Roberto Faenza, Prendimi l’ anima» (The soul keeper, 2002)

Roberto Faenza, Prendimi l’ anima» (The soul keeper, 2002)

  Αμέσως μετά το «Dangerous method» του David Cronenberg είδαμε το «Πάρε μου την ψυχή» του ιταλού Roberto Faenza. Νόμιζα ότι ο αγγλικός τίτλος ήταν λίγο πολύ άσχετος, αλλά είδα πως όχι, βρισκόταν μέσα στην ταινία. Ο φύλακας-άγγελος είναι η Sabina Spielrein για τον Καρλ Γιουνγκ.

  Η ταινία του Faenza είναι περισσότερο βιογραφική από ό,τι του Cronenberg. O Cronenberg ξεκινάει επίσης με την εγκλεισμό της Sabina στην κλινική του Bleuler, όμως σταματάει μόλις εγκαταλείπουν τη σκηνή ο Φρόιντ και ο Γιουνγκ. Το υπόλοιπο της ζωής της δίνεται περιληπτικά στα γράμματα τέλους. Η ταινία του Cronenberg είναι μεταφορά του θεατρικού έργου του Christopher Hampton «The talking cure», το οποίο προσάρμοσε ο ίδιος ο Hampton για τη μεγάλη οθόνη. Είναι πιο «κουλτουριάρικο», με πολλές συζητήσεις, κυρίως ανάμεσα στον Γιουνγκ και στον Φρόιντ με βάση τις αντιλήψεις τους αλλά και τις διαφορές τους. Η ταινία του Faenza, αντίθετα, είναι βιογραφική μέχρι το τέλος της ζωής της Sabina. Όμως το διάστημα της ζωής της κατά το οποίο είχε σχέση με τον Γιουνγκ, αρχικά σαν ασθενής και αργότερα σαν ερωμένη, δίνεται σαν ρομάντζο.

  Έχει επίσης μια ενδιαφέρουσα αφηγηματική τεχνική, που δεν είναι σπάνια. Η ταινία παρουσιάζεται σαν δραματοποίηση των ευρημάτων των ερευνών μιας Spielrein (ίσως, υποθέτει η ίδια, της ίδιας οικογένειας), και ενός άγγλου ιστορικού. Η Spielrein μεταφράζει και αποτελεί τον διερμηνέα για τον άγγλο σε κάποιες συναντήσεις με άτομα που τους ενδιαφέρουν. Επεισόδια από τις έρευνές τους παρεμβάλλονται σαν ιντερμέτζα στην κυρίως πλοκή.

  Πιστεύω ότι οι ψυχίατροι, οι ψυχαναλυτές και οι ψυχολόγοι έχουν ακολουθήσει αυτόν τον κλάδο σε μια προσπάθεια επίλυσης των δικών τους ψυχολογικών προβλημάτων, οι περισσότεροι τουλάχιστον. Κάποιος μάλιστα, όταν τον προκάλεσα, το παραδέχτηκε. Όμως η περίπτωση της Sabina ίσως είναι μοναδική, δηλαδή μια σοβαρά ασθενής, καθαρά κλινική περίπτωση, να εξελιχθεί σε πρωτοπόρα γυναίκα ψυχαναλύτρια. Και βέβαια η συμβολή της στην ψυχαναλυτική βιβλιογραφία δεν περιορίζεται μόνο στις μελέτες της. Επηρέασε πολύ τον Φρόιντ η διδακτορική της διατριβή στην σύλληψη της ιδέας του για το ένστικτο του θανάτου. Επίσης η ερωτική της σχέση με τον Γιουνγκ οδήγησε τον Φρόιντ στη σύλληψη της κατάστασης της αντιμεταβίβασης, κατά την οποία και ο γιατρός επενδύει αισθήματα στον (καλύτερα στην) ασθενή του.

  Είδα και εδώ βιογραφικές ανακρίβειες, αλλά και μια παράλειψη, με βάση το λήμμα της βικιπαίδειας. Παντρεύτηκε έναν εβραίο γιατρό και έκανε μια κόρη. Ο πόλεμος στάθηκε αιτία να βρεθεί μακριά από τον άντρα της για δέκα χρόνια, αυτή στην Ελβετία και αυτός στη Ρωσία, στρατευμένος. Ο άνδρας της στο μεταξύ σχετίστηκε με μια ουκρανή με την οποία έκανε μια κόρη. Όμως αργότερα έσμιξε με την Sabina και έκαναν μια ακόμη κόρη. Όταν αυτός πέθανε το 1936 οι δυο γυναίκες υποσχέθηκαν η μια στην άλλη, όταν πεθάνει κάποια πρώτη, η άλλη να φροντίσει και για τα τρία παιδιά. Ένα χρόνο αργότερα και τα τρία αδέλφια της εκτελέστηκαν στις σταλινικές εκκαθαρίσεις, χωρίς να πειραχτούν όμως τα άλλα μέλη των οικογενειών τους. Μια αδελφή που είχε πέθανε μικρή. Η ίδια, όπως γράψαμε στην προηγούμενη ανάρτηση, εκτελέστηκε από τους ναζί μαζί με τις κόρες της σαν εβραία, το 1942. Στην ταινία δεν αναφέρεται ο γάμος της, ενώ δείχνει να εκτελείται μόνο με τη μεγάλη της κόρη.

  Ενώ είμαι στενόθερμος (υποφέρω από την πολύ ζέστη και το πολύ κρύο) είμαι ευρύγουστος. Και οι δυο ταινίες μου άρεσαν παρόλο που, όπως είπα, διαφέρουν αρκετά η μια από την άλλη.