Ιωάννας Τσοκοπούλου, Είναι ο γιος μου

Ιωάννας Τσοκοπούλου, Είναι ο γιος μου, Καστανιώτης 1991

Έρευνα, Απρίλης 1993

Στη σημερινή εποχή, τη μεταρρεαλιστική, η μεγάλη λεωφόρος του ρεαλισμού αρχίζει να συρρικνώνεται, ενώ αναπτύσσονται δυο πλάγιοι δρόμοι, τους οποίους ακολουθεί όλο και συχνότερα η αφηγηματική πεζογραφία. Ο ένας είναι η άρνηση του ρεαλισμού, ακόμη και όταν ονομάζεται μαγικός ρεαλισμός, όπως στην περίπτωση του Μάρκες, με την επανεισαγωγή του γκροτέσκ, του παράδοξου, του φανταστικού, του μυθικού. Ο άλλος είναι η ακραία συνέπεια του ρεαλισμού: η αφήγηση πραγματικών γεγονότων, αυτοβιογραφικών. Το γεγονός ότι οι τέτοιου είδους αφηγήσεις δεν ονομάζονται πια απομνημονεύματα, έστω και
αντιαπομνημονεύματα (Αντρέ Μαλρώ), δείχνει την πρόθεση των συγγραφέων να κατακτήσουν το κοινό του παραδοσιακού μυθιστορήματος. Τίτλοι όπως «Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς», «Χαμογέλα ρε, τι σου ζητάνε», «Είναι ο γιος μου», δεν προδίδουν καθόλου αφήγηση πραγματικών περιστατικών παρά είναι σαν οποιοιδήποτε άλλοι μυθιστορηματικοί τίτλοι. Το πόσο αυτές οι αφηγήσεις πραγματικών περιστατικών έχουν
κλέψει το κοινό του μυθιστορήματος φαίνεται από το φανταστικό τιράζ των δυο πρώτων τίτλων, έργων του Χρόνη Μίσσιου. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι οι πεζογράφοι προτιμούν όλο και περισσότερο την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, που δημιουργεί πάντα την ψευδαίσθηση αφήγησης πραγματικών περιστατικών.
Το έργο της Ιωάννας Τσοκοπούλου «Είναι ο γιος μου» (Καστανιώτης 1991), ανήκει στην κατηγορία εκείνη των έργων που αφηγούνται πραγματικά περιστατικά. Οι λογοτεχνικές μελέτες μου, που μου απασχολούν πολύ χρόνο, καθιστούσαν πολυτέλεια την ανάγνωση αυτού του βιβλίου, που παρέμενε στη βιβλιοθήκη μου μέχρι να βρω την ευκαιρία να το δωρίσω σε κάποιο φίλο. Όταν δόθηκε μια τέτοια ευκαιρία, αποφάσισα να μη το δώσω πριν του ρίξω μια ματιά. Η μια ματιά εξελίχθηκε στη μέχρι τέλους ανάγνωσή του, μέσα σε μια μέρα. Τόσο συναρπαστική βρήκα την αφήγηση της συγγραφέως, που εξιστορούσε τις δυσκολίες, τις απογοητεύσεις αλλά και τις ελπίδες που πέρασε, μεγαλώνοντας ένα παιδί με σύνδρομο down. Αυτή η εμπειρία την οδήγησε στη δημιουργία του εργαστηρίου ειδικής αγωγής «Μαργαρίτα», για νέους και νέες με ειδικές ανάγκες, ενός φορέα που αν υπήρχε πιο πριν θα την είχε βοηθήσει στην ανατροφή του δικού της παιδιού. Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, τι θα ωφελούσε η ανάγνωση ενός τέτοιου βιβλίου γονείς που δεν έχουν παιδί με σύνδρομο down. Το όφελος που μπορεί να αποκομίσει κάθε γονιός, πιστεύω, είναι η συνειδητοποίηση του μόχθου που χρειάζεται να καταβάλουν οι γονείς τέτοιων παιδιών, προκειμένου να τα καταστήσουν ικανά να αντεπεξέλθουν σε απαιτήσεις της ζωής, πράγμα που θα τους κάνει να δυσανασχετούν λιγότερο στις απαιτήσεις της ανατροφής των δικών τους παιδιών. Και οι απαιτήσεις αυτές δεν μεταφράζονται τόσο σε χρήμα, που οι σημερινοί γονείς δεν το στερούνται και τόσο σε σχέση με τους δικούς τους γονείς, όσο σε χρόνο, που είναι τόσο απαραίτητος για την κάλυψη των συναισθηματικών κυρίως αναγκών των σημερινών παιδιών, για την ισορροπημένη ψυχολογική τους ανάπτυξη, για να μην οδηγηθούν αργότερα στο έγκλημα ή τα ναρκωτικά.