Souleymane Cissé (Μάλι, 1940- ) 4 movies

Souleymane Cissé (Μάλι, 1940- ) 4 movies

  Ένας λόγος που μου αρέσει ο κινηματογράφος των περιφερειακών χωρών είναι για τα ανθρωπολογικά του στοιχεία: τρόπος ζωής, ενδυμασίες, έθιμα, κ.ά. Όταν λοιπόν πέφτω πάνω στο έργο ενός καλού σκηνοθέτη, το βάζω στην άκρη για να το δω κάποια στιγμή, αφού μαζέψω και άλλα έργα του.

Ο Souleymane Cissé (1940-) είναι από το Μάλι. Το Μάλι, για όσους δεν ξέρουν, είναι μια πρώην γαλλική αποικία που βρίσκεται στις δυτικές ακτές της Αφρικής, λίγο πιο κάτω από το Μαρόκο. Στην πρωτεύουσά του, το Bamako, γεννήθηκε ο Cissé.

Den muso (The Girl, 1974)

Το «Κορίτσι» είναι μουγγό. Ένας νεαρός, φίλος της υποτίθεται, τη βιάζει. Η οικογένειά της, πλούσια οικογένεια, όταν το μαθαίνει τη διώχνει από το σπίτι. Ο νεαρός, που φαίνεται έχει πάρε δώσε με την αστυνομία, αρνείται την πατρότητα. Το κορίτσι που μετά το βιασμό είχε σχέσεις μαζί του πηγαίνει σπίτι του. Τον βλέπει με άλλη γυναίκα. Τη διώχνει σκαιά. Αυτή κλειδώνει την πόρτα απ’ έξω με ένα κορμό και βάζει φωτιά στην καλύβα του. Η πυροσβεστική καταφθάνει. Μάλλον εγκαίρως. Η ίδια πηγαίνει στο σπίτι της από όπου την είχαν διώξει, παίρνει ένα μπουκάλι χάπια και αυτοκτονεί.

Η ταινία απαγορεύτηκε από το υπουργείο πολιτισμού και ο Σισέ συνελήφθη και φυλακίσθηκε γιατί δέχτηκε γαλλική χρηματοδότηση, όπως διαβάζουμε στη βικιπαίδεια. Αυτό προφανώς ήταν η πρόφαση. Η αιτία ήταν ο λόγος που απαγορεύτηκε η ταινία. Μάλλον άγγιξε μια ευαίσθητη πλευρά της μουσουλμανικής κοινωνίας.

Baara (Work, 1978)

  «Δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο κατάλληλος τίτλος για αυτό το έργο από το «Εργασία».

Ο Balla είναι μηχανικός, ανοιχτόμυαλος, και με πολύ καλή καρδιά. Είναι προϊστάμενος σε μια κλωστοϋφαντουργία. Το «μεγάλο αφεντικό» είναι ένας νεόπλουτος που έκανε την περιουσία του διαπλεκόμενος με τη διεφθαρμένη εξουσία. Όταν του το υπενθυμίζει αυτό η νεαρή σύζυγός του θα την στραγγαλίσει, και όχι γιατί υποψιάζεται ότι τον απατάει. Ακόμη, όταν μαθαίνει ότι ο Balla συγκεντρώνει τους εργαζόμενους για να συζητήσει μαζί τους τα προβλήματά τους βάζει και τον σκοτώνουν. Όμως ένας από τους συνεργάτες του τον καταδίδει. Καταφτάνει η αστυνομία και τον σώζει κυριολεκτικά από τα χέρια των εργαζομένων, που έχουν στο μεταξύ πληροφορηθεί για τη δολοφονία του Balla.   

Finye (The wind 1982)

Ο «Άνεμος» κινείται στο ίδιο αφηγηματικό σχήμα με την «Εργασία», χωρίς όμως το δραματικό της τέλος. Εδώ ο «κακός» είναι ο τοπικός στρατιωτικός κυβερνήτης, που καταστέλλει βίαια τις μαθητικές διαδηλώσεις. Ανάμεσα στους διαδηλωτές είναι και η κόρη του καθώς και ο αγαπημένος της. Παρουσιάζεται αδίστακτος απέναντι και στους δυο. Όμως η δυσαρέσκεια είναι τόσο έντονη, ώστε ο υπουργός εσωτερικών αναγκάζεται να παρέμβει μιλώντας στον πρόεδρο. Του συστήνει να αντικαταστήσει όλους τους τοπικούς στρατιωτικούς κυβερνήτες. Στο τέλος της ταινίας βλέπουμε τον «κακό» αυτόν να δέχεται ένα τηλεφώνημα από κάποιον ανώτερό του να αφήσει ελεύθερους όλους τους μαθητές. Υπακούει.

Το καινούριο στην ταινία αυτή είναι ένα είδος μαγικού ρεαλισμού. Ο παππούς του νεαρού, παλιός φυλετικός αρχηγός, αγανακτισμένος, θα προσευχηθεί όχι στον Αλλάχ αλλά σε ένα προγονικό θεό που το ξύλινο ειδώλιό του βρίσκεται στην κουφάλα ενός αιωνόβιου δένδρου. Θα συνομιλήσει μάλιστα μαζί του. Μετά θα πάει να βρει τον στρατιωτικό κυβερνήτη και θα του πει να αφήσει ελεύθερο τον εγγονό του αλλιώς θα έχει να κάνει μαζί του. Φεύγοντας αυτός τον πυροβολεί πισώπλατα. Δεν τον βρίσκει η σφαίρα ή δεν μπορεί να διαπεράσει το σώμα του; Αυτός γυρνάει και τον κοιτάζει ειρωνικά. Μετά συνεχίζει το δρόμο του. Ό,τι και να έχει συμβεί, η σκηνή είναι «μαγική».

Yeelen (Light, 1987)

Το φλερτ με το μαγικό ιστορικό παρελθόν που είδαμε σε δυο σκηνές στο προηγούμενο έργο εδώ καταλαμβάνει ολόκληρη τη μυθοπλασία. Η ταινία, γυρισμένη σε δυο γλώσσες, των Bambara και των Fula, αφηγείται ένα μύθο των Bambara που τοποθετείται στον 13^ο αιώνα.

Ο γιος έχει κλέψει μαγικά αντικείμενα από τον πατέρα του και αυτός θέλει να τον σκοτώσει. Η μητέρα του τον παίρνει και φεύγουν για να τον σώσει. Ο πατέρας κατέχει τον μαγικό κορμό τον οποίο κουβαλάνε δυο βαστάζοι, που έχει την ικανότητα να βρίσκει ό,τι ψάχνει κανείς να βρει. Η μητέρα διώχνει το γιο από κοντά της για να μην τον βρει ο πατέρας. Περιπλανώμενος ο γιος πέφτει πάνω σε ένα κοπάδι βόδια. Οι άνδρες που τα φυλάνε νομίζουν ότι είναι κλέφτης, τον πιάνουν, τον δένουν και τον πηγαίνουν στον «βασιλιά». Η ποινή που πρέπει να του επιβληθεί είναι να του πάρουν το κεφάλι. Αυτός τους λέει ότι τους λυπήθηκε και δεν τους σκότωσε. Όταν δυο άτομα τον πλησιάζουν για να εκτελέσουν τη διαταγή της θανάτωσης αυτός τους μαρμαρώνει. Ο «βασιλιάς», πεπεισμένος για τις μαγικές του ικανότητες, τον παρακαλεί να τους σώσει από κάποιους ξένους πολεμιστές που απειλούν το χωριό τους. Την προηγούμενη μέρα είχαν σκοτώσει όλους τους φρουρούς στην είσοδο του χωριού εκτός από ένα που τους ξέφυγε. Ο νέος πράγματι τους βοηθάει. Μετά όμως πρέπει να φύγει. Ο βασιλιάς του ζητάει μια τελευταία χάρη: να κοιμηθεί με τη μικρότερη γυναίκα του που είναι άτεκνη, μήπως κάνει παιδί. Αυτός υπόσχεται να του κάνει αυτή τη χάρη. Παίρνει τη γυναίκα και απομακρύνονται, για την εκτέλεση της υπόσχεσης. Όμως το εργαλείο του δεν δούλεψε, και επιστρέφει θλιμμένος παρακαλώντας τον βασιλιά να τον σκοτώσει, μια και δεν κατάφερε να εκπληρώσει την υπόσχεσή του. Εκείνος όμως κάνει κάτι άλλο: του δίνει ένα τόξο και τη γυναίκα να την πάρει μαζί του.

  Στο δρόμο, off the stage, το εργαλείο δουλεύει και η γυναίκα μένει έγκυος. Ψάχνει να βρει το θείο του για να του πει μυστικά της φυλής τους. Εκείνος, σε ένα μακρύ λόγο, ανάμεσα στα άλλα προφητεύει: «Οι απόγονοί σου θα υποστούν μια μεγάλη αλλαγή, θα γίνουν σκλάβοι και θα αρνηθούν τη φυλή τους και την πίστη τους. Όλες οι εξεγέρσεις τους είναι γεμάτες ελπίδα. Οι θρήνοι που είδα στο όνειρό μου θα είναι προς όφελος των Bambara. Βλέπω επίσης ότι πολλοί λαοί θα βάλουν στο μάτι τη χώρα μας».

Ξέρει ότι η συνάντηση με τον πατέρα του θα είναι μοιραία, και για τους δυο όπως αποδεικνύεται. Απαγορεύει στη γυναίκα να τον ακολουθήσει. Αυτή τον ακολουθεί κρυφά. Τη διώχνει αφού της δώσει το πάνω μέρος της ενδυμασίας του, με την εντολή να ντύσει με αυτό το γιο τους. Η τελική μονομαχία ανάμεσα σε πατέρα και γιο, όταν συναντιούνται, είναι στην πραγματικότητα μια σύγκρουση των δυο μαγικών αντικειμένων: του κορμού και του μαγικού «φτερού», μιας σανίδας χαραγμένης με μαγικά την οποία του έδωσε ο θείος του. Η δύναμή τους θα τους εξοντώσει. Το έργο τελειώνει με τη γυναίκα να φροντίζει τον μικρό τους γιο.