Νίκου Ε. Χαραλαμπάκη, Στιγμές της ζωής μου

Νίκου Ε. Χαραλαμπάκη, Στιγμές της ζωής μου, Ιεράπετρα 21^ος αιώνας, σελ. 205

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ιεράπετρα 21^ος αιών», 12-12-2019, και στο Λέξημα

  Καθώς είμαι γεραπετρίτης της διασποράς, και μάλιστα κατωχωρίτης, δεν ήξερα για τον Χαραλαμπάκη παρά μόνο ότι ήταν ένας πολύ επιτυχημένος εξαγωγέας πρώιμων κηπευτικών. Μια φορά μόνο βρεθήκαμε μαζί στο ίδιο τραπέζι, με τον συγχωρεμένο το Μιχάλη το Μυγιάκη. Στον Μιχάλη με γνώρισε ο φίλος μου ο Μανόλης ο Πρατικάκης, του έδωσα δυο βιβλία μου, και από τότε συναντιόμασταν οπωσδήποτε μια φορά όταν κατέβαινα στην Κρήτη. Αυτή ήταν η προτελευταία, σε ένα καφενείο στη Γρα-Λυγιά. Η τελευταία ήταν στο Wakiki, με τον Ιάκωβο την Πιτροπάκη. Θυμάμαι τις εκδηλώσεις λατρείας μιας παλιάς του μαθήτριας με την κόρη της, όταν τον είδε στην παρέα μας.

  Με έκπληξη διαπιστώνω ότι ο Χαραλαμπάκης ήταν ένας μίνι Ωνάσης (και μίνι Μπιν Λάντεν, πατέρας του Οσάμα). Καταγόταν από πάμφτωχη οικογένεια, με πολλά αδέλφια, και αγωνίστηκε σκληρά στη βιοπάλη πριν γνωρίσει την επιτυχία. Ανήσυχο πνεύμα, πειραματιζόταν με τα πρώιμα κηπευτικά και άνοιξε δρόμο με τις εξαγωγές. Δεν με εκπλήσσει λοιπόν που δεν διστάζει να δηλώνει ότι οι γραμματικές του γνώσεις είναι του δημοτικού. Και τον καταλαβαίνω απόλυτα. Ποιος άλλος, όχι μόνο με αυτές τις γραμματικές γνώσεις αλλά και με πτυχία πανεπιστημίου, και μάλιστα φτωχός βιοπαλαιστής στα νιάτα του, θα μπορούσε να υπερηφανευτεί για τόσες επιτυχίες;

  Ο Χαραλαμπάκης πείστηκε από τον Μιχάλη τον Μυγιάκη να γράψει για τις «στιγμές της ζωής του», που είναι και στιγμές της ιστορίας του τόπου μας. Ο Νίκος Τζώρτζης επιμελήθηκε την έκδοση. Και στους δυο εκφράζει τις ευχαριστίες του στο προλογικό σημείωμα, καθώς και στον Γιάννη Μυγιάκη που ανέλαβε το κόστος της έκδοσης και στην οικογένειά του, για τη στήριξη που του προσέφερε όλα αυτά τα χρόνια.

  Το βιβλίο, στην ουσία μια αυτοβιογραφία, δεν προχωρεί χρονολογικά αλλά θεματικά (σαν τα δικά μου «Αυτοβιογραφικά αποσπάσματα» που έχω αναρτημένα στο διαδίκτυο), με εξαίρεση τα δυο πρώτα κεφάλαια που τιτλοφορούνται «Παιδικά Χρόνια» και «Νεανικά Χρόνια». Τα επόμενα είναι «Οικογένεια», «Τοπική αυτοδιοίκηση», «Συνεταιριστικά», «Πολιτική», «Το φράγμα» και τέλος «Καλλιέργειες-εξαγωγή.

  Πολυσχιδής προσωπικότητα ο Χαραλαμπάκης, θαύμασα τις ικανότητές του αλλά και τη στάση του σε διάφορα ζητήματα. Το βιβλίο του με συντρόφευσε στο ταξίδι της επιστροφής μου στην Αθήνα, και μόνο όταν με κατέβαλε η νύστα, τρεις ώρες πριν φτάσουμε στον Πειραιά, σταμάτησα στο τελευταίο κεφάλαιο για να πέσω να κοιμηθώ· τόσο πολύ με είχε απορροφήσει.

  Όμως να δώσουμε τον λόγο στον ίδιο τον Χαραλαμπάκη, παραθέτοντας κάποια αποσπάσματα.

  «Δεν ήταν μόνο δάσκαλος [ο Στέφανος Παπαδάκης]. Όταν παγώναμε από το κρύο το χειμώνα μας έβγαζε στη θάλασσα και τρέχαμε κάπου εφτακόσια μέτρα και γυρίζαμε πίσω, όπως είμαστε βέβαια ξυπόλητα και γυμνά, να ζεσταθούμε για να ξαναμπούμε στην αίθουσα. Βιβλία και τετράδια δεν υπήρχαν. Θυμάμαι στη δευτέρα τάξη είχαμε δύο βιβλία αναγνωστικά» (σελ. 16).

  Και παρακάτω:

  «Αυτός ήταν ο δάσκαλος που μ’ επίεσε να πάω στο φροντιστήριο για να δώσω εξετάσεις για το Γυμνάσιο. Εγώ δεν ήθελα. Γιατί είχα αρχίσει, κι ενώ πήγαινα σχολείο, και βοηθούσα το σπίτι. Δηλαδή το βράδυ πουλούσα φιστίκια, το πρωί κουλούρα, στο χωριό στη Γρα-Λυγιά για να μπορέσω να πάρω ένα μολύβι ή ένα τετράδιο, τα οποία μολύβια ήταν ξύλινα και τα κόβγαμε στα δύο ή στα τρία κομμάτια για να μπορέσουμε να έχομε και τα δυο ή τα τρία αδέλφια μολύβι».

  Συγκινητικό! Μου θύμισε μια φωτογραφία που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο. Ένα κοριτσάκι σε ένα δρόμο της Δαμασκού, καθισμένο διπλοπόδι γράφει το μάθημά του, έχοντας μπροστά του, πάνω σε ένα τελάρο, μια λαμαρίνα με γλυκά.

  «Ο θείος μου έμενε σε μια σπηλιά κι έμενα κι εγώ εκεί. Τότε υπήρχαν οι τρωγλοδύτες στο Ηράκλειο και ήταν στα νταμάρια του Πόρου, στην Τρυπητή, κάτω στο λιμάνι στα νταμάρια του Κατσαμπά» (σελ. 23).

  Δεν θα μπορούσα ποτέ να το φανταστώ ότι υπήρχαν τρωγλοδύτες στην Κρήτη.

  «Τότε μείνανε όχι μόνο ικανοποιημένοι, αλλά και ενθουσιασμένοι. Έτσι λειτουργήσαμε [στην Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών]. Δεν είχαμε ποτέ καμιά διαφοροποίηση. Τα βρίσκαμε δηλαδή να φτάνομε στις ομόφωνες αποφάσεις… Και αποδείξαμε, και εδώ, ότι είναι δυνατόν αφού το πρόβλημα είναι κοινό ν’ αφήνομε έξω τις κομματικές παρατάξεις και να λειτουργούμε για το θέμα που ταχτήκαμε να υπηρετήσομε και το πρόβλημα να λύσομε» (σελ. 80).

  Αναρωτιέμαι αν υπήρξε ή υπάρχει κάποια άλλη Ένωση, σύλλογος, κ.λπ. που να μπορεί να περηφανευτεί για κάτι τέτοιο.

  «Άλλη μια φορά κατάλαβα πως: μη σκύβεις το κεφάλι γιατί το βρίσκουνε βολικό και το κόβουνε» (σελ. 97).

  Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει απόφθεγμα. Το παρακάτω όμως δεν είναι δικό του, το άκουγε: «Αν είναι καλά τα συμμισακά θα ’χαν και τις γυναίκες» (σελ. 201). Βέβαια, παλιά στην ανεπτυγμένη Δύση γινόταν κι αυτό, δεν ξέρω μόνο αν γίνεται ακόμη. Λεγόταν «ανταλλαγή συζύγων».

  «Οι πρώτες καλλιέργειες που έκαμα ήταν συμμισακά στου Περακομανόλη μαζί με τον πατέρα μου και τ’ αδέλφια μου, στα Πετρούνια» (σελ. 150).

  Αναρωτιέμαι τι σχέση μπορεί να έχει το τοπωνύμιο «Πετρούνια» με την Πετρούνια της ταινίας «Υπάρχει θεός, το όνομά της είναι Πετρούνια» που παίζεται στους κινηματογράφους. Αλλά δεν είμαι γλωσσολόγος για να το ψάξω, απλά σημειώνω ότι ενδέχεται να προέρχονται και τα δυο από την «πέτρα».

  Πρόκειται για ένα βιβλίο που ενδιαφέρει κάθε γεραπετρίτη και πιστεύω ότι θα είναι καλοτάξιδο.