Morteza Farshbaf, Mourning

Morteza Farshbaf, Mourning (Soog, 2011)

  Πρόκειται για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Morteza Farshbaf, που με άφησε κυριολεκτικά έκπληκτο. Πρόκειται για ένα αριστούργημα που ο νεαρός Φαρσμπάφ (γεν. 1988) το γύρισε σε ηλικία μόλις 23 χρονών.

Έχω γράψει ότι στις ταινίες με ενδιαφέρει κυρίως το στόρι, όμως δεν αγνοώ και τις τεχνικές. Εδώ έχουμε ένα εξαιρετικό στόρι και πρωτότυπες τεχνικές.

Στην αρχή της ταινίας, ενώ η οθόνη είναι σχεδόν ολοσκότεινη, ακούμε τον καυγά ενός ζευγαριού. Είναι νύχτα και θέλουν να φύγουν χωρίς να ενημερώσουν τους οικοδεσπότες τους (την αδελφή της γυναίκας και τον άντρα της, θα μάθουμε αργότερα). Τελικά φεύγουν χωρίς να πάρουν μαζί τους τον μικρό τους γιο. –Περίμενε, περίμενε, φωνάζει ο άντρας στη γυναίκα, ενώ η οθόνη φωτίζεται και βλέπουμε το παιδί να κοιμάται.

Στη συνέχεια βλέπουμε σκηνές που θυμίζουν τους «Δρόμους του Κιαροστάμι». Η κάμερα παίρνει από μακριά ένα αμάξι καθώς προχωράει σε δρόμους που βρίσκονται σε βουνοπλαγιές με καταπράσινο χορτάρι, ενώ στην οθόνη πέφτουν γράμματα που θυμίζουν θεατρικό έργο.

 Γυναίκα: Γιατί οδηγείς τόσο γρήγορα;

Άνδρας: Πρέπει να είμαστε στην Τεχεράνη μέχρι τις πέντε.

Αργότερα μαθαίνουμε γιατί αυτός ο θεατρικός διάλογος: το ζευγάρι είναι κουφό. Μιλάνε όχι καθαρά, και χρησιμοποιούν τη νοηματική ταυτόχρονα. Αυτό το βλέπουμε όταν από κάποια στιγμή και μετά τους παίρνει η κάμερα μέσα στο αμάξι.

Αργότερα μαθαίνουμε επίσης γιατί το παιδί που κάθεται στο πίσω κάθισμα ακούει συνέχεια μουσική φορώντας ακουστικά: Είχε συνηθίσει, καθώς το έκανε για να μην ακούει τους καυγάδες των γονιών του.

Μας περιμένει και μια μεγάλη έκπληξη: οι γονείς του αγοριού φεύγοντας σκοτώθηκαν σε τροχαίο.
Στο δρόμο συναντάνε και τον τόπο του δυστυχήματος. Η τροχαία τους διώχνει σε παράδρομο.

Το ζευγάρι των κωφάλαλων συζητούν για το μέλλον του παιδιού: ποιος από όλους τους συγγενείς είναι κατάλληλος να το πάρει; Μάλλον αυτοί, λέει ο άνδρας.

Ένα μεγάλο μέρος της ταινίας είναι η συζήτηση του ζευγαριού μέσα στο αμάξι, για το πρόβλημά τους που είναι κωφάλαλοι, για το παιδί που δεν έκαναν, κ.ά. Η γυναίκα τελικά αρνείται να κρατήσουν το παιδί παρόλο που είναι δικός της ανιψιός, και ο άντρας αναγκάζεται να συμφωνήσει.

Το αμάξι έχει ζημιές, πρέπει να βρουν μηχανικό για να το φτιάξει. Σταματούν, και ο άντρας κατευθύνεται σε ένα εργοτάξιο όπου του είπαν ότι βρίσκεται ένας μηχανικός. Εκεί κοντά είναι οι γραμμές του τρένου που περνούν κάτω από ένα τούνελ. Σ’ αυτό το τούνελ πηγαίνει το παιδί. Η θεία του που κάποια στιγμή βλέπει ότι δεν είναι κοντά της τον ψάχνει. Κατευθύνεται προς την είσοδο του τούνελ. Φωνάζει επανειλημμένα το όνομά του: Arshia!!! Arshia!!! Καμιά απάντηση. Στο τέλος βλέπουμε τον Arshia να είναι κουλουριασμένος σε ένα κούφωμα μέσα στο τούνελ. Αυτό αποτελεί μια ακόμη επιβεβαίωση αυτού που ήδη έχουμε υποπτευθεί: το παιδί, και για τον θάνατο των γονιών του ξέρει και για το ότι οι θείοι του δεν έχουν διάθεση να τον κρατήσουν. Πιο πριν τον είχαμε δει να κλαίει πίσω από ένα δένδρο, όπου υποτίθεται είχε πάει να κατουρήσει.

Το τέλος είναι ανοιχτό. Δεν μαθαίνουμε αν τον βρήκαν τελικά ή αν ο Arshia πήγε να τους βρει. Αλλά όπως και στο ανοιχτό τέλος σε δυο ταινίες του Asghar Farhadi, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει το αίσθημα της απόλυτης εγκατάλειψης που βιώνει ο μικρός.

Περιμένω με ανυπομονησία την επόμενη ταινία του.