Radu Jude, Σημαδεμένες καρδιές (Scarred hearts, 2016)

Radu Jude, Σημαδεμένες καρδιές (Scarred hearts, 2016)

 

  Βλέπουμε πακέτο τον Ράντου Γιούντε, που η ταινία του «Ατυχές πήδημα ή παλαβό πορνό» τόσο μας άρεσε, και που εξακολουθεί να παίζεται στους κινηματογράφους για τέταρτη βδομάδα.

  Οι «Σημαδεμένες καρδιές», και με τον έρωτα και με τις ουλές της αρρώστιας, είναι μια διαφορετική ταινία από αυτές που είδα μέχρι τώρα. Συγκινητική ταινία, μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Max Blecher, που όπως διαβάζω τώρα στη βικιπαίδεια είναι απόλυτα αυτοβιογραφικό.

  Ο Μανώλης πάσχει από φυματίωση των οστών της σπονδυλικής στήλης. Του βάζουν γύψο στο στήθος για να αποτρέψουν τυχόν κάταγμα. Ελπίζει στη θεραπεία. Αντιμετωπίζει με χιούμορ την κατάστασή του, όπως και οι άλλοι ασθενείς.

  Ένας έρωτας εμφανίζεται στη ζωή του, η Solange. Αυτή έχει θεραπευθεί, όμως με πρόβλημα στο ένα της πόδι. Φοράει νάρθηκα. Θα την ερωτευθεί, της προτείνει να παντρευτούν, μα είναι μεγαλύτερή του, δεν τον πειράζει, καλά, θα το σκεφθεί.

  Θα τους δούμε δυο φορές να κάνουν έρωτα.

  Θα την απατήσει με μια άλλη κοπέλα που είναι σε πολύ πιο δύσκολη κατάσταση παρά τις αντιρρήσεις της, τι θα πει η Σολάνζ αν το μάθει. Ο γύψος αποτελεί ένα εμπόδιο. Πονάει, φωνάζει, έρχονται και τον παίρνουν. Καθώς τον απομακρύνουν αυτή του λέει: Να ξανάρθεις.

  Θα της δοθεί άραγε η ευκαιρία να ξανακάνει έρωτα πριν πεθάνει;

  Μια επιδείνωση της υγείας του Μανώλη επιβάλει εγχείρηση. Δεν μπορεί να γίνει στο σανατόριο, πρέπει να γίνει σε νοσοκομείο.

  Ξέρουν ότι αυτό είναι το τέλος.

  Η ταινία τελειώνει με μια σκηνή νεκροταφείου. Η κάμερα σταματάει σε ένα τάφο. Βλέπουμε τη φωτογραφία του.

  Πόσο χρονών ήταν;

  Δεν μας λέγεται, όμως ο Max Blecher ήταν 28 χρονών.

  Θα ακούσουμε συζητήσεις για διάφορα, για τον αντισημιτισμό (ο Μανώλης είναι εβραίος), για τον Χίτλερ, για τον Σιοράν (μια εκκρεμότητά μου είναι να διαβάσω ένα βιβλίο του), αλλά και για το Θεό και τη ζωή μετά θάνατο. Θα ακούσουμε επίσης απαγγελίες ποιημάτων, καθώς και σχόλια για ποιητές.

  Η κάμερα είναι ακίνητη, και παίρνει σε μακρινά πλάνα τους ήρωές μας, σε αντίθεση με τις μέχρι τώρα ταινίες του Γιούντε, τουλάχιστον αυτές που είδα, όπου κυριαρχούν τα κοντινά πλάνα. Αυτό της επιτρέπει, συνειδητοποιώ τώρα, να παίρνει πλάνα μεγάλης διάρκειας. Κατά διαστήματα παρεμβάλλονται μεσότιτλοι γεμάτοι λογοτεχνικότητα ή φιλοσοφικό βάθος, προφανώς αποσπάσματα από το βιβλίο.

  «Η ματαιότητα πλημύρισε τον κόσμο σαν υγρό που στάζει, και ο ουρανός καθαρός, παράλογος και απροσδιόριστος πήρε το χρώμα της απελπισίας».

  Συχνά οι μεσότιτλοι αυτοί χωρίζουν μονόπλανα.

  Υπάρχουν κάποιες εξωτερικές σκηνές, στη θάλασσα. Στην πρώτη ο Μανώλης είναι καθισμένος σε ένα βράχο με τον πατέρα του. Αυτός του λέει ότι θα θυσιάσει τα πάντα για τη γιατρειά του. Συνειδητοποιώ τώρα ότι τόσο στην «Αλεξάνδρα» όσο και στο «Καθένας στην οικογένειά μας» (η προηγούμενη ανάρτηση) αυτό που εξαίρεται είναι η πατρική αγάπη.

  Οι άλλες σκηνές είναι με τη Σολάνζ.

  Τι όνομα, όλο μουσικότητα, τι μου θύμισε. Δεν ήταν το πραγματικό της, το πραγματικό της ήταν Κάτι.

  Αντιγράφω από την ανάρτησή μου για το «Καθένας στην οικογένειά μας».

  «Όμως είχε δίκιο να τον παρατήσει βρίσκοντας γκόμενο όταν αυτός βρέθηκε στην ανεργία και στην κατάθλιψη;

  Έχω πει πολλές φορές την ιστορία. Τον τάφο της μου τον έδειξε ο ξάδελφός μου ο Γιώργης ο Τζανετάκης. Πανέμορφη δασκάλα, την έδιωξε ο άντρας της όταν αρρώστησε με καρκίνο. Γύρισε στο χωριό (ήταν κάπου στη Μακεδονία), όπου την φρόντισε η αδελφή της μέχρι που πέθανε».

  Όχι, δεν είναι ο κανόνας, αλλά υπάρχουν τέτοιες εξαιρέσεις».

  Για μια τέτοια εξαίρεση άκουσα στην ταινία.

  «Ήταν παντρεμένη με ένα συμπατριώτη της. Την παράτησε όταν αρρώστησε».

  Και ποια ήταν αυτή;

  Μα η Σολάνζ.