αγκαλιάσει η Χαρά νομίζουν πως κάνουν μοιχεία». «Υπάρχουν και ηδονοβλεψίες του ανθρώπινου πόνου που είναι τρισχειρότεροι από τους ηδονοβλεψίες του ανθρώπινου έρωτα».
Νομίζω ότι καλό είναι να κλείσω την παρουσίαση αυτή με το παραινετικό δημοτικοφανές δίστιχο που έχει εισχωρήσει ανάμεσα στις ψηφίδες:
«Φίλα
την έξυπνη στο μέτωπο, την όμορφη στα χείλη,
και την κοπέλα που πονά στα δακρυσμένα μάτια».
Αρκεί να σταθούνε.

Μπάμπης Δερμιτζάκης