Heinrich Breloer, Boodenbrooks

Heinrich Breloer, Boodenbrooks (2008)

  Μετά το «Μαγικό βουνό» είδαμε και τους «Μπούντενμπρουκς». Όπως έγραψα και στην προηγούμενη ανάρτηση, οι «Μπούντενμπρουκς» μου άρεσαν πολύ. Βλέποντας τα δυο έργα συνεχόμενα κατάλαβα το γιατί. Οι «Μπούντενμπρουκς» είναι ένα έπος, η άνοδος και η πτώση μιας οικογένειας, με πολλά επεισόδια. Το «Μαγικό βουνό» είναι ένα μυθιστόρημα στο οποίο συμβαίνουν λίγα και συζητούνται πολλά. Θα συμβούλευα όποιον δεν έχει διαβάσει ακόμη Τόμας Μαν και θέλει να τον διαβάσει, να ξεκινήσει από αυτό το υπέροχο νεανικό μυθιστόρημα.

Διαβάζω τώρα στη βικιπαίδεια ότι ο Τόμας Μαν πήρε το βραβείο Νόμπελ το 1929 κυρίως για αυτό το νεανικό έργο που το άρχισε σε ηλικία 22 χρόνων και το τέλειωσε μετά από τέσσερα χρόνια. Διαβάζω ακόμη ότι είναι το πιο δημοφιλές του έργο, πράγμα που δεν με εκπλήσσει. Το ότι σε μεγάλο βαθμό είναι η ιστορία της οικογένειάς του το θυμόμουνα. Εδώ μαθαίνω και ένα λογοτεχνικό όρο, roman à clef, μυθιστόρημα με κλειδί, μυθιστόρημα που αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα και πρόσωπα στα οποία ο συγγραφέας δίνει άλλα ονόματα.

Τα κύρια πρόσωπα του έργου είναι ο πατριάρχης Boodenbrook, οι δυο γιοι του Τόμας και Κρίστιαν, και η κόρη του Τόνη.

Ρεαλιστικό το έργο, η Τόνη δεν είναι Αρετούσα, δεν έχει μεγάλους δισταγμούς να υποκύψει στην πίεση του πατέρα της και να παντρευτεί τον πλούσιο έμπορο, που αργότερα αποκαλύπτεται ότι ήταν προικοθήρας και στα όρια της πτώχευσης, πράγμα που έκρυβε επιμελώς και ο μέλλων πεθερός του δεν κατάφερε να ανακαλύψει. Τον «έρωτά» της τον ξεχνάει. Όμως θα παρατήσει τον άντρα της όταν θα χρεοκοπήσει τελικά, όπως και τον επόμενο σύζυγό της, όταν διαπιστώσει ότι όχι μόνο είναι ένας αγροίκος στη συμπεριφορά αλλά και ότι επί πλέον την απατά.

Ο Κρίστιαν είναι ο άσωτος γιος, και φυσικά τον γέρο Boodenbrook τον διαδέχεται στη διαχείριση του οίκου ο Τόμας. Αγαπά τη γυναίκα του, συχνά όμως τσακώνεται μαζί της καθώς αυτή ενθαρρύνει την ενασχόληση του γιου τους με τη μουσική (η ίδια παίζει βιολί) ενώ ο αυτός τον προορίζει για διάδοχό του.

Η πτώση δεν συμβαίνει «κατά το εικός και το αναγκαίο», μολονότι αντιμετωπίζουν προβλήματα στις επιχειρήσεις τους. Ο Τόμας πεθαίνει από ένα απόστημα που του προξένησε η εξαγωγή ενός δοντιού (δεν φαίνεται καθαρά στο έργο, το θυμόμουνα από το μυθιστόρημα. Τότε δεν υπήρχαν αντιβιώσεις). Ξέρει ότι χωρίς αυτόν ο οίκος είναι καταδικασμένος και έτσι στη διαθήκη του μοιράζει τα περιουσιακά στοιχεία του οίκου στους δικαιούχους. Λίγο αργότερα πεθαίνει και ο γιος του από τύφο. Η γυναίκα του επιστρέφει στους δικούς του. Ο «οίκος», στην κυριολεκτική του σημασία, το σπίτι που έζησαν, θα πουληθεί.

Ενώ ο Μαν γράφει για μια αστική οικογένεια αμέσως μετά την πτώση της, πτώση που σε καμιά περίπτωση δεν είναι τυπική της αστικής τάξης αλλά που αντανακλά την κινητικότητα που επικρατεί στην σύγχρονη κοινωνία με αρκετούς νεόπλουτους να διαδέχονται αρκετούς νεόπτωχους, ο Giuseppe Tomasi di Lampedusa, πενήντα χρόνια αργότερα από τον Μαν στον «Γατόπαρδό» του περιγράφει την πτώση μιας αριστοκρατικής οικογένειας, που είναι επίσης η δική του οικογένεια, αλλά που στην περίπτωση αυτή πρόκειται για την τυπική πτώσης της αριστοκρατικής τάξης.

Ξαναδιαβάζοντας την ανάρτησή μου για τον Γατόπαρδο θέλω να τονίσω ότι τίποτα δεν είναι απόλυτο. Ο Μαν δοκιμιογραφεί στα επόμενα μυθιστορήματά του, τα οποία δεν ξεπερνούν σε δημοτικότητα αυτό το πρώτο του μυθιστόρημα. Ο Λαμπεντούζα, αν και δοκιμιογραφεί, έχει γράψει ένα αριστούργημα. Ας μείνουμε στην επισήμανση χωρίς να το συζητήσουμε παραπέρα.