Stan Brakhage, Interim (1952)

Stan Brakhage, Interim (1952)

  Ο φίλος μου ο Μάκης ο Μωραΐτης μου συνέστησε να δω δυο ταινίες, «Το γιο του Σαούλ» και «Το άλογο του Τορίνο», και ένα σκηνοθέτη, τον Stan Brakhage (Μπράκιτζ). Πειραματικός, έψαξα στη βικιπαίδεια και βρήκα αρκετά ενδιαφέροντα στο βιογραφικό του. Κάποιοι πειραματισμοί του έγιναν μετά κοινός τόπος, όπως π.χ. η κρατημένη στο χέρι κάμερα, το γρήγορο κόψιμο και η λήψη των σκηνών με τη σειρά που είναι στο σενάριο. Άλλοι πειραματισμοί του είναι η πολλαπλή έκθεση, η επίθεση δηλαδή λήψεων της ίδιας εικόνας με διαφορετική έκθεση στο φωτισμό κ.ά. και το βάψιμο του φιλμ. Αποφάσισα λοιπόν να δω οπωσδήποτε δυο ταινίες του, χωρίς αυτό να αποκλείει βέβαια ότι θα δω και άλλες.
  Το «Interim», η πρώτη του ταινία, 24 λεπτών, την οποία γύρισε όταν ήταν μόλις δεκαεννιά χρονών, δεν έχει ακραίους πειραματισμούς. Ακολουθεί όμως την κινηματογραφική λογική μέχρι τα έσχατα, με το να απουσιάζει εντελώς ο λόγος των ηρώων σε μια κατά τα άλλα κλασική αφήγηση. Τις ελάχιστες φορές που τους βλέπουμε να μιλάμε δεν ακούμε τα λόγια τους, όχι λόγω απόστασης αλλά από σκηνοθετική επιλογή. Στην ταινία ακούγονται μόνο οι φυσικοί ήχοι και η μουσική επένδυση. (Το διάβασα αργότερα, η μουσική είναι του John Cage. Θυμάμαι φοιτητής που μου άρεσε και άκουγα συχνά το Variation II. Το ξαναβρίσκω στο youtube. Επίσης και κάποιες συνθέσεις του για κρουστά. Εδώ ένα δείγμα. Όμως, ξανακοιτάζοντας την ταινία από την αρχή, βλέπω το musical score να αποδίδεται σε έναν J. Tenney. Ίσως να μην είναι δική του η μουσική και απλώς να επένδυσε με μουσική του John Cage).

  Η αφήγηση κλασική, όπως και η επιλογή των ηρώων: Ένας άνδρας και μια γυναίκα, όπως γίνεται συχνά στα έργα. Δυο άνδρες μαζί όπως «Στο πέρασμα του χρόνου» (Βιμ Βέντερς) ή δυο γυναίκες «Θέλμα και Λουίζ» (Ridley Scott) είναι η εξαίρεση, όχι ο κανόνας. Επίσης όταν βλέπουμε δυο παιδάκια, σχεδόν πάντα το ένα είναι αγοράκι και το άλλο κοριτσάκι, όπως π.χ. στη «Σιωπή» του Μοχσέν Μαχμαλμπάφ.

  Καθώς οι πληροφορίες που δίνονται είναι ελάχιστες, έχω την ελευθερία να ανασυστήσω την ιστορία τους με βάση το κινηματογραφικό υλικό.

  Μια κοπέλα και ένας νεαρός πλησιάζουν τις γραμμές ενός τρένου, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο. Η κοπέλα τον πλησιάζει. Δεν είναι σταθμός, το τραίνο δεν πρόκειται να σταματήσει. Μήπως σκοπεύουν να φουντάρουν μπροστά στις ράγες, όπως η Άννα Καρένινα;

  Έρχεται το τραίνο, πολλά τα βαγόνια, κάνει πολύ ώρα να προσπεράσει. Κοιτάζονται, χαμογελούν, και συνεχίζουν μαζί να περιδιαβαίνουν τον γύρω χώρο. Πιάνει βροχή. Μια καμπίνα βρίσκεται εκεί κοντά, τρέχουν να προφυλαχθούν. Κάθονται σε ένα πάγκο. Η κοπέλα βγάζει τη βρεγμένη μπλούζα της και σκουπίζεται. Κοιτάζονται. Αγκαλιάζονται. Φιλούνται παθιασμένα. Τα διαδοχικά πλάνα υποδηλώνουν ότι το φιλί κράτησε παραπάνω από τα 85 δευτερόλεπτα που το βλέπουμε στην οθόνη.

  Η αφηγηματική αναμονή είναι ότι μετά θα κάνουν έρωτα.

  Τίποτα τέτοιο. Η βροχή σταματάει και φεύγουν, πάλι μαζί. Σταματάνε πάλι μπροστά στις γραμμές του τραίνου. Δεν ανταλλάσσουν τηλέφωνα, διευθύνσεις. Το αγόρι μάλλον τη συνοδεύει. Το κορίτσι περνάει μια διαχωριστική μπάρα. Ακουμπάει πάνω της και τον κοιτάζει. Αυτός αφηρημένος κοιτάζει αλλού. Αυτή προχωράει μέσα στις γραμμές όμως έρχεται ένα τραίνο (είναι πολλές γραμμές). Σταματάει περιμένοντας να προσπεράσει. Γυρνάει και τον κοιτάζει καθώς  απομακρύνεται, μέχρι που ανεβαίνει τη γέφυρα και χάνεται. Σε μερικά γκρο πλαν ο σκηνοθέτης καταγράφει τα συναισθήματά της.

  Μα τι μ@λ@κ@ς θεέ μου, ένα τόσο όμορφο κορίτσι που τον ήθελε!!!

  Όμως για τα προβλήματα και τις δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις μιλάει καλύτερα ο Τζια Τζαν Κε. Παίζεται τώρα η ταινία του «Οι στάχτες μιας αγάπης».

  Ο Μπράκιτζ προτιμά να βλέπει τους ήρωές του από μακριά. Τον ενδιαφέρει περισσότερο η ποιητική του τοπίου, ιδιαίτερα ο χώρος δίπλα στις ράγες με τις κανονικές γεωμετρικές γραμμές της γέφυρας και των υποστηριγμάτων της. Δεν τους εξαφανίζει όμως στο βάθος όπως γίνεται στις τοπιογραφίες, τους κρατάει σε λογική απόσταση από την κάμερα.

  Θα συνεχίσουμε με κάποιες εντελώς πειραματικές.