Λιούις Κάρολ, Μες στον καθρέφτη και τι βρήκε η Αλίκη εκεί

Λιούις Κάρολ, Μες στον καθρέφτη και τι βρήκε η Αλίκη εκεί (μετ. Σωτήρης Κακίσης), Ερατώ 2010, σελ. 276

 

  Η Αλίκη σε νέες περιπέτειες, θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του βιβλίου. Η Αλίκη βρέθηκε στη χώρα των θαυμάτων γιατί έπεσε μέσα σε μια τρύπα. Τώρα βρέθηκε σε μια άλλη χώρα, περνώντας μέσα από τον καθρέφτη. Στη χώρα των θαυμάτων τα κύρια πρόσωπα ήταν τραπουλόχαρτα. Στη χώρα στην οποία βρέθηκε μέσα από τον καθρέφτη τα κύρια πρόσωπα είναι τα πιόνια ενός σκακιού.

  Επεισόδια και πάλι επεισόδια που συναρπάζουν τους μικρούς αναγνώστες, όμως τους μεγάλους τους συναρπάζουν τα γλωσσικά παιχνίδια, τα λογοπαίγνια, η αντισυμβατική χρήση της γλώσσας, το εφέ της δισημίας καθώς και διάφορα άλλα παράδοξα. Να παραθέσουμε μερικά δείγματα.

  «Όμως εδώ, όπως βλέπεις, χρειάζεται να τρέχεις όσο μπορείς περισσότερο για να μένεις στο ίδιο σημείο. Αν θέλεις να φτάσεις κάπου, πρέπει να τρέχεις τουλάχιστον δυο φορές πιο γρήγορα» (σελ. 60).

  «-Δεν μπορώ να θυμηθώ πράγματα πριν γίνουν.

  -Είναι φτωχή η μνήμη σου αν δουλεύει μόνο προς τα πίσω, παρατήρησε η Βασίλισσα» (σελ. 122).

  «Πέντε δεκάρες το ένα, δυο δεκάρες τα δύο» (σελ. 136).

  «-Δεν μπορείς να τ’ αρνηθείς αυτό, ακόμα κι αν προσπαθήσεις και με τα δυο χέρια. -Δεν αρνούμαι πράγματα με τα χέρια μου, διαμαρτυρήθηκε η Αλίκη» (σελ. 220).

  «-Πού είναι ο υπηρέτης που πρέπει ν’ απαντήσει στην πόρτα;… -Ν’ απαντήσει στην πόρτα; Είπε. Γιατί, τι ρώτησε η πόρτα;» (σελ. 231-233). 

  Δεν ξέρω σκάκι και έτσι δεν κάθισα να διαβάσω τις επεξηγήσεις του μεταφραστή, πώς ερμηνεύεται σκακιστικά κάθε κίνηση της Αλίκης, της βασίλισσας, των ιπποτών, των στρατιωτών κ.λπ. Πάντως πριν να περάσει στο καθρεφτοδωμάτιο θα τη δούμε να παίζει με τη γάτα της την Κίττυ, και πριν αρχίσει το «σκάκι» θα συνομιλήσει με διάφορα ζωάκια και λουλούδια.

  Και εδώ επίσης θα διαβάσουμε ποιηματάκια, προφανώς και αυτά παρωδίες.

  Και εδώ επίσης η ιστορία αυτή δεν ήταν παρά ένα όνειρο, όπως αποκαλύπτεται στο τέλος.

  Μου έκανε πάντως εντύπωση που όλοι λίγο πολύ την πέφτουν απαξιωτικά στην Αλίκη. Να υπήρξε άραγε κάποια ένταση στη σχέση του Λιούις Κάρολ με το πρότυπο της Αλίκης, που δεν είναι πια το δωδεκάχρονο κοριτσάκι (γεννήθηκε το 1952) για το οποίο έγραψε την πρώτη ιστορία του αλλά μια δεσποινιδούλα δεκαοκτώ χρονών; Ένας θεός ξέρει. Πάντως στο παραμύθι είναι επτάμισι χρονών.

  Όμως ας παραθέσουμε ακόμη κάποια αποσπάσματα.

 «-Τι μας λες! ξανάπε ο Τουιντλντί περιφρονητικά. Δεν θα ’σουνα πουθενά. Γιατί είσαι μονάχα ένα πραγματάκι μες στ’ όνειρό του.

  -Αν ο Βασιλιάς ξυπνούσε, συμπλήρωσε ο Τουιντλντάμ, θα ’λιωνες – χραπ – σαν κερί!

  -Δεν θα ’λιωνα, φώναξε η Αλίκη με πείσμα. Ύστερα, αν εγώ είμαι μοναχά ένα πραγματάκι μες στ’ όνειρό του, τι είσαστε εσείς; Πολύ θα ’θελα να μάθω.

  -Το ίδιο, είπε ο Τουιντλντάμ

  -Το ίδιο, το ίδιο! Φώναξε κι ο Τουιντλντί» (σελ. 105).

  Τελικά ούτε ο Ντεκάρτ μας σώζει.

  Και βέβαια πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα από το όνειρο του Zhuang Zi, που αναρωτιόταν αν είναι άνθρωπος που ονειρεύεται ότι είναι πεταλούδα ή πεταλούδα που ονειρεύεται ότι είναι άνθρωπος.

  «Δεν είπα πως τίποτα δεν είναι καλύτερο, απάντησε ο Βασιλιάς. Είπα πως τίποτα δεν είναι σαν αυτό» (σελ. 171).

  Μου θύμισε ένα ρώσικο ανέκδοτο που διάβασα στο Assimil, φοιτητής, τότε που μάθαινα ρώσικα.

  «-Μα, γιατρέ μου, μου είπατε ότι τα δόντια που θα μου βάζατε θα είναι σαν γνήσια. -Ακριβώς, σαν γνήσια».

  Ουφ, με άγχωνε σαν εκκρεμότητα το να διαβάσω αυτά τα παιδικά βιβλία στα οποία βλέπω να γίνονται συχνές αναφορές. Ευτυχώς χάρη στην Αλίκη (πραγματική κι αυτή, στην οποία αναφέρομαι στην ανάρτησή μου για τον «Μικρό πρίγκηπα») λύθηκε η εκκρεμότητα. 

  Συμπληρώνω: το τραγούδι «White rabbit» των Jefferson airplane είναι εμπνευσμένο από τα δυο βιβλία της Αλίκης.