Κατερίνα Κατράκη, Η παρτίδα

Κατερίνα Κατράκη, Η παρτίδα, Ιωλκός 2014, σελ. 73

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Σύντομα ποιήματα, σαν αστραπές της έμπνευσης

  Γράφοντας για την προηγούμενη – και πρώτη – ποιητική συλλογή της Κατερίνας Κατράκη με τίτλο «Το παράθυρο» καταλήγαμε: «Η Κατερίνα Κατράκη εμφανίζεται με την πρώτη της ποιητική συλλογή ως μια πολύ ταλαντούχα ποιήτρια. Δροσερή και πηγαία, αισιόδοξη και σκωπτική, πιστεύουμε ότι θα κάνει μια πολύ καλή πορεία στα γράμματά μας».

Και στη δεύτερη ποιητική της συλλογή κάνουμε τις ίδιες διαπιστώσεις, με μια ακόμη: ότι δεν την διακατέχει η βιασύνη. Τέσσερα ολόκληρα χρόνια χωρίζουν τη συλλογή αυτή από την προηγούμενη. Ένας άλλος φίλος ποιητής, επίσης δεν διακατέχεται από την «αγωνία της δημοσίευσης»: ο Στάθης Κουτσούνης, που πρόσφατα εξέδωσε την τελευταία του ποιητική συλλογή με τίτλο «Στιγμιότυπα του σώματος», μετά από πέντε χρόνια.

Όχι ότι είναι κακό να εκδίδεις συχνά, αρκεί αυτό να προκύπτει φυσιολογικά και να μη γίνεται άγχος. Εγώ, αφού είχα να εκδώσω δέκα ολόκληρα χρόνια, εδώ και τέσσερα χρόνια εκδίδω ένα βιβλίο το χρόνο και μέσα στις γιορτές θα βγει και πέμπτο, και τον επόμενο χρόνο έκτο, αν δεν στραβώσει κάπου η δουλειά.

Έχω δηλώσει και άλλες φορές ότι μου αρέσουν τα σύντομα ποιήματα, τα ποιήματα που είναι αποτέλεσμα μιας έκρηξης της έμπνευσης και περικλείουν τη δυναμική του ευφυολογήματος και την πυκνότητα του αποφθέγματος. Και η συλλογή αυτή βρίθει από τέτοιου είδους ποιήματα. Παραθέτουμε την «Αλήθεια».

Πόσο φοβάμαι το μέτριο.

Προσποιείται το καλό με τεράστια επιτυχία (σελ. 64).

Η μεταφορά, το σημαντικότερο υφολογικό στοιχείο στην ποίηση, εδώ κυριαρχεί απόλυτα. Πολλές από τις μεταφορές και τις εικόνες της η Κατράκη τις αντλεί από τον κόσμο της ιατρικής. Παραθέτουμε το «Συμβάν».

Απόψε χειρουργείται ο έρωτας.

Θεράπων ιατρός ο εγωισμός.

Η μοναξιά επιμελείται την αναισθησία

και η σιωπή τακτοποιεί

τα περαιτέρω (σελ. 14)

Να παραθέσουμε και την «Ελπίδα».

Λες ότι έχασες

το τελευταίο τρένο.

Είσαι βέβαιος;

Ίσως απλώς

είναι αραιά τα δρομολόγια (σελ. 26).

Είναι γνωστό το χόμπι μου, το ξέρουνε πια όλοι, να ανιχνεύω δηλαδή ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους (εσείς ανιχνεύσατε τον μόλις τώρα;). Το χόμπι αυτό έχει διευρυνθεί, ανιχνεύω και στίχους σε άλλα μέτρα.

Παραθέτουμε τους τελευταίους στίχους από τη «Σκακιέρα», για το τροχαϊκό τους μέτρο.

Η ζωή μου μια σκακιέρα

κι η βασίλισσα εγώ.

Δεν υπάρχει ο roi.

Τον καταργώ.

Παίζω μόνη

Και το ρίχνω στο κουτσό (σελ. 54).

Η «συνειρμική ετοιμότητα», η μητέρα των μεταφορών, είναι τόσο μεγάλη στην Κατράκη που την οδηγεί και σε λογοπαίγνια. Παραθέτουμε το «Συν/πέρασμα».

Γράφω σ’ ένα τετράδιο

με σελιδοδείκτη μου

ένα εισιτήριο αεροπλάνου.

Αντιλαμβάνεσαι τον συνειρμό;

Τώρα και scripta volant (σελ. 9).

Και ένα ακόμη, το «Τακτική».

Μην εκνευρίζεστε.

Όλα θα βρουν τη λύση τους.

Ας κατεβάσουμε τους τόνους.

Τωρα καλυτερα; (σελ. 13).

Να το υπογραμμίσουμε αυτό, ένα χαρακτηριστικό της Κατράκη που δεν το συναντάμε και τόσο συχνά στην ποίηση είναι το χιούμορ. Το λογοπαίγνιο, αλλά και η σάτιρα, είναι από τις όψεις αυτού του χιούμορ. Παραθέτουμε τη μικρή αγγελία.

Παράγουμε,

συσκευάζουμε,

διανέμουμε

συνειδήσεις.

Όσοι πιστοί προσέλθετε.

Πληροφορίες εντός (σελ. 10).

Και την «Επανάσταση».

Είναι καλό που πήρες φωτιά.

Τουλάχιστον φαίνεται πως δεν είσαι ήδη καμένος (σελ. 31).

Και θυμήθηκα το συγχωρεμένο το δάσκαλό μου τον κο Σαραντώνη, που έλεγε παρηγορώντας τη γυναίκα του: -Μη στενοχωριέσαι που έπαθα εγκεφαλικό, αυτό δείχνει ότι έχω εγκέφαλο, ότι δεν είμαι ανεγκέφαλος.

Στα ποιήματα της Κατράκη η οποία είναι κάτοχος τριών ξένων γλωσσών παρεισφρέουν συχνά ξένες λέξεις. Είναι κι αυτό μια μορφή της παγκοσμιοποίησης, της θετικής της όψης. Παραθέτουμε το «Επικινδύνως».

Γράφω μαζί με το alter ego μου,

συν-γράφω δηλαδή,

κι εναρμονίζομαι με νέα δεδομένα.

Delete τα κεκτημένα.

Κι έχω τη σκέψη στον αυτόματο πιλότο.

Άξαφνα τρέμω κάθε λάθος.

Γιατί αν συμβεί…

Save us (σελ. 48).

Σχεδόν δεν υπάρχει ποιητική συλλογή που να μην έχω διαβάσει ποιήματα για την ποίηση και τον ποιητή. Στη συλλογή αυτή της Κατράκη υπάρχουν πέντε. Παραθέτουμε την «Ποίηση», για να μην επαναλάβουμε αργότερα τον δεκαπεντασύλλαβο.

Μπήκα στην πτήση σου γυμνή

φεύγω ντυμένη εικόνες (σελ. 32)

Επίσης την «Απόλυτη τιμή», για τον δεύτερο στίχο που είναι σε δακτυλικό μέτρο.

Η ποίηση είναι το όχημά μου στο όνειρο.

Όταν με βλέπεις γερά γαντζωμένη στη γη,

εγώ έχω ήδη πετάξει.

Η ποίηση είναι το όχημά μου στη ζωή.

Μέσ’ απ’ αυτήν καλοπιάνω το θάνατο

και σέρνομαι μυστικά προς το αύριο. (σελ. 52).

Τέλος την «Ποίηση», για το τροχαϊκό της μέτρο.

Πού να στρέψω τον καθρέφτη

για να δω τον εαυτό μου;

Παντού εσύ (σελ. 57).

Το «Λες…» είναι μια εκδοχή της καβαφικής πόλης.

«Μετακομίζεις, λες.

Και πού πας;

Ίδιο κορμί

ίδια ψυχή

και ίδια μάτια.

Μα πού νομίζεις ότι πας; (σελ. 29).

Και τώρα οι δεκαπεντασύλλαβοι.

(Τα όνειρα)

Πότε τα κυνηγώ εγώ και πότε αυτά εμένα

Κι άμα με πιάσουν, τυχερός. Αν με αφήσουν, μόνος (σελ. 8).

Είναι διαδοχικοί στο ποίημα «Επί πίνακι», μόνο που δεν ριμάρουν, ωσάν τις μαντινιάδες μας, τα νεύρα να καλμάρουν. (Εν τάξει, η δική μου ρίμα δεν είναι και η πρώτη, όμως είναι ρίμα).

Και ένας ακόμη:

Σε είδα να εκτρέπεσαι από τον ίσιο δρόμο (σελ. 49).

Το «Άτιτλο» είναι δυο στίχοι σε αμφίβραχυ:

Ας ήσουν λιγότερος

να μη σ’ αγαπούσα (σελ. 23).

Επιβεβαιώνεται η διαπίστωσή μας, σαν ταλαντούχα ποιήτρια η Κατερίνα Κατράκη ανεβαίνει ακάθεκτη τον ελληνικό ποιητικό Παρνασσό. Της ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδη και αυτή της η συλλογή.

Μπάμπης Δερμιτζάκης