Akira kurosawa, Sanshiro Sugata (1943)

Akira kurosawa, Sanshiro Sugata (1943)

 

  Ο «Σανσιρό Σουγκάτα» είναι η πρώτη ταινία του Ακίρα Κουροσάβα. Ήδη σ’ αυτήν κάνουν την εμφάνισή τους τα κύρια υφολογικά και θεματικά του στοιχεία, καθώς και ο βαθύς ανθρωπισμός του. Ακόμη βλέπουμε τον ήρωα, όχι πια με τη σημασία του κεντρικού χαρακτήρα αλλά με την κυριολεκτική (ο Τοσίρο Μιφούνε στους «Επτά σαμουράι»), αλλά και με μια μεταφορική, την εξαιρετική προσωπικότητα (ο δάσκαλος στο «Mandadayo»).

  Το μοτίβο είναι η σχέση δασκάλου-μαθητή, που θα το δούμε και σε άλλα έργα του. Μαθητής είναι ο Σανσιρό, δάσκαλός του στο Judo είναι o Yano. Δυνατός ο Σανσιρό, όμως χωρίς αυτοπειθαρχία. Του αρέσουν οι καυγάδες, ο δάσκαλός του όμως του δίνει ένα καλό μάθημα. Θα μείνει μέσα σε μια λασπωμένη λιμνούλα ένα ολόκληρο βράδυ, περιμένοντας τη συγνώμη του. Μια «μυστική παπαρούνα», σαν αυτή του Μυριβήλη στη «Ζωή εν τάφω», που θα πέσει κάποια στιγμή στην αντίληψή του, θα του προκαλέσει το fulguratio, την έκλαμψη που θα συντελέσει στη συνειδησιακή μεταστροφή του.

  Η αστυνομία θέλει να διαλέξει δασκάλους για τους μαθητές της σχολής, και γι’ αυτό διοργανώνει έναν αγώνα ανάμεσα στη σχολή του Yano και στη σχολή του Murai. Από ένα μεσότιτλο μαθαίνουμε για τον κακότροπο χαρακτήρα του Higaki, μαθητή του Murai, που έχει βάλει στο μάτι την Sayo, την όμορφη κόρη του. Μια τυχαία συνάντηση του Σανσιρό με τη Sayo δεν αφήνει αμφιβολία για το ειδύλλιο που θα πλεχτεί. Ούτε αυτός ξέρει ότι είναι η κόρη του Murai, ούτε αυτή ότι είναι ο Σανσιρό, τον οποίο θα αντιμετωπίσει ο πατέρας της, παρά τις αντιρρήσεις της και παρά την επιμονή του Higaki να αγωνιστεί ο ίδιος στη θέση του. Ο αγώνας θα είναι μέχρι θανάτου.

   O Σανσιρό που θα νικήσει φέρεται με ιπποτικό τρόπο στον νικημένο κερδίζοντας την εκτίμησή του. Αργότερα, στο κρεβάτι που αναρρώνει, θα ζητήσει από την κόρη του να τον φωνάξει. Θα δειπνήσουν και οι τρεις.

  Ο Higaki, βλέποντάς τους, φοβάται ότι θα κερδίσει την καρδιά της Sayo. Ο μόνος τρόπος είναι να τον βγάλει από τη μέση. Τον καλεί σε μια μονομαχία θανάτου. Λίγο έλλειψε να τον πνίξει, όμως στο τέλος ο Σανσιρό νικάει.

  Ο ανθρωπιστής Κουροσάβα θα μαλακώσει την καρδιά του Higaki. Ακούμε ότι δεν μισεί πια τον Σανσιρό.

  Στο τέλος του έργου βλέπουμε την Sayo να συνοδεύει τον Σανσιρό, κατευοδώνοντάς τον καθώς φεύγει για μια περιοδεία. Της υπόσχεται ότι θα επιστρέψει σ’ αυτήν μετά το τέλος της.

  Από  ένα μικρό κείμενο που έγραψα το 2013, μια γενική εντύπωση από το έργο του, θα παραθέσω μια παράγραφο.

    «Παρατήρησα τέλος ότι ο Κουροσάβα χρησιμοποιεί συχνά τον ήχο του ανέμου ως μουσικό εφέ, και τη βροχή επίσης συχνά ως οπτικό, αλλά και ακουστικό εφέ. Ο άνεμος, η βροχή (πρόσφατα είδα τη «Νεροποντή» του Bahram Beizai) αλλά και το χιόνι (το τελευταίο σε κάποιες ιρανικές ταινίες) χρησιμοποιούνται τόσο από τον Κουροσάβα όσο και από αρκετούς άλλους σκηνοθέτες σαν στοιχεία για τις ταινίες τους. Ίσως γιατί αυτά τα φυσικά στοιχεία δημιουργούν στο θεατή ένα αίσθημα δέους, καθώς είναι εν δυνάμει καταστροφικά. Και όντως σε κάποιες ταινίες είναι καταστροφικά».

  Την παρέθεσα γιατί στο τέλος του έργου, πριν αρχίσει η μονομαχία, ακούμε ένα θυελλώδη άνεμο που παρασέρνει ορμητικά τα σύννεφα, μεταφορά της δραματικής σύγκρουσης που επρόκειτο να ακολουθήσει.