Sergei Bondarchuk, Η μοίρα ενός ανθρώπου (Судьба человека, 1959)

Sergei Bondarchuk, Η μοίρα ενός ανθρώπου (Судьба человека, 1959)

 

  Μόνο για αύριο Τρίτη στο Στούντιο 19.00, η τελευταία ταινία του αφιερώματος για τα 75 χρόνια από την απελευθέρωση.

  «Η μοίρα ενός ανθρώπου» είναι η πρώτη ταινία του Σεργκέι Μπονταρτσούκ, μεταφορά της ομώνυμης νουβέλας, επίσης του Μιχαήλ Σολόχωφ, όπως και το «Πολέμησαν για την πατρίδα» που προβάλλεται σήμερα· και, καθώς είναι νουβέλα, μεταφέρθηκε αυτούσια, πράγμα που δεν ήταν δυνατόν για το μυθιστόρημα, δεν είναι δυνατόν για κανένα μυθιστόρημα, εκτός πια και μεταφερθεί σε σήριαλ.

  Συγκινητικό το θέμα, το οποίο βλέπουμε εις διπλούν.

  Ο Σοκολόφ (στο ρόλο του ο Μπονταρτσούκ) είναι χωρίς οικογένεια. Οι δικοί του πέθαναν στο λοιμό του 1922. Η Ιρίνα μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο, κι αυτή είναι χωρίς οικογένεια. Θα ενώσουν τις μοίρες τους και θα φτιάξουν οικογένεια. Ένας γιος και δυο κόρες θα γεννηθούν. Ο γιος είναι δεκαεπτά χρονών, αστέρι στα μαθηματικά. Αργότερα θα μπει στο σχολή πολέμου, θα γίνει λοχαγός του πυροβολικού, θα πάρει έξι παράσημα.

  Ο Σοκολόφ θα στρατευθεί. Θα υπηρετήσει ως οδηγός. Θα αιχμαλωτισθεί. Τότε είναι που θα αρχίσουν οι ταλαιπωρίες του.

  Βλέπουμε τη ζωή των αιχμαλώτων, τα καταναγκαστικά έργα, τις εκτελέσεις, την εξόντωση των εβραίων. Θα πνίξει έναν προδότη.

  Θα τα καταφέρει να το σκάσει. Θα πάει σπίτι του. Στη θέση του θα δει ένα μεγάλο λάκκο. Το κτύπησε βόμβα. Μόνο ο γιος του που έλλειπε γλίτωσε. Τώρα κατάλαβε τι σήμαιναν τα λόγια της γυναίκας του, η προαίσθηση ότι δεν θα ξαναειδωθούν. Θύμωσε τότε, νόμισε ότι προέβλεπε το δικό του θάνατο. Τελικά ήταν ο δικός της.

  Στη μάχη του Βερολίνου μαθαίνει ότι εκεί βρίσκεται και ο γιος του, που είναι τώρα λοχαγός, παρασημοφορημένος. Όμως δεν προλαβαίνουν να συναντηθούν.

  Τον πλησιάζουν στενοχωρημένοι δυο αξιωματικοί. Έχουν δυστυχώς κακά νέα για το γιο του.

  Στην ταινία δεν χρειάζεται να του πουν, καταλαβαίνει. Στο μυθιστόρημα διαβάζουμε ότι σκοτώθηκε από ελεύθερο σκοπευτή.

  Η ιστορία αυτή είναι εγκιβωτισμένη. Την αφηγείται σε έναν οδηγό που περιμένει και αυτός τη σχεδία από απέναντι.

  Και ο Βάνια;

  Ο Βάνια είναι ένα μικρό αγοράκι που το περιμάζεψε. Δεν ξέρει από πού είναι. Ο πατέρας του σκοτώθηκε στον πόλεμο. Η μητέρα του σκοτώθηκε στο τραίνο που ταξίδευαν μαζί. -Είμαι ο πατέρας σου, του λέει.

  Το αγοράκι τον αγκαλιάζει συγκινημένο. -Το ήξερα ότι θα έλθεις να με βρεις.

  -Και πού είναι το δερμάτινο μπουφάν σου;

  Χάθηκε το δερμάτινο μπουφάν, αλλά δεν έχει σημασία, βρέθηκαν.

  Ο Βάνια ήταν πολύ μικρός, δεν θυμόταν τον πατέρα του, θυμόταν μόνο το δερμάτινο μπουφάν του.

  Θα δούμε πολλές σκηνές τρυφερότητας ανάμεσα στον Σοκολόφ και τον Βάνια, ολότελα συγκινητικές.

  Τον Βάνια…

  Τρία χρόνια πιο μικρός από μένα, πέθανε πέρυσι, λίγο μετά που πέθανε ο πατέρας του, ενενηντάρης.

  Εμείς θα είμασταν εννιά δέκα χρονών, ο Βάνιας πεντέξι. Μόλις είχαν έλθει από τη Ρωσία. Είμασταν στο δρόμο έξω από το σπίτι του Αντώνη, νομίζω ότι ήταν μαζί μας και ο Γιάννης, η τριανδρία της κάτω γειτονιάς.

  -Για πες μας, τον ρωτάμε, πώς λένε το μ#%*νί και την ψ@^ί στα ρώσικα.

  - Μη λέτε κακά λόγια, ήταν η απάντησή του.

  -Καλά σας λέει το παιδί, μη λέτε κακά λόγια, ακούμε τον πατέρα μου που ανέβαινε το δρόμο χωρίς εμείς να τον αντιληφθούμε και είχε ακούσει την ερώτησή μας.

  Κοίτα να δεις, ξέρω ρώσικα, και δεν μπήκα ποτέ στον κόπο να ψάξω να βρω πώς λέγονται αυτές οι λέξεις.

  Είχαν έλθει πριν δυο τρία χρόνια. Θυμάμαι που με έστειλε η μητέρα μου και τους πήγα ένα καλάθι σταφύλια. -Θα τα κάνω γλυκό, μου είπε η Βαρβάρα.

  Έτσι ήταν στα χωριά τότε, αλλά και τώρα.