Maurice Fitzgerald Scott, Το ταξίδι του Πήτερ

Maurice Fitzgerald Scott, Το ταξίδι του Πήτερ (μετ. Μαρία Παππά), Λιβάνης 1999, σελ. 300

  Το «Ταξίδι του Πήτερ» είναι ένα οδοιπορικό για την αναζήτηση του σκοπού της ζωής.

  Ποιος θα τον βοηθήσει στην αναζήτηση αυτού του σκοπού; Μα η Αλήθεια.

  Το βιβλίο έχει το στοιχείο του φανταστικού, με την εμφάνιση της Αλήθειας προσωποποιημένης που προθυμοποιείται να βοηθήσει τον Πήτερ στην αναζήτησή του, ταξιδεύοντάς τον μέσα στο χρόνο και στο χώρο, όπου θα συναντήσει διάφορες προσωπικότητες της επιστήμης και των γραμμάτων και θα συνομιλήσει μαζί τους. Ανάμεσα σ’ αυτές είναι ο Richard Dawkins («Το εγωιστικό γονίδιο»), ο Δαρβίνος, ο Τολστόι, ένας γκουρού, μια οικονομολόγος (ο Σκοτ είναι οικονομολόγος) κ.ά. Σαν μορφή θυμίζει πλατωνικούς διαλόγους, και σαν περιεχόμενο φέρνει στο νου τον «Κόσμο της Σοφίας» του Jostein Gaarder, μια μυθιστορηματικά εκλαϊκευμένη ιστορία της φιλοσοφίας. Και τώρα να προχωρήσουμε με την παράθεση κάποιων αποσπασμάτων.

  «Όπως είπε ο Τσόρτσιλ, (η δημοκρατία) είναι το χειρότερο σύστημα-εκτός από όλα τα άλλα» (σελ. 114). Ωραίο σαν ευφυολόγημα, αλλά λογικά δεν στέκει. Εγώ πάλι παράφρασα μια παράφραση του Bradley σε μια ρήση του Σπινόζα: «Η δημοκρατία είναι το καλύτερο των δυνατών πολιτευμάτων, και κάθε κακό σ’ αυτήν είναι αναγκαίο κακό» (Αντικατέστησα με τη λέξη «δημοκρατία» τον «κόσμο» στη ρήση του Σπινόζα).

  «-Δεν έχεις διαβάσει Το εγωιστικό γονίδιο του Ρίτσαρντ Ντάκινς;

  -Δυστυχώς όχι.

  -Ε, καλά, δεν είσαι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος εδώ μέσα. Πολλοί ευφυείς άνθρωποι πρέπει να το έχουν διαβάσει μέχρι σήμερα» (151-152).

  Φαντάζομαι και μη ευφυείς, αν και εγώ θέλω να πιστεύω ότι είμαι από τους ευφυείς που το έχουν διαβάσει.

  «Οι Φουεγιανοί ήταν κανίβαλοι που μερικές φορές, αν πιέζοντας πολύ από την πείνα, μπορούσαν να σκοτώσουν και να φάνε τις γυναίκες τους» (σελ. 210-211).

  Η σύμπτωση: χθες ακόμη έκανα μια ανάρτηση για το ντοκιμαντέρ του Φώτου Λαμπρινού που έχει τίτλο «The great utopia» (από χθες στους κινηματογράφους), όπου αναφερόταν στην ανθρωποφαγία στη Ρωσία στις εποχές των λιμών.

  «Εν τούτοις τα μυθιστορήματα αποτελούσαν για μένα θαυμάσια ανακούφιση και ευχαρίστηση επί χρόνια, με την προϋπόθεση πως είναι τουλάχιστον αρκετά καλά και δεν έχουν άσχημο τέλος-πράγμα εναντίον του οποίου θα έπρεπε να έχει θεσπιστεί νόμος» (σελ. 226).

  Ποιος τα λέει αυτά; Ο Δαρβίνος.

  Και πάλι η σύμπτωση: σε χθεσινή πάλι ανάρτησή μου για τον «Διακεκριμένο πολίτη» (παίζεται επίσης από χθες στους κινηματογράφους) μιλούσα για το πραγματικό και το φανταστικό σε μια αφήγηση. Το είπε πραγματικά αυτό ο Δαρβίνος ή του το αποδίδει, ποιητική αδεία, ο Σκοτ; Κύριος οίδε.

  «Πολλοί είπαν πως το Πόλεμος και Ειρήνη είναι το σπουδαιότερο μυθιστόρημα που γράφηκε ποτέ, αν και ορισμένοι το αμφισβητούν αυτό και ισχυρίζονται πως είναι η Άννα Καρένινα» (σελ. 243).

  Συντάχθηκα με τους πρώτους, πολύ πριν διαβάσω ότι και ο Arnold Hauser (1892-1978) είχε την ίδια άποψη. Την «Κοινωνική ιστορία της τέχνης» την έγραψε το 1951, και δεν πιστεύω να άλλαξε γνώμη μέχρι το θάνατό του. Εγώ δεν ξέρω αν θα αλλάξω μέχρι το θάνατό μου, αλλά προς το παρόν, κατά τη γνώμη μου (πάντα κατά τη γνώμη μου) είναι το καλύτερο μυθιστόρημα που γράφηκε ποτέ.

  Και ένα τελευταίο, αποφθεγματικό: «Είναι καλύτερα να αγαπήσεις και να χάσεις παρά να μην αγαπήσεις καθόλου» (σελ. 289).

  When the truth is found to be lie/ and all the joy within you die/, don't you want somebody to love / Don't you need somebody to love / Wouldn't you love somebody to love / You better find somebody to love, love…

  Περίπου την ίδια άποψη έχουν και οι Jefferson Airplane, στο τραγούδι τους «Somebody to love», από τα αγαπημένα μου.

    Έμαθα κάποια πράγματα που δεν ήξερα, κυρίως βιογραφικά. Βέβαια αυτή η «αναζήτηση του σκοπού της ζωής» σηκώνει μεγάλη κουβέντα. Σίγουρα όμως αξίζει να διαβάσει κανείς αυτό το βιβλίο.