Christopher Cassel, To end all war: Oppenheimer and the atomic bomb (2023)

 

Christopher Cassel, To end all war: Oppenheimer and the atomic bomb (2023)

Christopher Nolan: Oppenheimer, από την Πέμπτη που μας πέρασε στους κινηματογράφους.

  Ανορθόδοξη αυτή η ανάρτηση. Την ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν δεν την είδα, πώς να τη δω εξάλλου αφού είμαι στην Κρήτη και η δημοσιογραφική της προβολή έγινε αφού είχα κατέβη στην Κρήτη. Όμως είχα μια περιέργεια να δω μια ταινία για τον Οπενχάιμερ, τον πατέρα της ατομικής βόμβας. Και έπεσα πάνω στο ντοκιμαντέρ ενός άλλου Κρίστοφερ, του Κρίστοφερ Κάσελ.

  Τα ντοκιμαντέρ μου αρέσουν εφόσον έχουν να κάνουν με κάτι που με ενδιαφέρει. Ακόμη, η ποιοτική τους πλευρά μετράει πολύ λιγότερο για μένα από ό,τι σε μια βιογραφική ταινία. Όμως η ζωή του Οπενχάιμερ (αξίζει να διαβάσετε τη βιογραφία του στη βικιπαίδεια, λέει πράγματα που δεν τα είδα στο ντοκιμαντέρ, δεν ξέρω αν υπάρχουν στην ταινία του Νόλαν) με ενδιέφερε πάρα πολύ και έτσι το ντοκιμαντέρ αυτό δεν ήταν δυνατόν να μη με ενδιαφέρει. Καλογυρισμένο, η βαθμολογία του είναι 7,5 στο IMDb. Και μια και κίνητρο για αυτή την ανάρτηση είναι η ταινία του Νόλαν, να σας πούμε ότι η βαθμολογία της είναι 8,6, ισχυρό κίνητρο για να πάτε να τη δείτε.

  Δεν είναι μόνο η ταινία. Στην «Εποχές» νομίζω, ή στην «Επιθεώρηση τέχνης», μαθητής διάβασα ένα ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου με αυτό τον τίτλο: Οπενχάιμερ. Ήταν ένα ποίημα αποστροφή στον μεγάλο φυσικό. Καθώς πέθανε το 1967 από καρκίνο του οισοφάγου, σε ηλικία μόλις 63 ετών (κάπνιζε σαν άρκαλος), δεν αποκλείεται να το διάβασε, δηλαδή κάποιος να του το μετέφρασε.

  Λες να υπάρχει στο διαδίκτυο; Θα ήθελα πολύ να το ξαναδιαβάσω, για να δω.

  Το βρήκα, έχει τίτλο «Γράμμα στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ». Γράφηκε το 1964.

  Το ξαναδιάβασα. Αντιγράφω δυο στίχους:

  «το πνεύμα σας

δεν έγινε αστέρι, αλλά νύχτα. Δεν φαίνεται πια».

  Τραγική ειρωνεία.

  Ο Βρεττάκος δεν έγινε Ρίτσος, που το αστέρι του μεσουρανεί.

  Όσο για το πνεύμα του Οπενχάιμερ, έγινε αστέρι, κρίνοντας από το ντοκιμαντέρ και την ταινία που προβλήθηκαν την ίδια χρονιά.

  Να πω και αυτό για τον Βρεττάκο.

  Έγραψε, τότε που ήμουν μαθητής, ένα βιβλίο-βιογραφία για τον Καζαντζάκη. Δεν μου άρεσε. Και φαίνεται ότι δεν άρεσε και σε άλλους. Αργότερα διάβασα ότι είπε πως το έγραψε για λόγους βιοποριστικούς.

  Αλήθεια, όλοι ξέρουμε για τους 120.000 νεκρούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Μα πόσοι ξέρουν για τους 350.000 νεκρούς του Ναντσίν, που οι γιαπωνέζοι στρατιώτες, διάβασα, τους σκότωναν στους δρόμους σαν να ήταν κουνέλια; Αυτό που τρομάζει δεν είναι ο αριθμός των θυμάτων αλλά ο τρόπος, η βόμβα.

  Τους 30.000 νεκρούς της Δρέσδης, σε μια νυχτερινή επιδρομή των συμμάχων με στόχο να τρομοκρατήσουν τους γερμανούς, πόσοι τους ξέρουν; (διαβάζω τώρα στο σύνδεσμο ότι εκτιμούν τους νεκρούς μεταξύ 35.000 και 100.000).

  Το σκεπτικό του Οπενχάιμερ, ότι βλέποντας ο κόσμος το μέγεθος της καταστροφής (ήταν αντίθετος να τη ρίξουν σε ακατοίκητο μέρος) θα δίσταζαν πολύ να την χρησιμοποιήσουν ξανά, ήταν σωστό. Όσο για την στρατιωτική και πολιτική ηγεσία, το σκεπτικό τους ήταν ότι σκοτώνοντας τόσες χιλιάδες αθώους γιαπωνέζους πολίτες θα έθεταν τέρμα στον πόλεμο και θα γλίτωναν τη ζωή χιλιάδων αμερικανών στρατιωτών.

  Την σοβιετική ατομική βόμβα δεν ξέρουμε ποιος την κατασκεύασε. Αν την χρησιμοποιήσουν οι Ρώσοι, αυτός θα είναι ήδη νεκρός.

  Η ισορροπία του τρόμου είναι γεγονός. Είχαμε δυο παγκόσμους πολέμους με διαφορά λιγότερο από 30 χρόνια. Τώρα έχουν περάσει σχεδόν 80 χρόνια από το τέλος του δεύτερου.

  Το σκεπτικό του Οπενχάιμερ το είχε και η «Κόκκινη Τζόαν», που έδιδε μυστικά στους σοβιετικούς για να την κατασκευάσουν και αυτοί, και να επέλθει έτσι η ισορροπία του τρόμου. Είδαμε την βιογραφική ταινία της, προβλήθηκε πριν πέντε χρόνια.

  Και ένα τελευταίο σχόλιο.

  Ο Οπενχάιμερ είχε δεσμούς με την αριστερά. Διώχθηκε την εποχή του μακαρθισμού. Ήταν η αμοιβή που εισέπραξε για την τόσο αποφασιστική συμβολή του στην ήττα των γιαπωνέζων. Με ανάλογο τρόπο «τίμησαν» και οι άγγλοι των πρωτεργάτη της νίκης κατά των γερμανών με το σπάσιμο των κωδίκων τους, τον Άλαν Τούρινγκ.

  Τελειώνοντας θα πω, αν και δεν την έχω δει: Δείτε την ταινία.