Denis Villeneuve, Μέσα από τις φλόγες (Incendies, 2010)

 Denis Villeneuve, Μέσα από τις φλόγες (Incendies, 2010)

 

  Έχω γράψει κάποιες φορές ότι το στόρι ήταν το πρόσχημα για να μας δείξει ο σκηνοθέτης το φόντο.

  Δεν έχω γράψει όμως ότι, στην πρόσληψη, ίσως κάποιες φορές ενδιαφέρει περισσότερο το φόντο από το στόρι, μου έχει τύχει.

  Για μένα θα μπορούσε να είναι έτσι μ’ αυτή την ταινία, μια και με ενδιαφέρουν πάρα πολύ τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή, αλλά και γενικότερα στον ισλαμικό κόσμο.

  Όμως δεν είναι αυτή η περίπτωση εδώ.

  Μια τέτοια ιστορία μόνο σε ένα τέτοιο φόντο θα μπορούσε να είναι κάπως πειστική.

  Γιατί κάπως;

  Γιατί δεν υπάρχει εδώ καμιά προφητεία.

  Και καθώς βλέπουμε σήμερα με τα γυαλιά του ρεαλισμού, η σύμπτωση μας φαίνεται υπερβολική.

  Είναι το μοτίβο του Οιδίποδα μεταφερμένο σε σύγχρονο context.

  Οι διαφορές:

  Δεν σκοτώνει τον πατέρα του, τον πατέρα του τον σκοτώνουν οι… όταν βλέπουν την αδελφή τους με αυτόν. Τους ατίμασε. Μάλιστα θα σκότωναν και τη μητέρα του (τον εγκυμονούσε τότε) αν δεν προλάβαινε να τους σταματήσει η γιαγιά.

  Μια τέτοια ευαισθησία για την τιμή νόμιζα ότι χαρακτηρίζει μόνο τους μουσουλμάνους. Αμέσως μετά όμως είδα ότι επρόκειτο για χριστιανούς. Τα αδέλφια το θεωρούσαν προσβλητικό να τα φτιάξει η αδελφή τους με έναν πρόσφυγα.

  Προφανώς παλαιστίνιο, μετά τον πόλεμο τον έξι ημερών.

  Υπήρχε ένταση ανάμεσα στους χριστιανούς και τους μουσουλμάνους στο Λίβανο. Οι χριστιανοί δεν ήθελαν τους μουσουλμάνους παλαιστίνιους στα εδάφη τους.

  Έγιναν φρικαλεότητες και από τις δυο κοινότητες.

  Μια των χριστιανών: βάζουν φωτιά σε ένα λεωφορείο, αφού πιο πρώτα είχαν σκοτώσει τους περισσότερους επιβάτες. Η αδελφή (έχει γεννήσει στο μεταξύ ένα αγοράκι, που έχει παραδοθεί, απαίτηση της γιαγιάς που την έσωσε από τους αδελφούς της, σε ορφανοτροφείο) μόλις που προλαβαίνει να σωθεί, δείχνοντάς τους το σταυρό που είχε κρύψει πριν ανέβει στο λεωφορείο.

  Μια των μουσουλμάνων: Βάζουν φωτιά στο χριστιανικό ορφανοτροφείο. Όμως ο επικεφαλής φείδεται των παιδιών, τα παίρνει, τα σώζει. Ανάμεσά τους και ο γιος της.

  Γενίτσαρος, ελεύθερος σκοπευτής, θα σκοτώσει πολλούς χριστιανούς (θυμήθηκα μια από τις τελευταίες ταινίες του Zhang Yimou, τους «Ελεύθερους σκοπευτές»).

  Όμως οι χριστιανοί θα τον συλλάβουν. Θα του χαρίσουν τη ζωή, αλλά με την προϋπόθεση να τους υπηρετήσει.

  Και αλλάζει στρατόπεδο: Γίνεται βασανιστής.

  Ένα από τα θύματά του δεν θα είναι άλλη από τη μητέρα του, η οποία, αγανακτισμένη για τις φρικαλεότητες που διέπραξαν οι χριστιανοί, θα σκοτώσει τον επικεφαλής τους και θα φυλακισθεί.

  Την βιάζει επανειλημμένα.

  Η οποία τον αναγνωρίζει από ένα τατουάζ που είχε κάνει η γιαγιά στο πόδι του.

  Θα μείνει έγκυος με δίδυμα.

  Αυτή που την ξεγέννησε δεν θα τους αφήσουν να τα σκοτώσουν ρίχνοντάς τα σε ένα ποτάμι, όπως έκαναν συνήθως. Θα τα κρατήσει μέχρι να αποφυλακισθεί η μητέρα τους.

  Θα την αφήσουν να τα πάρει μαζί της (είναι αίμα τους εξάλλου, της λένε) στον Καναδά, όπου θα δουλέψει για χρόνια ως γραμματέας ενός συμβολαιογράφου.

   Ετοιμοθάνατη, μοιράζει την περιουσία της στα δυο παιδιά (αγόρι και κορίτσι, όχι όπως στον «Οιδίποδα» που έχουμε την Αντιγόνη και την Ισμήνη), με την εντολή να πάνε να βρούνε τον αδελφό τους. Έχει γράμματα γι’ αυτούς και γι’ αυτόν, αλλά να τα ανοίξουν μόνο όταν τον βρουν.

  Απρόθυμος ο νεαρός, όμως η αδελφή του επιμένει. Ο συμβολαιογράφος, που τους νιώθει σαν οικογένεια, θα τους συνοδεύσει στο Λίβανο για να τους βοηθήσει.

  Και μια ατάκα από την ταινία: «Ίσως έφυγε για το εξωτερικό. Συχνά έτσι έκαναν τύποι σαν αυτόν».

  Ο λόγος για τον βασανιστή πατέρα και αδελφό ταυτόχρονα (Θυμήθηκα την αιμομιξία στο «China town»).

  Έχει πάει στον Καναδά.

  Όταν το συναντάς σε δυο ταινίες, τότε μιλάμε για μοτίβο: ο βασανιστής που φεύγει στο εξωτερικό για να αποφύγει την εκδίκηση των θυμάτων του. Είναι το μοτίβο της ταινίας «Φαντάσματα από το παρελθόν» που προβάλλεται από σήμερα στους κινηματογράφους.

  Πόσο μπορεί να ήταν ένοχος ο Οιδίποδας;

  Πόσο μπορεί να είναι ένοχος αυτός ο γιος, που του τα έφερε έτσι η μοίρα;

  Ο Οιδίποδας νιώθει ένοχος, παρόλο που τελικά δεν είναι, μια και έτσι είχαν αποφασίσει οι θεοί, και αυτοτυφλώνεται.

  Η μητέρα, ετοιμοθάνατη, καλεί τα παιδιά της για συμφιλίωση.

  Που βέβαια σε δυο από τα τελευταία πλάνα δεν την βλέπουμε αυτή τη συμφιλίωση, χωριστά πάνε τα δίδυμα στον τάφο της μητέρας τους και χωριστά ο βιαστής γιος της.

  Όμως δεν προβλέπεται να εκδικηθούν.

  Είναι αδελφός τους στο κάτω κάτω.

  8,3 η βαθμολογίας της, πρόκειται για μια ταινία που δεν θα σβήσει ποτέ από τη μνήμη σας.