Just Jaeckin, The story of O (1975)

Just Jaeckin, The story of O (1975)

  Εικοσιέξι χρόνια πέρασαν μέχρι να γυρίσει ταινία ο Just Jaeckin το μυθιστόρημα «Histoire d’ O», το οποίο εξέδωσε η Anne Desclos, με το ψευδώνυμο Pauline Réage το 1954. Δεν είναι και λίγα, αν σκεφτεί κανείς ότι οι «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι» της E.L. James που εκδόθηκαν το 2011 έγιναν ταινία μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα.

  Είδα πρώτα την ταινία, αντίθετα από ό,τι κάνω συνήθως, και μετά διάβασα το μυθιστόρημα, στα αγγλικά. Δεν είχα διαβάσει ούτε το μισό και το σταμάτησα γιατί στο μεταξύ προέκυψαν άλλες προτεραιότητες. Μετά από καμιά εικοσαριά μέρες το συνέχισα, ενώ την ταινία την ξαναείδα. Αποφάσισα να γράψω για την ταινία, κάνοντας βέβαια αναφορές στο μυθιστόρημα.

  Η Ο αγαπάει τον Ρενέ και δεν του χαλάει κανένα χατίρι. Της ζητάει να πάει στον πύργο Ρουασί, όπου μαζί με άλλες γυναίκες βρίσκονται στο έλεος των σεξουαλικών ορέξεων των αφεντικών, ακόμη και των υπηρετών. Η υποταγή είναι δείγμα αγάπης, και η Ο δεν θέλησε να του αρνηθεί. Στη συνέχεια ο Ρενέ την κάνει πάσα στον σερ Στέφεν, ετεροθαλή αδελφό του. Ακόμη θα της ζητήσει να παρασύρει την Ζακλίν, ένα μοντέλο το οποίο φωτογραφίζει συχνά (η Ο είναι φωτογράφος) στον πύρο Ρουασί, με απώτερο στόχο να πέσει στην αγκαλιά του. Θα πρέπει όμως πρώτα να την ξελογιάσει. Θα συνευρεθούν ερωτικά και στο τέλος θα την πείσει.

  Και τώρα κάποιες παρατηρήσεις, τόσο για την ταινία όσο και για το μυθιστόρημα.

  Να πούμε καταρχάς ότι η ταινία ακολουθεί εντελώς πιστά το μυθιστόρημα, εκτός από το τέλος. Επίσης μια Ναταλί δεν είδα να χωράει στην ταινία, κάτι που είναι φυσικό, καθώς σε μια κινηματογραφική μεταφορά δεν χωράνε όλα όσα υπάρχουν στο μυθιστόρημα. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα που έχω είναι η δεύτερη πλοκή στην «Άννα Καρένινα» με τον Λέβιν, που ελλείπει από όσες κινηματογραφικές μεταφορές της είδα.

  Λέξεις-κλειδιά τόσο στο μυθιστόρημα όσο και στην ταινία είναι υποταγή, τιμωρία, μαστίγωμα, έρωτας, σκλάβα. Η γυναίκα είναι σκλάβα, όργανο των σεξουαλικών ορέξεων του άνδρα. Στον πύργο Ρουασί οι γυναίκες βρίσκονται εθελοντικά, απολαμβάνουν μαζοχιστικά το μαστίγωμα των σαδιστών ανδρών, όσο κι αν κάποιες φορές ουρλιάζουν από τον πόνο. Οι άνδρες τις βάζουν και μαστιγώνονται και μεταξύ τους.

  Η Ο αρχίζει να ερωτεύεται σιγά σιγά τον σερ Στέφεν, και αναρωτιέται αν κι αυτός την αγαπάει. Έχει κάποιες ενδείξεις. Είναι αρκετές;

  Μέχρι και λίγο πριν το τέλος την βλέπουμε να είναι ένα σεξουαλικό αντικείμενο.

  Πριν συνεχίσω όμως να παραθέσω κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο.

  «Ο. -Πάντα υπακούω τον Ρενέ, μουρμούρισε.

  Σερ Στέφεν. –Συγχέεις την αγάπη με την υποταγή. Θα με υπακούς χωρίς να μ’ αγαπάς και χωρίς να σ’ αγαπώ».

  «Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ Ρενέ… Κάνε με ό,τι θέλεις, μόνο μη με παρατήσεις, για όνομα του Θεού μη με παρατήσεις».

  «Εν τούτοις, ήταν σίγουρη πως ήταν ένοχη και, χωρίς να το θέλει πραγματικά, ο Ρενέ την τιμωρούσε για ένα αμάρτημα το οποίο δεν ήξερε τι ήταν (μια και παρέμενε εντελώς εσωτερικό), αν και ο σερ Στέφεν το είχε ανακαλύψει αμέσως: η φιληδονία της».

  «…όπου υπάρχουν άνδρες που παντρεύονται πραγματικά και δεν εξαφανίζονται όπως είχε κάνει ο πατέρας της τον οποίο δεν είχε γνωρίσει ποτέ».

  «Μήπως [ο Ρενέ] την είχε δώσει στον σερ Στέφεν τόσο ολοκληρωτικά ώστε είχε πάψει να την αγαπάει;» Αναρωτιέται η Ο.

  Τα αποσπάσματα αυτά είναι αρκετά αποκαλυπτικά για το πρόσωπό της.

  Και το βιβλίο τελειώνει ως εξής: «Σε ένα τελευταίο κεφάλαιο, το οποίο δεν συμπεριλήφθηκε στην έκδοση, η Ο επιστρέφει στο Ρουασί, όπου εκεί εγκαταλείπεται από τον σερ Στέφεν. Υπάρχει και ένα δεύτερο τέλος στο μυθιστόρημα, σύμφωνα με το οποίο η Ο, βλέποντας ότι ο σερ Στέφεν ετοιμαζόταν να την παρατήσει, είπε ότι θα προτιμούσε να πεθάνει. Ο σερ Στέφεν της έδωσε την συγκατάθεσή του». 

  Και η ταινία πώς τελειώνει;

  Η Ο βρίσκεται στην αγκαλιά το σερ Στέφεν. Αυτός καπνίζει ένα πούρο. Της λέει: -Σ’ αγαπώ. Αυτή του παίρνει το πούρο και αρχίζει να το καπνίζει. Χαμογελάει. –Γιατί χαμογελάς; Τη ρωτάει. –Λες ότι μ’ αγαπάς. Αν σου ζητούσα να υποστείς μόνο λίγες από τις δοκιμασίες που πέρασα, θα δεχόσουν, έτσι δεν είναι; -Πιστεύω πως ναι, της απαντάει. Αυτή φυσάει την άκρη του πούρου να φύγει η στάχτη και του καρφώνει την καύτρα στον καρπό του. Μετά πέφτουν τα γράμματα τέλους.

  Αυτό που δεν έδειξε η ταινία είναι το χαστούκι που έφαγε αμέσως μετά, και στη συνέχεια το μαστίγωμα. Ναι, σίγουρα αυτό το τέλος αρέσει περισσότερο στις γυναίκες απ’ ότι το τέλος του μυθιστορήματος που, πιστεύω, γι’ αυτό το λόγο δεν συμπεριλήφθηκε στην έκδοση ή δεν γράφηκε καθόλου.

  Κάποιες σκέψεις ακόμη.

  Παρά τις τολμηρές σκηνές της, ούτε σαν τσόντα δεν μπόρεσα να δω την ταινία. Με απωθούσε αυτή η γυναίκα, μου φάνηκε τόσο ηλίθια. Όταν λες σε όλα ναι είναι ό,τι πρέπει για να κάνεις τον/την σύντροφό σου να πάρει δρόμο.

  Η συγγραφέας, διαβάζουμε στη βικιπαίδεια, έγραψε το μυθιστόρημα για να πείσει ότι μια γυναίκα μπορεί να γράψει ένα ερωτικό μυθιστόρημα. Όμως τι σόι μυθιστόρημα είναι αυτό που έγραψε;

  Καθώς είμαι συγκριτολόγος ιδιοσυγκρασιακά, θα το συγκρίνω με τις «50 αποχρώσεις του γκρι». Στο μυθιστόρημα αυτό της Ε.L. James βλέπουμε το μοτίβο της σταχτοπούτας. Η φοιτητριούλα Αναστασία πέφτει στην αγκαλιά του Κρίστιαν. Θα υποκύψει στις σαδιστικές του φαντασιώσεις, όμως θα καταφέρει να τον κάνει να την ερωτευθεί. Θα παντρευτούν και μάλιστα θα κάνουν και δυο παιδιά (αυτά στους άλλους δυο τόμους της τριλογίας τους οποίους δεν διάβασα).

  Αναρωτιέμαι σε ποιο βαθμό οι δυο ηρωίδες είναι περσόνες των συγγραφέων που τις δημιούργησαν, αλλά προ παντός κατά πόσο είναι αποκλίσεις από τον γυναικείο μέσον όρο. Ή μήπως δεν είναι αλλά τον εκφράζουν;

  Οι κοινωνίες έχουν προοδεύσει. Για τις «50 αποχρώσεις του γκρι» δεν υπήρξε απαγόρευση, ενώ για την «Ιστορία της Ο» υπήρξε. Αν κοιτάξουμε και πιο πριν, τη «Μαντάμ Μποβαρί» (1856) και τον «Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι» (1928), έργα για τα οποία έγιναν δίκες, θα δούμε πόσο πραγματικά έχουμε προοδεύσει.