Ramin Bahrani, Fahreneit 451 (2018)

Ramin Bahrani, Fahreneit 451 (2018)

  Έχω δει όλες τις ταινίες του ιρανοαμερικάνου Ραμίν Μπαχρανί, με έβδομη τη φετεινή, μια μεταφορά του ομώνυμου δυστοπικού μυθιστορήματος του Ray Bradbury, που εκδόθηκε το 1953.

  Πέρυσι ξαναείδα και την επίσης ομώνυμη μεταφορά του Τρυφώ.

  Αθεράπευτα συγκριτολόγος καθώς είμαι δεν άντεξα να μη δω άλλη μια φορά την ταινία, για να κάνω τη σύγκριση. Όχι όμως τόσο πολύ ώστε να διαβάσω το μυθιστόρημα, αλλά αρκετά ώστε πριν ξεκινήσω να γράφω αυτές τις γραμμές να διαβάσω την περίληψη του μυθιστορήματος στο σχετικό λήμμα της βικιπαίδειας.

  Και οι δυο αποκλίνουν από το μυθιστόρημα.

  Η Τζούλι Κρίστι δεν σκοτώνεται όπως στο μυθιστόρημα, απεναντίας ο Όσκαρ Βέρνερ θα την βοηθήσει να βρει έναν κατάλογο με ονόματα ατόμων της αντίστασης, ατόμων που αντιστέκονται στο κάψιμο των βιβλίων από τους πυροσβέστες, και να τον καταστρέψει. Αργότερα θα συναντηθούν στο δάσος όπου άλλα μέλη της αντίστασης απομνημονεύουν βιβλία ώστε να καταγραφούν ξανά όταν θα ανατραπεί αυτό το καθεστώς. Επίσης ο Φάμπερ, ο γέρο καθηγητής, δεν υπάρχει σε καμιά κινηματογραφική μεταφορά. Το ίδιο και η καταστροφή της πόλης με πυρηνικά από το κράτος, για να εξοντώσουν μια και καλή κάθε θύλακα αντίστασης, δηλαδή κάθε σπίτι όπου πιθανόν να κρύβονται βιβλία. Φυσικά οι «παράπλευρες απώλειες» είναι άφθονες, όπως και στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. Οι αντιστασιακοί μόλις που ξεφεύγουν, μια και βρίσκονται στο δάσος, στις παρυφές της πόλεις, από το ωστικό κύμα.

  Ο Τρυφώ όμως μένει περισσότερο πιστός στο «γράμμα» του μυθιστορήματος, με το να παραθέτει εκτενείς διαλόγους απ’ αυτό. Ο Bahrani αντίθετα αποκλίνει σημαντικά, όχι μόνο περιορίζοντας το λόγο αλλά και επινοώντας νέα επεισόδια. Να μην το ξεχάσω, το σενάριο συνυπογράφει ο μεγάλος συμπατριώτης του Amir Naderi.

  Στη δική του μεταφορά δεν είναι παντρεμένος. Η κοπέλα ήταν μια αντιστασιακή που έγινε πληροφοριοδότης τους, για να μετανιώσει μετά. Θα γίνει ό,τι η Τζούλι Κρίστι στην ταινία του Τρυφώ. Ο Bahrani επίσης κάνει update της ταινίας, σύμφωνα με τις εξελίξεις της κινηματογραφικής τεχνολογίας αλλά και στον κυβερνοχώρο. Είναι γρήγοροι οι ρυθμοί του σε σχέση με του Τρυφώ, πράγμα που συμβαίνει στις ταινίες δράσης όσο ερχόμαστε πιο κοντά στην εποχή μας. Στο τέλος της δικής του εκδοχής ο ήρωας δεν σώζεται, αλλά καταφέρνει να «φυγαδεύσει» με ένα πουλί λογισμικό που βρίσκεται σε DNA, με καταγραμμένα χιλιάδες βιβλία.

  Και θα βάλω πάλι τις ταινίες στον προκρούστη του «παραδείγματος» του Syd Filed («The fundamentals of screenwriting»). Ο Φιλντ μιλάει κυρίως για τη δομή και τα επεισόδια που προωθούν τη δράση. Όμως δεν είδα να αναφέρεται στην «ποιότητα» των επεισοδίων. Και αυτά δεν είναι μόνο όσα περιέχουν το σασπένς και τις ανατροπές, είναι και τα από μόνα τους εντυπωσιακά. Ένα τέτοιο στο μυθιστόρημα, που δεν το παραλείπουν οι δυο σκηνοθέτες, είναι η αυτοπυρπόληση της γυναίκας πάνω στο σωρό των βιβλίων της, πριν οι πυροσβέστες προλάβουν να την απομακρύνουν. Αυτό αποτέλεσε και το αποφασιστικό γεγονός για την ολοκληρωτική μεταστροφή του Μόνταγκ, του ήρωα του βιβλίου.