Άρης Χαραλαμπάκης, Νεοέλληνες

Άρης Χαραλαμπάκης, Νεοέλληνες, εκδόσεις Υπερόριος, σελ. 116

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Ποιητικά πορτραίτα τύπων νεοέλληνα

  Ο Αριστογείτων (Άρης) Χαραλαμπάκης γεννήθηκε στον Πύργο της Σάμου. Είναι στρατιωτικός γιατρός παθολόγος-καρδιολόγος. Αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του αντιστράτηγου, και από τότε ασκεί την καρδιολογία ιδιωτικά στο ιατρείο του.

  Με την ποίηση ασχολείται από τα φοιτητικά του χρόνια, όμως την πρώτη του ποιητική συλλογή την δημοσίευσε μόλις το 2000. Από τις δέκα ποιητικές συλλογές του έχουμε παρουσιάσει «Του ουρανού το φώς», το «Κόκκινο φεγγάρι» και τον «Ικάριο άνεμο». Σήμερα έχουν σειρά οι «Νεοέλληνες».

  «Στίχοι δηκτικοί και εγκωμιαστικοί» είναι ο υπότιτλος του βιβλίου, στο οποίο εικονογραφούνται ποιητικά, ούτε λίγο ούτε πολύ, 60 τύποι, ταξινομημένοι κατά αλφαβητική σειρά.

  Βέβαια, πρέπει να πούμε, πολλοί τύποι χαρακτηρίζουν διαχρονικά τον άνθρωπο, όπως ο άρπαγας, ο είρων, ο αρρωστομανής, ενώ κάποιοι τύποι χαρακτηρίζουν πιο ειδικά τον έλληνα, όπως ο καφενόβιος και το καμάκι, ενώ πάλι κάποιοι άλλοι είναι φρούτα της τελευταίας εποχής, όπως ο body builder, το κομματόσκυλο και ο τηλεορασόπληκτος. Τους τύπους αυτούς που βρίσκονται στο δεύτερο μέρος του βιβλίου που φέρει τον τίτλο «Άνθρωποι…» πλαισιώνουν ολιγάριθμα ποιήματα «Της κρίσης» (πρώτο μέρος) και «Ιατρικά» (τρίτο μέρος). Ακόμη πολλές σελίδες κοσμούν σκίτσα του Γιάννη Λογοθέτη (ΛοΓο), που δίνουν τη χιουμοριστική εκδοχή του τύπου που περιγράφει στη διπλανή σελίδα ο Άρης.

  Για τον «Ανάποδο» γράφει ο Χαραλαμπάκης, ανάμεσα στα άλλα:

Φίλους δεν έχει καρδιακούς, τους συγγενείς κακίζει

ό,τι συμβαίνει γύρω του αυτοί φταίνε νομίζει

Μονάχος με παραξενιά πάντα για συντροφιά του

δεν ημπορεί ν’ αγαπηθεί ούτε απ’ τα παιδιά του

  Στη διπλανή σελίδα βλέπουμε σε σκίτσο το ΛοΓο να συνομιλεί με κάποιον του οποίου το σκίτσο είναι ανάποδα, και ο οποίος λέει: Εγώ είμαι ανάποδος άνθρωπος; Το σκίτσο είναι ανάποδα.

 Για τον Body builder λέει:

Στα γυμναστήρια όλη τη μέρα

βάρη, διάδρομο, γυμναστική

μπράτσα και πόδια γερά δεμένα

και φουσκωμένο στήθος-κορμί

  Και για τον Γκρινιάρη:

Η μοναξιά τον ενοχλεί κι ο κόσμος τον τρελαίνει

στη ζέστη λιώνει σαν κερί, το κρύο τον πεθαίνει

Γκρινιάζει με το τίποτα κι όλα τον ενοχλούνε

θαρρείς και όλοι γύρω του στον κάλο τον πατούνε

  Όμως να δώσουμε δείγματα γραφής και από τα άλλα δύο μέρη. Από το πρώτο μέρος επιλέγουμε την «Οικολογική μελαγχολία», που αναφέρεται στους άσκοπους ψεκασμούς και την οικολογική καταστροφή που έχουν επιφέρει. Παραθέτουμε την τελευταία στροφή.

Μόνο τζιτζίκια τραγουδούν, ρίχνουν μια ηλιαχτίδα

και μέλισσες που ξέφυγαν απ’ την καταστροφή

Άνθρωπε, σκέψου ώριμα, σκοτώνεις την ελπίδα

Σοφός μπορεί να έγινες μα πλήγωσες τη γη

  Το τελευταίο ποίημα της συλλογής, από τα «Ιατρικά», έχει τον παραινετικό τίτλο «Σηκωθείτε απ’ την καρέκλα».

Η καρδιά μας είναι μία

και δουλεύει μια ζωή

θέλει αγάπη κι ηρεμία

και περπάτημα ταχύ

  Την παραίνεση του Χαραλαμπάκη την ακολουθώ κι εγώ. Μόλις τελειώσω μια βιβλιοκριτική το πρωί, ή μετά από μια δυο ώρες διάβασμα, πηγαίνω για περπάτημα τριών τετάρτων της ώρας στο διπλανό παρκάκι. Στα αυτιά μου έχω τα ακουστικά του κινητού μου, συντονισμένο είτε στο τρίτο πρόγραμμα (κλασική) είτε στον 91,4 (κρητικά).

  Τα ποιήματα του Χαραλαμπάκη έχουν ποικίλη στιχουργία. Στα αποσπάσματα που δώσαμε για τον ανάποδο και τον γκρινιάρη βλέπουμε τον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο σε ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία, ενώ στο «Έλεος της αδρεναλίνης» ο δεκαπεντασύλλαβος είναι σε πλεχτή ομοιοκαταληξία σε τετράστιχες στροφές. Στην «Οικολογική μελαγχολία» από την οποία παραθέσαμε μια στροφή ο ιαμβικός δεκατετρασύλλαβος ακολουθεί τον δεκαπεντασύλλαβο σε τετράστιχες στροφές με πλεχτή ομοιοκαταληξία. Στο τελευταίο απόσπασμα έχουμε τετράστιχες στροφές με πλεχτή ομοιοκαταληξία σε τροχαϊκό μέτρο όπου εναλλάσσονται ο οκτασύλλαβος με τον επτασύλλαβο στίχο. Το ίδιο μέτρο υπάρχει και στον «Υπερ-φιλόζωο», στον «Καφενόβιο», στον «Ευσυνείδητο», κ.ά.

  Αναπαιστικό μέτρο βλέπουμε στην παρακάτω στροφή από τον «Τυχερό».

Εξαρτάται πού βάζεις τον πήχη,

αν τον βάλεις πολύ αψηλά

η προσπάθεια μπορεί να πετύχει

μα το κόστος θα είναι φθορά.

  Δακτυλικό μέτρο βλέπουμε στον «Άρπαγα», όπου όμως ο Άρης βάζει δυο δάκτυλους στον ίδιο στίχο. Εμείς θα τους ξεχωρίσουμε.

 

Μέρα και νύχτα

μες στο μυαλό του

πώς «θα την κάνει»,

πώς θα αρπάξει,

με τις κομπίνες

το μερδικό του

όλο πληθαίνει

σ’ αυτή την πλάση

  Όμως ο ίαμβος είναι το κυρίαρχο μέτρο, το μέτρο που κυλάει αβίαστα στη γλώσσα μας.

  Σατιρικός και εγκωμιαστικός κατά περίπτωση, πάντα όμως οξυδερκής και διεισδυτικός, ο Χαραλαμπάκης χαρακτηρίζει καίρια ένα σωρό τύπους που συναντούμε καθημερινά στη ζωή μας. Διακονώντας τον παραδοσιακό στίχο κόντρα στον καιρό αποδεικνύει ότι η παραδοσιακή ποίηση δεν έχει φάει καθόλου τα ψωμιά της.

Μπάμπης Δερμιτζάκης