Massoud Bakhshi, Γιάλντα, η νύχτα της συγχώρεσης (Yalda, a night for forgiveness, 2019)
Από σήμερα στους κινηματογράφους.
Ο Μασούντ Μπαχσί, κατά βάση ντοκιμαντερίστας – πριν χρόνια είδαμε το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του «Η Τεχεράνη δεν έχει πια ροδιές» (2007) - γυρίζει τη δεύτερη ταινία μυθοπλασίας του, «Γιάλντα, η νύχτα της συγχώρεσης». Η πρώτη ήταν «Μια αξιοπρεπής οικογένεια» (2012).
Η ταινία εκείνη αναφερόταν στις δυσλειτουργίες μιας μεγαλοαστικής οικογένειας, πώς κοιτάζει να ρίξει ο ένας τον άλλο στο μοίρασμα μιας κληρονομιάς. Καυτό θέμα, απαγορεύτηκε ο προβολή της στο Ιράν.
Και με τη «Γιάλντα, η νύχτα της συγχώρεσης» ο Μπαχσί επιμένει στο ίδιο θέμα, τις δυσλειτουργίες μιας μεγαλοαστικής οικογένειας, που όμως έχει αντίκτυπο στο φτωχό λαό.
Ο πατέρας της Μαριάμ ήταν οδηγός του πατέρα της Μόνα, αλλά σκοτώθηκε σε ατύχημα. Η Μόνα και ο πατέρας της συμπαραστέκονται όσο μπορούνε στην οικογένεια. Όμως ο πατέρας έχει άλλα σχέδια: θέλει να παντρευτεί τη Μαριάμ. Η γυναίκα του είναι στο εξωτερικό, άρρωστη, για θεραπεία. Η Μαριάμ τον βλέπει σαν πατέρα, αλλά η μητέρα της την πιέζει, είναι μια καλή περίπτωση γι’ αυτήν. Όμως ο πατέρας της Μόνας δεν την θέλει για μόνιμη σύζυγο (είπαμε, μέχρι τέσσερις γυναίκες επιτρέπονται στο ισλάμ), τη θέλει με προσωρινό γάμο.
Τι είναι ο προσωρινός γάμος;
Είναι η νόμιμη πορνεία στο Ιράν, γενικά στο ισλάμ. Μπορείς να παντρευτείς ακόμη και για λίγες ώρες, προσφέροντας βέβαια το ανάλογο αντίτιμο στη γυναίκα.
Η Μαριάμ μένει έγκυος. Δεν ήταν στη συμφωνία να μείνει έγκυος, όμως εκείνη θέλει το παιδί. Και εδώ αρχίζουν οι διαφωνίες και οι τσακωμοί. Η Μόνα προσπαθεί με κάθε θυσία να την πείσει να κάνει έκτρωση. Γιατί;
Είναι κάτι περισσότερο από ό,τι θα συνέβαινε στο δικό μας κόσμο, που ο αδελφός θα μοιραζόταν την περιουσία. Στο Ιράν έχει διπλάσιο μερίδιο.
Το έχουμε ξαναγράψει, ας το ξαναγράψουμε άλλη μια φορά γι’ αυτούς που δεν το ξέρουν. Η γυναίκα αξίζει όσο ο μισός άντρας. Αποζημιώνεται το μισό από ό,τι ένας άντρας για το ίδιο ατύχημα, η μαρτυρία της μετράει το μισό στο δικαστήριο από ό,τι η μαρτυρία ενός άντρα.
Πάνω σε ένα καυγά σπρώχνει τον άντρα της. Αυτός πέφτοντας κτυπάει και πεθαίνει.
Ο νόμος είναι νόμος: οφθαλμόν αντί οφθαλμού (το έχω ξαναγράψει κι αυτό, το ισλάμ βρίσκεται πολύ πιο κοντά στον ιουδαϊσμό από ό,τι ο χριστιανισμός. Ο λιθοβολισμός της μοιχαλίδας, η περιτομή, η απαγόρευση του χοιρινού κρέατος είναι αυτά που έχω υπόψη μου, ίσως υπάρχουν κι άλλα. Και βέβαια το οφθαλμόν αντί οφθαλμού, που μεταφράζεται: σκότωσες; Η ποινή είναι ο θάνατος.
Όμως και εδώ η ανθρώπινη ζωή αποτιμάται με χρήμα. Αν η Μόνα συγχωρέσει τη Μαριάμ, θα της αρθεί η ποινή του θανάτου και θα εκτίσει μια φυλάκιση τριών έως έξι χρονών, περίπου όσα θα εξέτιε στη Δύση για φόνο εξ αμελείας, και η ίδια θα αποζημιωθεί. Σε ένα πραγματικό reality show (το στόρι εδώ βέβαια είναι φανταστικό), καλείται ο πιο στενός συγγενής να συγχωρέσει τον ένοχο. Θα εισπράξει αποζημίωση γι’ αυτό.
Ψηφίζουν και οι θεατές με sms. Αν οι ψήφοι περάσουν τις 5.000, το μισό ποσό της αποζημίωσης θα το πληρώσουν οι σπόνσορες της εκπομπής.
Η Μαριάμ της επιτίθεται στη συζήτηση. Λέει ψέματα ότι δεν γνώριζε για την εγκυμοσύνη της, αυτή την πήγε στο γυναικολόγο.
Όλοι φοβούνται ότι η στάση της Μαριάμ θα εξοργίσει την Μόνα και δεν θα συγκατατεθεί για τη συγνώμη, που είναι και ο στόχος της εκπομπής.
Όμως, όταν ανακαλύπτεται ότι το παιδί που γέννησε η Μαριάμ είναι ζωντανό (το άλλαξαν στο μαιευτήριο με ένα νεκρό), τα πράγματα αλλάζουν.
Είναι τα κληρονομικά που λέγαμε.
Ένα αγόρι αδελφός θα της πάρει τα δύο τρίτα της κληρονομιάς.
Τι θα κάνει τελικά, θα συγχωρήσει; Είναι εξοργισμένη, αλλά χρειάζεται και τα λεφτά, σε δυο βδομάδες αναχωρεί για το εξωτερικό, και έχει χρέη.
Αναρωτιέμαι αν απαγορεύτηκε και αυτή η ταινία στο Ιράν. Η βικιπαίδεια είναι σαφής: Ce film porte un regard critique sur l'Iran d'aujourd'hui. Η ταινία αυτή ρίχνει μια κριτική ματιά στο σημερινό Ιράν. Βραβεύτηκε σε διάφορα φεστιβάλ στο εξωτερικό, και στο IMDb διαβάζω ότι προβλήθηκε στο φεστιβάλ κινηματογράφου Fajr της Τεχεράνης. Δεν αναφέρεται αν κέρδισε εκεί κανένα βραβείο.
Πολύ καλή σκηνοθεσία, εξαιρετική στην ερμηνεία της η Sadaf Asgari. Διαβάζω στο IMDb για δυο ακόμη ταινίες στις οποίες πρωταγωνιστεί, τη μικρού μήκους «Exam» και την «Εξαφάνιση» του Ali Asgari. Μπορώ να υποθέσω ότι ο Ali Asgari είναι ο πατέρας της.
Επικολλώ το ενδιαφέρον σχόλιο ενός φίλου του σκηνοθέτη.
No comments:
Post a Comment