Ρέα Γαλανάκη, Τα ορυκτά

Ρέα Γαλανάκη, Τα ορυκτά.

Κ.Ε. Απρίλης 1995

Τα «Ορυκτά» (Διογένης 1979) είναι η δεύτερη ποιητική συλλογή της Ρέας Γαλανάκη, που μαζί με τη συλλογή «Πλην εύχαρις» (την οποία παρουσιάσαμε σε προηγούμενο τεύχος των Κ.Ε.) επανεκδόθηκαν πέρυσι από τις εκδόσεις Άγρα. Εδώ η ελλειπτικότητα και η επιγραμματικότητα οδηγεί σε μια τέτοια συρρίκνωση, που φτάνει στα όρια της κρυπτικότητας. Εικόνες από την κλασική αρχαιότητα φτάνουν και εδώ, όχι πάντα αποκρυπτογραφίσιμες. Δύο και τρεις στίχοι αποτελούν συχνά το όλο ποίημα, όπως π.χ. το ποίημα με τίτλο Nudissimi.

Γυμνός, χωρίς κανένα μύθο για τις θάλασσες
ο κόλπος της γυναίκας ύδωρ.

Καθώς αντιγράφω το ποίημα σαν εκπροσωπευτικό δείγμα συντομίας, νομίζω, ότι συλλαμβάνω και το νόημα του, που βρίσκεται σε μια, ας την πούμε, εννοιακή ομοιοκαταληξία των λέξεων θάλασσες - ύδωρ: ο άντρας ο αμήχανος μπροστά στο αιώνιο θηλυκό, χωρίς κανένα προκατασκευασμένο κλισέ σαν οδηγό, καμιά κοινωνικά παραδομένη αντίληψη γ’ αυτή, που εξάλλου θα ήταν ψεύτικη. Πάντως δεν σκοπεύω να αντιγράψω τα ποιήματα που δεν καταλαβαίνω, μήπως και αποκαλύψω κανένα νόημα.
Στο ποίημα με τίτλο «γεωμετρία ιωνικής κόρης» ένα συμπυκνωμένο πορτραίτο της αιώνιας γυναίκας, η Γαλανάκη θα παίξει με την παραδοσιακή στιχουργία, εκτείνοντας εδώ τον ιαμβικό 15συλλαβο σε 16σύλλαβο.

Γυναίκα ευάλωτη κι αναλωμένη κι ανεξάντλητη
μ' ένα νεκρό στη φούχτα σου ευκλείδιο θεώρημα.

Το πιο χαρακτηριστικό, όμως, ποίημα από την άποψη της φόρμας είναι το «μιας τεχνοτροπίας». Αποτελείται από τρία δίστιχα. Το πρώτο και το τρίτο είναι γραμμένα σε απέριττους ανάπαιστους, ενώ στο δεύτερο, οι δυο πρώτοι ανάπαιστοι κάθε στίχου ακολουθούμενοι από δυο άτονες συλλαβές, δίνουν μια ψευδαίσθηση δακτύλου με την αμέσως προηγούμενη τονιζόμενη συλλαβή του δεύτερου αναπαίστου για να καταλήξουν σε δυο τροχαίους.

Λίγο κάτω απ' τα γόνατα στο λιβάδι
να σηκώνει το φόρεμα και να τρέχει.

Χαρακτηριστική είναι η απουσία ρημάτων, που αποτελεί ένα από τα κύρια υφολογικά χαρακτηριστικά αυτής της συλλογής. Τα ρήματα, περιοριζόμενα στα απολύτως αναγκαία, απουσιάσουν εντελώς από τα δυο ποιήματα που παραθέσαμε, όπως και από το ποίημα με τίτλο «Αθηναϊκό τέλος».
Το τελευταίο ποίημα της συλλογής, οι «εραστές», αποτελεί τη συμπύκνωση του «κέηκ», του επόμενου βιβλίο της, ή καλύτερα το «κέηκ» αποτελεί την ανάλυσή του.

Εδώ ξεψύχησε το θύμα κι αναπαύτηκε ο θύτης.
Αλλάζανε συχνά τους ρόλους που ερμήνευαν.
Αιμοσταγής σκηνή Αιγαίου του απογέματος.
(Πάγκοινος λίμνη και ταξίδι).