Δήμος Αβδελιώδης, Το δένδρο που πληγώναμε (1986)

Δήμος Αβδελιώδης, Το δένδρο που πληγώναμε (1986)

 

  Από σήμερα στους κινηματογράφους σε επανέκδοση.

  Μια ακόμη ταινία νοσταλγίας, όχι μόνο της γενέθλιας γης όπως «Η εαρινή σύναξη των αγροφυλάκων» η οποία ήλθε μετά, αλλά και των παιδικών χρόνων. Εδώ η πλοκή είναι υποτυπώδης. Το δένδρο που πληγώνανε, το μαστιχόδενδρο, δεν έχει καμιά σχέση. Πιασάρικος τίτλος, όμως πιο ταιριαστός θα ήταν «Τα παιδιά χρόνια», αυτός που έδωσε ο Μαξίμ Γκόρκι στην πρώτο τόμο της τρίτομης αυτοβιογραφίας του.

  Κεντρικά πρόσωπα είναι ο αφηγητής και ο φίλος του. Κάποια στιγμή οι σχέσεις τους διαταράχθηκαν, όμως αποκαταστάθηκαν γρήγορα. Ήλθε το καλοκαίρι, και μαζί με άλλα παιδιά άρχισαν να επιδίδονται στις συνηθισμένες «διαολιές», που μου θύμισαν και τα δικά μου παιδικά χρόνια. Σχεδόν όλα όσα είδα στην ταινία τα κάναμε κι εμείς. Είδα τις σφεντόνες (κάπου έχω αφηγηθεί τη δική μου ιστορία με τον αγροφύλακα του χωριού), τα τσουρλιά, τη μακρά γαϊδούρα, το κορόιδεμα του τρελού του χωριού, την κλεψά.

  Θυμάμαι, λέγαμε, «Πάμε στην κλεψά;», όπως θα λέγανε άλλοι αργότερα «πάμε πλατεία;». Συνήθως συμφωνούσε η παρέα. Πηγαίναμε τότε στα περβόλια και τρώγαμε από τα δένδρα, ό,τι βρίσκαμε. Ποτέ δεν κρατάγαμε τσάντες, ποτέ δεν γεμίζαμε τις τσέπες, τρώγαμε όσο μας έκανε κέφι και φεύγαμε.

  Δεν πηγαίναμε πάντα στην κλεψά. Μια φορά, θα ήμασταν τότε πεντέξι χρονών, μας λέει ο φίλος μου ο Αντώνης να πάμε στου Βασιλικιώτη το περβόλι, που είναι φίλος του, να φάμε τζάνεργια. Πήγαμε, κόψαμε, φάγαμε, όταν ξαφνικά ακούμε τη θεία την Αθηνά (ήταν σαν θεία μου, τόσο με αγαπούσε) να ξεφωνίζει «Ωρέ κερατάδες, στου ανθρώπου τη τζανεριά; Εγώ θα σασε καταστέσω, θα το πω του Κυδώνη (ο Κυδώνης ήταν ο αγροφύλακας). Εγώ, που εκείνη τη στιγμή ήμουν πάνω στην τζανεριά, γκρεμοτσακίστηκα κάτω. Άρχισα να έχω αμφιβολίες. –Μα εμένα είναι φίλος μου, να επιμένει ο Αντώνης. Ο Βασιλικώτης, που το σπίτι του ήταν λίγο πιο πάνω, κάθε φορά που περνούσε και τον έβλεπε, του φώναζε «Ήντα κάνει ο φίλος μου το Αντωνιό».

  Είδα και το ξεσμήλιωμα των σφηκών (όμως αυτές που είδα στην ταινία και χαρακτηρίστηκαν σαν σφήκες εμείς τους ξέραμε ως σβούρους, που το τσίμπημά τους προκαλούσε πολύ περισσότερο πόνο από ό,τι το τσίμπημα της σφήκας).

  Και θυμήθηκα μια σκηνή από τα μαθητικά μου χρόνια. Μπαίνει μέσα ο καθηγητής και εμείς κάναμε ζζζζζζζζζζ. Και ο καθηγητής οργισμένος: «Ποιος κάνει ωρέ τη σφήκα, να γενώ σβούρος να τονε πνίξω». Βέβαια δεν κάναμε τη σφήκα, κάναμε το ζουζουνητό της μέλισσας.

  Εδώ θα ήθελα να παραθέσω ένα απόσπασμα από ένα κείμενο που έγραψα για την «Ιλιάδα».

  «Οι παρομοιώσεις είναι άφθονες, και έχουν κυρίως να κάνουν με την αγροτική και την ποιμενική ζωή αλλά και τις δυνάμεις της φύσης. Λιοντάρια, αγριόχοιροι και ελάφια εμφανίζονται συχνά σ’ αυτές. Όμως μια μου άρεσε ιδιαίτερα.

«Αὐτίκα δὲ σφήκεσσιν ἐοικότες ἐξεχέοντο

εἰνοδίοις, οὓς παῖδες ἐριδμαίνωσιν ἔθοντες

— αἰεὶ κερτομέοντες ὁδῷ ἔπι οἰκί' ἔχοντας

νηπίαχοι· ξυνὸν δὲ κακὸν πολέεσσι τιθεῖσι.

τοὺς δ' εἴ περ παρά τίς τε κιὼν ἄνθρωπος ὁδίτης

κινήσῃ ἀέκων, οἳ δ' ἄλκιμον ἦτορ ἔχοντες

πρόσσω πᾶς πέτεται καὶ ἀμύνει οἷσι τέκεσσι» (Π 259-265).

  Και χύθηκαν (οι Αχαιοί) σαν σφήκες που ’χουν σε δρόμο τη σφηκιά τους, κι’ έχουν συνήθεια τα παιδιά να τις ερεθίζουν συνεχώς πειράζοντας, τα ανόητα, επειδή κάμανε τη φωλιά τους στο δρόμο· και φέρνουν έτσι κακό ομαδικό σε άλλους αθώους ανθρώπους. Και αν κανείς διαβάτης τις ξεσηκώσει άθελά του, μόνο που πέρασε δίπλα τους, εκείνες με γενναία καρδιά όλες μαζί πετούνε μπροστά και τα παιδιά τους υποστηρίζουν.

  Εν τάξει, δεν θα το ’λεγα ανοησία, αλλά παιδική σκανδαλιά. Κάποτε, όταν ήμουν μικρός, μας κυνήγησαν άγρια και από τότε δεν το ξανάκανα».  

  Τέλος είδαμε και μια σκηνή από το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Η Ιουλιέτα, δεκατριάχρονη όπως και στον Σαίξπηρ, ήλθε για διακοπές με τους δικούς της, από την Αθήνα ίσως. Το τέλος δεν ήταν happy, αλλά ούτε και τραγικό όπως στον Σαίξπηρ, ίσως γιατί ο Ρωμαίος ήταν μόνο έντεκα χρονών. Απλούστατα με το τέλος του καλοκαιριού έφυγε με τους γονείς της από το χωριό. Ο Ρωμαίος μας, απελπισμένος, πήρε από πίσω το αυτοκίνητο. Έκοψε δρόμο, όμως δεν κατάφερε να το προφτάσει.

  Πάρα πολύ ωραία ταινία, πολυβραβευμένη.

  Αφού είδαμε την «Εαρινή σύναξη των αγροφυλάκων» εν όψει της επανέκδοσης του «Δένδρου που πληγώναμε», είπαμε να δούμε και τη «Νίκη της Σαμοθράκης», σχηματίζοντας έτσι μια συνολική εικόνα για τον Αβδελιώδη.