Elia Suleiman, Ο παράδεισος έπεσε στη γη (It must be heaven, 2019)

Elia Suleiman, Ο παράδεισος έπεσε στη γη (It must be heaven, 2019)

 

  Από σήμερα στους κινηματογράφους.

  Έχω δει και τις τρεις προηγούμενες ταινίες μεγάλου μήκους του Ελία Σουλεϊμάν, το «Χρονικό μιας εξαφάνισης» (1996), τη «Θεϊκή παρέμβαση» (2002) και το «Χρόνο που μένει» (2009). Στην ανάρτηση που έκανα για το «Χρόνο που μένει» αναφέρομαι και στις άλλες δυο.

  Το ύφος ενός σκηνοθέτη σπάνια αλλάζει. Και σ’ αυτή την ταινία είδαμε τον γνωστό Ελία Σουλεϊμάν, γερασμένο κατά δέκα χρόνια, όσα την χωρίζουν από την προηγούμενη ταινία του.

  Όμως γιατί Ελία και όχι Αλή;

  Ευτυχώς που διάβασα τον σύνδεσμο της βικιπαίδειας. Ο Ελία Σουλεϊμάν είναι χριστιανός ορθόδοξος. Ήξερα ότι πολλοί παλαιστίνιοι είναι ορθόδοξοι και όχι μουσουλμάνοι (το 6%, διαβάζω τώρα στη βικιπαίδεια). Η ταινία ξεκινάει με ένα κωμικό επεισόδιο σε μια ορθόδοξη λειτουργία.

  Ένας παλαιστίνιος Ζακ Τατί είναι ο Σουλεϊμάν, όμως όχι με παντελόνια που το μήκος τους δεν φτάνει τους αστραγάλους αλλά με ένα σακάκι κουμπωμένο μόνο με το πρώτο κουμπί. Τυπικά είναι και ο πρωταγωνιστής της ταινίας, όμως στα περισσότερα επεισόδια είναι ένας ενδοδιηγητικός μάρτυρας· γιατί η ταινία στην πραγματικότητα αποτελείται από ανεξάρτητα επεισόδια, όλα χιουμοριστικά. Τα περισσότερα είναι βουβά, λες και πρόκειται για βουβό κινηματογράφο.

  Δεν διαδραματίζονται όλα στη Παλαιστίνη. Ο Ζακ Τατί «μεταναστεύει» στο Παρίσι, όπου θα παραστεί μάρτυρας σε άλλου είδους επεισόδια. Αρχικά θα εντυπωσιαστεί από τη διαφορετική κουλτούρα, με τις κομψά ντυμένες γυναίκες, τις οποίες παρουσιάζει σε αργή κίνηση. Όμως η νοσταλγία τον κάνει να επιστρέψει στην πατρίδα του τη Ναζαρέτ.

  Ο Σουλεϊμάν προτιμά εικαστικά πλάνα μιας αμφιπλεύρου συμμετρίας. Καμμιά φορά τοποθετεί πρόσωπα ή αντικείμενα περίπου στο σημείο της χρυσής τομής. Ελάχιστα είναι τα πλάνα που η κάμερα γέρνει λοξά, που όμως και σ’ αυτά βλέπουμε την κανονικότητα των ευθειών γραμμών.

  Αυτά τα ξέραμε και από τις προηγούμενες ταινίες του. Σ’ αυτήν εδώ βλέπω μια επιρροή από τον Κιαροστάμι και τον Όζου, ή καλύτερα από τον Όζου από τον οποίο εμπνέεται και ο Κιαροστάμι το «5, dedicated to Ozu», το οποίο ενέπνευσε και το μίνι δικό μου «5, dedicated to Kiarostami». Βλέπουμε ένα στενό δρόμο, και στον κάθετό του απέναντι περνάνε τανκς. Ανάλογη σκηνή με ανθρώπους είχα δει και στον Όζου, δεν θυμάμαι σε ποια ταινία, νομίζω έχω γράψει αλλά βαριέμαι να ψάχνω (Τελικά δεν άντεξα, το έψαξα, έβαλα στο find in this page στην ανάρτησή μου τη λέξη «δρόμο» και τη βρήκα, είναι η ταινία: Yasujiro Ozu 33. Good morning (Ohayo, 1959).

  Άνθρωποι που πηγαίνουν προς μια κατεύθυνση για να γυρίσουν μετά προς τα πίσω μου θύμισε ανάλογη σκηνή από την ταινία του Κιαροστάμι, μόνο που σ’ αυτήν ήταν παπάκια. Επίσης κάποια πλάνα είναι τρίπτυχα, όπως κάποιοι πίνακες και εικονίσματα, αλλά με ίδια εικόνα, για παράδειγμα το πλάνο με τις τρεις καμάρες.

  Soft humor από ένα σκηνοθέτη με ένα εντελώς προσωπικό ύφος, αξίζει να δείτε την ταινία. Προβλήθηκε στο φεστιβάλ Καννών όπου κέρδισε το βραβείο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Κριτικών σαν την καλύτερη ταινία του διαγωνισμού.