Κωστής Χατζηφωτεινός, Φυτολόγιο

Κωστής Χατζηφωτεινός, Φυτολόγιο

Πολίτης (Νεαπολίτικη εφημερίδα) 8-7-1997

Σαν μια ευχάριστη αντίστιξη στη γεμάτη υπαρξιακά άγχη ποίηση της πρωτεύουσας είδαμε την ποιητική συλλογή «Φυτολόγιο» του Κωστή Χατζηφωτεινού. Ο λυρισμός της χαράς, η λατρεία της φύσης, μετά τον Ελύτη αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα.
Τέτοιες εξαιρέσεις είναι και οι δυο ποιητές μας, ο μυρτιανός Μανόλης Πρατικάκης και ο πισκοπιανός Κωστής Δερμιτζάκης, που αντιστέκονται εμμένοντας στη φυσιολατρεία τους. Τα Κρητικά χώματα έχουν ποτίσει με τους ποιητικούς χυμούς τους τόσο τον ξενιτεμένο ποιητή, όσο και αυτούς που έμειναν στη γενέθλια γη. Η Κρήτη δεν είναι μόνο ιστορία, αγώνες και ηρωισμοί, είναι μαγεία τοπίου, αποθέωση του λιγοστού πράσινου στο εκτυφλωτικό φως του ήλιου.
Και ενώ ο φετιχισμός του Πρατικάκη απλώνεται και στην πανίδα, όπως στον αίγαγρο, καθώς και σε αντικείμενα των παιδικών μας αναμνήσεων, όπως το μαγγανοπήγαδο, ο Κ. Χατζηφωτεινός αυτοπεριορίζεται στην χλωρίδα του "Φυτολογίου", ενός πράσινου φωτισμένου επίσης με παιδικές μνήμες, όπως π.χ. "Της χαρουπιάς". ...Το ατέλειωτο οπλοστάσιο
σύμμαχος των παλικαριών
που θρέψανε με ραντολόγια το δίκιο τους.
Η θεία η Χαρουπιά
ζύμωνε τη φτώχεια
κι έπλαθε σοκολάτες
για να ξεγελιούνται τα παιδιά
Ο Χατζηφωτεινός δεν ψάλλει συνολικά τον ναό της φύσης, αλλά τον κάθε άγιο-φυτό ξεχωριστά. Έτσι, δίπλα στη χαρουπιά, τραγουδιέται ο φίκος, "ο καθηγητής του μαθήματος προσαρμογής", ο "ευθύς και υπερήφανος ...φάρος των οδοιπόρων, ο μεγαλοπρεπής Φοίνικας", "ο ίσκιος του ψαρά, το Αλμυρίκι" κ. ά.
"Η Μουριά", το πρώτο ποίημα της συλλογής, όταν το διάβασα μου ξύπνησε μνήμες μιας δενδρόβιας παιδικής ύπαρξης. Η φυλογένεση μόνο στην οντογένεση που συντελείται στα πολιορκημένα από δένδρα χωριά, όπως το Κάτω Χωριό μου, μπορεί να αναπαραχθεί.
Ο λυρισμός του Κ. Χατζηφωτεινού κρύβει εκπλήξεις, αποκαλύπτοντας ένα ταλαντούχο ποιητή που ξέρει να αποφεύγει τα στερεότυπα. Ο οικονομισμός των χρήσιμων και βλαβερών φυτών του είναι ξένος. Στην κιβωτό του έχουν θέση τόσο το "Ψάκωμα", όσο και οι "Τσουκνίδες". Κανείς δεν έγραψε ποτέ γι αυτές, κι αξίζει να παραθέσουμε ένα απόσπασμα.
Διδάσκεσαι κοντά τους,
γνωρίζεις τα σύνορα σου
μαθαίνεις να σέβεσαι
την ύπαρξη των άλλων και τη δική σου.
Κι αν χρησιμοποιήσεις τη γνώση
στην κατασκευή υλικών προστασίας
ασφαλών παραβιάσεων,
μην ελπίζεις στην ενσωμάτωση.
Ένας παρείσακτος θάσαι πάντα.
Στο χιουμοριστικό "Περί των ζιζανίων" ο ποιητής παίρνει ολοφάνερα το μέρος τους αναπαράγοντας, υπονομεύοντας τον "λόγο του άλλου", των υπόλοιπων φυτών.
Την τόση ζωηράδα και την έπαρση
πως τη στηρίζουν και τη θρέφουνε
και από πού την εκληρονόμησαν;
Α, σίγουρα την κλέβουνε
από τα καθώς πρέπει…
Αυτά ούτε οικογένεια
ούτε όνομα καλά καλά δεν έχουν
και στρογγυλοκάθισαν για μερίδιο;
Μαζευτείτε, βγάλτε νόμους
κινδυνεύουμε.
Τους κηπουρούς φωνάξτε.
Μόνο η ελιά φαίνεται να επισύρει την μήνιν του, φαινομενικά, σε ένα επίσης χιουμοριστικό-σατιρικό ποίημα. Το παραθέτουμε ολόκληρο
Αν η ελιά ήτανε δέντρο ιερό,
καθώς το λένε,
δεν θα χρειαζόντουσαν ξυλοδαρμό
για να πέσουν στους ανθρώπους
οι ευλογημένοι, τάχα μου, καρποί της
κι ούτε θα ’φηνε το δάκο
και κανένα άλλο δράκο
ν' ασελγήσει στο κορμί της.
Τα γεγονότα όμως αυτά
σε συνδυασμό με το ότι
περιφρονεί μονίμως τον αγρότη
και μόνο νικητές
υπερηφάνως περιτριγυρίζει
συν που θα μπορούσε καλοκαίρι να καρπίζει
μ’ ένα και μόνο μεγάλο καρπό,
αντί στο κα ταχείμωνο
με τις βροχές και τους αέρηδες,
αλίμονο,
να ταλαιπωρεί αλλήλους
δασκάλους
κι άλλους
υπαλλήλους,
δείχνει πως είναι δένδρο δύστροπο
το πιο κακεντρεχές
απ' όσα είδα
και δίχως ενοχές
παρακαλώ γυρίστε τη σελίδα.
Επισημαίνουμε εδώ τον απόηχο μιας ομοιοκαταληξίας ως ένα πολύ αξιόλογο τεχνικό επίτευγμα.
Βλέπουμε ότι είναι η πρώτη ποιητική συλλογή του "πενηντάρη" Κ. Χατζηφωτεινού (δεν κρύβει την ηλικία του, στο βιογραφικό που υπάρχει στο "αυτί" του βιβλίου, όπως κάνουν συνήθως γυναίκες συγγραφείς), σκέφτομαι αυτό που λέγεται για μας τους Έλληνες, ότι είμαστε ένας ποιητικός λαός, ότι η ποίηση κυλάει μέσα μας από τη στιγμή της γέννησης μας. Ακόμα και η πρώτη ποιητική συλλογή ενός ανθρώπου που βρίσκεται στη ωριμότητα, δεν μπορεί παρά να είναι ώριμη.