Margarethe von Trotta, Hannah Arendt (2012)

Margarethe von Trotta, Hannah Arendt (2012)

  Οι βιογραφίες είναι αγαπημένο μου είδος, είτε για βιβλίο πρόκειται είτε για ταινία. Είχα την περιέργεια να δω την ταινία «Hanna Arendt», όταν διάβασα το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο της «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ», το οποίο παραθέτει ο Bauman στο βιβλίο του «Παράπλευρες απώλειες», και το οποίο παραθέτω κι εγώ στη βιβλιοκριτική μου:

  «Μισή ντουζίνα ψυχίατροι πιστοποίησαν πως είναι φυσιολογικός – «Εν πάση περιπτώσει, περισσότερο φυσιολογικός απ’ όσο είμαι εγώ αφότου τον εξέτασα», λέγεται πως αναφώνησε ένας απ’ αυτούς, ενώ ένας άλλος επισήμανε πως η όλη ψυχολογική στάση του, η στάση του απέναντι στη σύζυγό και τα παιδιά του, τη μητέρα του και τον πατέρα του, τις αδελφές και τους φίλους του, «δεν ήταν απλώς φυσιολογική, αλλά η πιο επιθυμητή» (σελ. 212-213).

  Στην ταινία βλέπω ότι τον θεωρούσε ένα συνηθισμένο γραφειοκράτη που απλώς εκτελούσε διαταγές.

  Δεν συμφωνώ μ’ αυτή την άποψη, αλλά δεν είναι αυτό που θέλω να συζητήσω εδώ.

  Ένα προσωπικό μου απόφθεγμα είναι «Να έχεις το θάρρος να διαφέρεις». Και σαν εικονογράφηση αυτού του θάρρους έχω τη φωτογραφία που κατ’ εξαίρεση θα βάλω σ’ αυτή την ανάρτηση, και όχι frame από την ταινία.

  Η Hannah Arendt είχε αυτό το θάρρος, αφού προφανώς θα ήξερε τη θύελλα αντιδράσεων που θα ξεσήκωνε το βιβλίο της «υπερασπιζόμενη» κατά κάποιο τρόπο τον Άιχμαν. Επί πλέον έριξε ευθύνες και στους ηγέτες των εβραίων για το ολοκαύτωμα. Ξέρω από τη δική μας περίπτωση, στη Θεσσαλονίκη, ότι οι ηγέτες τους ήταν αντίθετοι στο να διασκορπιστούν ανάμεσα στους ντόπιους. Έπρεπε, είπαν, να μείνουν ενωμένοι. Γιατί άραγε, για να μη χάσουν το ποίμνιο; Ή μήπως πίστευαν ότι έτσι θα προστατεύονταν καλύτερα; Όπως και να έχει οι γερμανοί τους έπιασαν σαν τα ποντίκια μέσα στη φάκα.

  Θαυμάζω την Hannah Arendt που τόλμησε να διαφέρει, αλλά δεν την θαυμάζω καθόλου για τις ιδέες που εξέφρασε στο βιβλίο της, τουλάχιστον έτσι όπως τις είδα στο βιβλίο του Bauman, και τώρα βέβαια και στην ταινία. Μάλιστα θυμάμαι που έκανα τη σκέψη ότι δεν είχα σκοπό να διαβάσω ποτέ βιβλίο της.

  Υπέροχη η Μπάρμπαρα Σούκοβα στο ρόλο της Arendt, σε μια καθ’ όλα εξαιρετική ταινία, με αρκετό ντοκιμαντερίστικο υλικό από τη δίκη του Άιχμαν.